حمایت اردوغان از نقض تحریم ها علیه ایران

نویسنده: آیکان اردمیر

دیپلماسی ایرانی: بانک توسعه و سازندگی اروپایی اخیرا از تصمیم به فروش 10 درصد سهام خود در بازار بورس استانبول خبر داده؛ این تصمیم در حالی گرفته شده که ترکیه یک بانکدار متهم به مشارکت در طرح چند میلیارد دلاری برای دور زدن تحریم های ایالات متحده علیه ایران را به عنوان مدیرعامل منصوب کرده است. اقدام آنکارا در پاداش دادن به نقض کنندگان تحریم ها مباحثات درباره اینکه ترکیه به یک کشور سهل انگار در پیگرد قانونی امور مالی غیرقانونی تبدیل شده است را تقویت می کند.

صندوق سرمایه مستقل ترکیه پیشنهاد کرده که سهام بانک توسعه و سازندگی اروپایی را خریداری کند. بدین ترتیب، سهام این صندوق در در بورس به بیش از 90 درصد افزایش می یابد. بانک توسعه و سازندگی اروپایی به معنای عزیمت تنها سهامدار بزرگ خارجی از بورس استانبول در لحظه ای حیاتی در روابط ترکیه با متحدان غربی آن خواهد بود. عملیات نظامی ترکیه در شمال شرقی سوریه و هدف گرفتن نیروهای دموکراتیک سوریه، شریک اصلی ایالات متحده در جنگ علیه داعش، با انتقادهای شدید جامعه بین المللی مواجه شده است.

5 روز پس از آغاز عملیات ترکیه در سوریه، وزارت خزانه داری ایالات متحده تحریم هایی را علیه سه مقام دولت ترکیه و وزارت خانه های انرژی و دفاع این کشور اعمال کرد. دادگاه منطقه جنوبی نیویورک هم هفته گذشته علیه هالک بانک، یک وام دهنده دولتی ترک، به دلیل ایفای نقش آن در طرح چند میلیارد دلاری معامله گاز در برابر طلا برای فرار از تحریم های ایالات متحده علیه ایران، اعلام جرم کرد. محمت هاکان آتیلا، معاون مدیرعامل هالک بانک، در سال 2018 به دلیل ایفای نقش در این طرح به 32 ماه زندان محکوم شد. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، این محاکمه را محکوم و یک حمله سیاسی به دولت خود توصیف کرد.

آتیلا در ماه ژوئیه پس از گذراندن دوره محکومیت خود در ایالات متحده به ترکیه بازگشت. برات آلبایراک، وزیر دارایی و خزانه داری ترکیه که داماد اردوغان است، هفته گذشته آتیلا را به عنوان مدیرعامل بورس استانبول معرفی کرد.

ارتقاء آتیلا یکی از مجموعه انتصاباتی است که سیاست اردوغان در پاداش دادن به نقض کنندگان تحریم های ایران و مقاماتی که جاه طلبی های شخصی او را پیش می برند، نشان می دهد. اردوغان در ماه سپتامبر اگمن بائیش، وزیر پیشین امور اتحادیه اروپایی، را سفیر ترکیه در پراگ کرد. بائیش پس از رسوایی فساد سال 2013 و متهم شدن به دریافت رشوه در ارتباط با طرح معامله گاز در برابر طلا از طریق هالک بانک، از سمت خود استعفا کرده بود.

آن دسته از اعضای حزب عدالت و توسعه اردوغان که جرات انتقاد از سیاست او در زمینه پاداش دادن و انتصاب مجدد نقض کنندگان تحریم های آمریکا را دارند، با خشم رئیس جمهوری مواجه می شوند. مصطفی ینرولو، یکی از قانون گذاران ارشد حزب عدالت و توسعه پس از آنکه مخالفت شدید خود را با انتصاب باریش و دیگر سیاست های حزب اعلام کرد، به دستور اردوغان مجبور به کناره گیری از حزب شد.

ظفر چالایان، یکی دیگر از وزرایی که به گرفتن رشوه در طرح هالک بانک متهم شده بود، در سال 2013 پیش از کناره گیری از ریاست وزات اقتصاد در پی اتهامات فساد، به عنوان نماینده حزب عدالت و توسعه از شهر مرسین به زندگی سیاسی بازگشته بود. چالایان به ویژه به دلیل پذیرش رشوه نقدی و جواهرات به ارزش ده ها میلیون دلار مشهور است.

(از دیدگاه غرب)، اقدامات اردوغان در بازگرداندن نقض کنندگان تحریم ها به وجهه، اقتصاد و حال و هوای سرمایه گذاری ترکیه آسیب می زند. بی توجهی آشکار ترکیه به تحریم های ایالات متحده از جمله تحریم های اعمال شده علیه ایران، روسیه و ونزوئلا چندان به کام آمریکا و متحدان ناتو خوش نیامده است. با این حال، دونالد ترامپ تا کنون از اردوغان در برابر تحریم ها دفاع و حتی برخی از تحریم های اعمال شده علیه او را لغو کرده است. اگرچه، مجلس نمایندگان در اقدامی متناقض با رویکرد رئیس جمهوری لایحه تحریمی با تمرکز بر ترکیه را در دست بررسی دارد.

منبع: موسسه دفاع از دموکراسی ها / مترجم: طلا تسلیمی