«مثلث قدرت» ایران در خاورمیانه، تهدیدی برای ایالات متحده و اسرائیل

نویسنده: ست جی. فرانتزمن (مدیر مرکز گزارش و تحقیقات خاورمیانه دستیار تحقیق مطالعات آمریکایی در دانشگاه القدس)

دیپلماسی ایرانی: تنش های بین ایران و اسرائیل در هفته آخر ماه آگوست و پس از حمله هوایی اسرائیل به اهداف حزب الله و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در جنوب سوریه تشدید شد. اسرائیل می گوید که ایران متحدان خود را در سوریه و لبنان با موشک های هدایت شونده با هدف گیری دقیق و هواپیماهای بدون سرنشین جنگی مسلح کرده است. به طور همزمان، گروه های طرفدار ایران از یمن تا عراق ایالات متحده و متحدان آن را تهدید می کنند و این در حالی است که نفتکش ایرانی در دریای مدیترانه به سوریه نفت می رساند.

نفوذ ایران در خاورمیانه اساسا به مثابه یک «پل زمینی» یا مسیر دریایی انگاشته می شود که از عراق تا سوریه و لبنان امتداد دارد. ایران شبکه ای از گروه های تحت حمایت خود را دارد و بیشتر گروه های شبه نظامی شیعه در منطقه با تهران متحد هستند. این نفوذ از زمان شکست داعش افزایش یافته است، زیرا گروه های تحت حمایت ایران در مناطقی که از تصرف داعش آزاد شده اند مانند البوکمال در مرز سوریه و عراق ریشه دوانده اند. اما نفوذ واقعی ایران تنها به دلیل ارتباط با این گروه ها نیست، بلکه وجه سوم قدرت آن از یمن ناشی می شود؛ جایی که حوثی ها در آن از سال 2015 تا کنون مشغول جنگ با ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی هستند. حوثی ها در استفاده از فناوری های ایرانی از جمله موشک های بالستیک، هواپیماهای بدون سرنشین و پدافند هوایی استاد شده اند. آنها حتی باعث سقوط دو فروند هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی شده اند. رسانه های ایرانی مرتبا از توانایی های حوثی ها حرف می زنند. شعار حوثی ها «مرگ بر آمریکا، مرگ بر اسرائیل» است. حوثی ها، حزب الله و گروه های شبه نظامی متحد ایران در عراق و سوریه یک مثلث قدرت تشکیل داده اند که هدف آن از بین بردن نفوذ ایالات متحده و محاصره اسرائیل است.

ایالات متحده و اسرائیل دشمنان اصلی ایران به شمار می روند و ایران خود را به عنوان بخشی از «مقاومت» در برابر اتحاد آنها در منطقه معرفی کرده است. «مقاومت» بیشتر از طریق نوعی استراتژی «پلیس خوب، پلیس بد» با استفاده از گروه های سیاسی برای نفوذ به دولت ها و در عین حال تجهیز گروه های شبه نظامی، به اجرا گذاشته شده است. گروه های سیاسی پلیس خوب هستند؛ در حالی که گروه های شبه نظامی وابسته به آنها سلاح جمع آوری می کنند، این گروه های سیاسی میانه روی یا «کار در نظام» را پیش می برند. برای نمونه، اسرائیل حزب الله را به تلاش برای مجهز کردن زرادخانه 130 هزار موشکی خود به فناوری هدایت دقیق ایران متهم کرده است. نیروهای نظامی اسرائیل اخیرا اطلاعاتی را درباره یک تاسیسات متعلق به حزب الله واقع در دره بقاع در لبنان منتشر کرده مبنی بر اینکه در این تاسیسات موشک هایی با سیستم هدایت شونده تولید می شوند. نیروهای نظامی اسرائیل همچنین گفته اند که این تاسیسات چند سال پیش توسط ایران راه اندازی شده است.

چالش اسرائیل در مقابله با این تهدید این است که ایران و متحدانش به مثابه هشت پایی متشکل از عناصر و تهدیدهای گوناگون هستند؛ اسرائیل تنها می تواند حمله به شاخه های خطرناک و تهدیدهای فوریتی را در اولیت قرار دهد، اما تهدید کلی همچنان از بین نمی رود. ایالات متحده 25 آگوست و پس از حملات هوایی اخیر، از حق اسرائیل برای دفاع از خود در برابر ایران حمایت کرد؛ اما واشنگتن نمی خواهد در جنگ با تهران درگیر شود یا مخاطره درگیری نیروهای آمریکایی منطقه با متحدان ایران در عراق و سوریه را به جان بخرد.

گروه های شبه نظامی شیعه تحت حمایت ایران در عراق ایالات متحده را در حملات هوایی اخیر به انبارهای مهمات خود مقصر دانسته اند؛ اگرچه آمریکا این اتهام را رد می کند.

قدرت ایران در خاورمیانه چند وجهی است و از یمن تا خلیج عمان و تا عراق و از سوریه تا لبنان می رسد. با این حال، ایران در تحکیم قدرت خود در منطقه با برخی موانع مواجه است. تلاش های این کشور برای فرستادن نفتکش به سوریه در ماه جولای به طور موقت توسط نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا در جبل الطارق شکست خورد، اما شرایط پس از آزادی این کشتی که پیشتر هدف تحریم های وزارت خزانه داری آمریکا قرار گرفته بود، تغییر کرد و آخرین تصاویر ماهواره ای کشتی را در نزدیکی ساحل سوریه نشان دادند.

با توجه به جبهه مشترک روسیه و ایران در سوریه و تلاش های فزاینده ایران و ترکیه برای همکاری در زمینه تجارت، ایالات متحده و متحدانش در موضع ضعیف تری در منطقه قرار دارند. غلبه بر مثلث قدرت ایران مستلزم این است که ایالات متحده، اسرائیل و دیگرانی که ایران را تهدیدی برای خود می دانند، رویکردی بلند مدت در نظر بگیرند.

منبع: هیل / مترجم: طلا تسلیمی