از جنگ در سوریه تا احتمال جنگ در ایران

نویسنده: ست هارپ

دیپلماسی ایرانی: مداخله نظامی آمریکا در سوریه چهار سال پیش به عنوان ماموریت جزئی نیروهای ویژه، درست همانند ماموریت های کنونی پنتاگون در ده ها کشور دیگر، آغاز شد. در اواسط سال 2015 که باراک اوباما، رئیس‌جمهوری وقت آمریکا، 50 نیروی ویژه را برای مشاوره دادن به کردهای سوریه در جنگشان با داعش اعزام کرد، دولت گفت که وعده خود را در ارتباط با خودداری از اعزام نیرو به خارج از کشور زیر پا نگذاشته است. اوباما گفت: «ما فقط یک ماموریت ویژه در آنجا داریم و این واقعا یک استثناست.» 

از آن زمان تاکنون، شمار نیروهای نظامی ایالات متحده در سوریه به طور پیوسته در حال افزایش بوده است: ابتدا شمار این نیروها به 250 نفر، بعد به 500 نفر و بعد هم به 2000 نفر رسید و اکنون شمار نیروهای ایالات متحده تقریبا دو برابر آن تعداد است. نه کنگره اقدام نظامی در سوریه را تصویب کرده و نه چنین کاری از نظر سازمان ملل متحد مجاز شمرده می‌شود. با این وجود، در سه سال گذشته ماموریت کوچک و متداول آمریکا به چیزی شبیه جنگی تمام عیار تبدیل شده است. ایالات متحده ده ها پایگاه از جمله 4 پایگاه هوایی در سوریه ساخته و نیروهای تحت حمایت آمریکا در حال حاضر کنترل منطقه ای به وسعت کروواسی را در شرق فرات در دست دارند.

تاکنون چهار عضو سرویس اطلاعاتی ایالات متحده در سوریه کشته شده اند، اما به دلیل قوانین عملیاتی موجود دیگر اطلاعات از جمله هزینه ماموریت پنتاگون، واحدهای درگیر، مکان آنها و شمار زخمی‌ ها که احتمالا زیاد بوده است، اساسا محرمانه به حساب می آیند. هدف اعلام شده این عملیات که برخی مناطق در غرب عراق را نیز در بر می‌ گیرد، شکست داعش بوده است. در دوران ریاست جمهوری اوباما، آمریکا از شبه نظامیان کرد موسوم به نیروهای دموکراتیک سوریه که در برابر داعش می جنگیدند، حمایت می کرد. اما ترامپ که خانواده او با ترکیه روابط مالی دارد، پس از ورود به کاخ سفید این عملیات را متوقف و سعی کرد نظر رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه را که با اقلیت‌های قومی به ویژه کردها مشکل دارد، جلب کند. ژنرال‌های ترامپ به مدت سه ماه برای یافتن برنامه جایگزین تلاش کردند و در نهایت به استراتژی اوباما متوسل شدند.

امروز نیروهای ویژه آمریکایی در دیرالزور حضور دارند و از نیروهای دموکراتیک سوریه در جنگ نهایی علیه داعش حمایت می کنند. دولت بشار اسد هم که از مشکلات جنگ با داعش تا اندازه ای رها شده، علیه شورشی ها در ادلب مبارزه می کند. ترکیه هنوز می تواند مشکل ساز شود، اما نقشه جنگ که زمانی به شدت آشفته بود اکنون بین دو ائتلاف تقسیم شده است: یکی اتحاد روسیه، ایران و اسد است که کنترل دو سوم کشور از جمله دمشق، حلب و حمص را در دست دارند و دومی نیروهای دموکراتیک سوریه تحت حمایت آمریکا هستند که باقی مناطق از جمله رقه را تحت کنترل دارند. این مساله احتمال مذاکرات صلح را افزایش می دهد به ویژه اینکه کردها و بشار اسد هرگز با یکدیگر در جنگ نبوده اند و ایالات متحده و روسیه هم تمایلی به درگیری نظامی ندارند. آمریکا دو هدف اعلام شده در سوریه داشته که عبارتند از شکست دادن داعش و برکناری اسد از ریاست جمهوری از طریق نوعی روند انتقال سیاسی. اولین ماموریت انجام شده و دومی تقریبا غیرممکن است. برای ترامپ ساده تر این بود که پیروزی در برابر داعش را اعلام کند، اما یک مساله همچنان باقی مانده و آن، ایران است که بعد از روسیه بزرگ ترین حامی دولت بشار اسد به شمار می رود.

ترامپ ماه مارس گذشته اعلام کرد که نیروهای آمریکایی خیلی زود از سوریه خارج خواهند شد، اما در ماه آوریل با روی کار آمدن جان بولتون به عنوان مشاور امنیت ملی، برنامه عوض شد و ایالات متحده خارج کردن نیروهای خود از سوریه را به خروج نیروهای ایرانی از این کشور وابسته دانست. یک مقام حاضر در پایگاه آمریکا در سوریه درباره مشروعیت قانونی عملیات نیروهای آمریکایی گفت که قانون پس از 11 سپتامبر زمینه قانونی برای این ماموریت را فراهم آورده است؛ شاید داعش و القاعده شباهت هایی به یکدیگر داشته باشند اما پایه و اساس قانونی حمله به ایران چه می تواند باشد؟ اینکه دشمن دوست آمریکا (عربستان سعودی) دشمن آمریکاست؟!!

گفت وگوهای خصمانه واشنگتن علیه تهران از آن زمان به بعد اگرچه می تواند تهدیدی برای ارعاب تهران باشد، اما در عین حال اقدامی حساب شده از سوی دولت ترامپ برای تبدیل ماهیت غیرقابل پیش بینی بودنش به یک اهرم استراتژیک است. اگر ترامپ به ایران حمله کند، نیروهای آمریکایی در یک منطقه جنگی در خاورمیانه درگیر خواهند شد که چهار کشور همسایه را شامل می شود: سوریه، عراق، ایران و افغانستان. 

منبع: نیویورکر / تحریریه دیپلماسی ایرانی 34