سفر مقام های آمریکا و ناکارآمدی دیپلماسی تحریم

سفر مقام های بلندپایه آمریکایی در حالی به کشورهای هند و روسیه با هدف پیگیری دیپلماسی ضد برجامی و تحریمی انجام می شود که فضای رسانه ای و بین المللی، به شدت به دنبال ایجاد محدودیت برای کنش های دیپلماتیک این کشور در قبال برجام است.

به گزارش ایرنا، تحولات مرتبط با توافق برجام اکنون به نقطه داغ و حساسی رسیده است که شاید بتوان گفت از سوی بسیاری از ناظران سیاسی و تحلیلگران حوزه بین الملل، آغازی دیگر از دیپلماسی ضدبرجامی دولت ترامپ تلقی می شود.

زمانی که «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا در 18 اردیبهشت خروج این کشور از«برنامه جامع اقدام مشترک» موسوم به توافق برجام را اعلام کرد، فضای راهبردی، سیاسی و اقتصادی بین المللی به سرعت واکنش منفی به این تصمیم رییس جمهوری آمریکا نشان داد؛ افزون بر رهبران بسیاری از کشورهای فعال در این توافق و «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز خروج واشنگتن از این توافق را به شدت محکوم کردند.

در حالی که فضای سیاسی و رسانه ای جهان به شدت علیه اقدامات دولت ترامپ در خروج از توافق برجام است، آمریکا به تلاش های ضد برجامی خود افزوده است. سفرها و اقدامات تازه ضد برجامی آمریکا نشان می دهد که واشنگتن به شدت در حال پیگیری یک دیپلماسی تحریمی در قبال جمهوری اسلامی ایران است. آمریکا همزمان با لغو بسیاری از مجوزها توسط دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه داری موسوم به «اوفک»، دور تازه ای از رایزنی دیپلماتیک را نیز آغاز کرد.

«جان بولتون» مشاور امنیت ملی رییس‌ جمهوری امریکا روز چهارشنه به مسکو برای دیدار با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه سفر کرد تا افزون برای زمینه سازی دیدار رهبران دو کشور در فنلاند، موضوعات دیگری همچون برجام و تحریم های آمریکا ضد مسکو را پیگیری کند. به نظر می رسد که اگرچه گفت و گوهایی میان مقام های دو طرف انجام شده است اما بازخوردها و مواضع روسی نشانی ازتمرکز برتحریم های تازه و همکاری مسکو با واشنگتن ندارد.

دردیگر سو و پیش از این نیز، «نیکی هیلی» سفیر آمریکا در سازمان ملل روزسه شنبه در سفری سه روزه به دهلی نو تلاش کرد تا در روند فروش نفت و تجارت خارجی ایران مشکلاتی ایجاد نماید. وزارت امورخارجه آمریکا اعلام کرده که این نشست بر افزایش روابط راهبردی، امنیتی، دفاعی و البته برجام تمرکز دارد.

هیلی که خود دارای اصالت بنگالی است، در دیدار با «نارندرا مودی» نخست وزیر هند تلاش کرده است تا با فشار به این کشور خریدهای نفتی دهلی نو از ایران را به حداقل برساند. در عین حال مقام‌های هندی همواره اعلام کرده اند که دهلی نو قصد دارد خرید نفت از ایران را ادامه دهد و به دنبال یافتن مسیرهایی برای دور زدن تحریم‌های آمریکا است.

آنچه هیلی و دیپلماسی آمریکا به دنبال آن است، افزایش کنش های دیپلماتیک در حوزه های ژئوپلتیکی و پیگیری تشویق ها در قبال طرف های اقتصادی ایران دارد، در این چارچوب، واشنگتن علاوه بر اعمال فشارهای روانی از طریق رسانه های بین المللی، گستره و عمق فشارهای دیپلماتیک را نیز حفظ خواهد کرد.

تمام این اقدامات در حالی از سوی دولت ترامپ انجام می گیرد که «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد در گزارش روز چهارشنبه (به وقت محلی) شورای امنیت، درباره اجرای قطعنامه 2231 اعلام کرد که ایران به تعهدات خود در برجام پایبند بوده است.

همچنین، در این گزارش اشاره شده که آژانس بین المللی انرژی اتمی یازده بار پایبندی ایران به تعهداتش در قبال برجام را تایید کرده است.

در همین بخش آمده که ایران حتی داوطلبانه بنابه پروتکل الحاقی اجازه بازدید از مراکز دیگر را نیز به بازرسان آژانس داده است.

اگرچه گزارش دبیرکل سازمان ملل تاکیدی چندباره بر پایبندی جمهوری اسلامی ایران به برجام است اما این گزارش تنها با اشاره ای گذرا به خروج آمریکا از برجام، تنها تلاش داشته تا نمایی محتاطانه از مواضع آمریکا به شورای امنیت ارایه نماید و ترس از سیاست خروج دولت ترامپ از نهادها و سازمان های بین المللی به این نهاد جهانی نیز رسیده است.

«واسیلی نبنزیا» نماینده روسیه در سازمان ملل متحد در این زمینه روز پنجشنبه با اشاره به آخرین گزارش 6 ماهه دبیرکل سازمان ملل متحد درباره برجام وقطعنامه 2231،گفت:پرداخت سطحی این گزارش به اقدامات یکجانبه آمریکا و تاثیرگذاری آن بر برجام، به شدت موجب تعجب ما شد.

به گزارش خبرگزاری تاس، وی که در پایان نشست شورای امنیت سخت می گفت، ادامه داد: قابل فهم نیست که چگونه گزارشی از اجرای قطعنامه 2231، هیچ اشاره ای به اقدام واشنگتن در وضع مجدد تحریم های یکجانبه [علیه ایران] نکرده؛ موضوعی که نه تنها نقض فاحش تعهدات این کشور در برجام، که نقض قطعنامه 2231 است.

تحرک دیپلماسی ضدبرجامی دولت ترامپ اکنون شدت و سرعت بیشتری به خود گرفته است، اما فضای بین المللی و مناسبات چندجانبه نشانه هایی از محدودیت های ساختاری نشان نمی دهد. آنچه دولت ترامپ در ماهیت سفر مقام های بلندپایه سیاسی خود جست و جو می کند، پیگیری یک فرایند دیپلماتیک اقناع سازی در میان کشورهای طرف تجارت خارجی و ارایه مشوق های اقتصادی با هدف خروج از توافق های اقتصادی با ایران است.