تنها موگرینی متوجه وخامت اوضاع است

الدار ممدوف

دیپلماسی ایرانی: این هفته شاهد جنب و جوشی در اتحادیه اروپا برای حفظ توافق هسته ای ایران خواهیم بود. بعد از اعلام پرزیدنت ترامپ مبنی بر خروج آمریکا از توافق، تمام توجهات به سمت اروپا معطوف شده است: آیا اروپا می تواند انگیزه کافی به ایران برای ماندن در توافق بدهد؟

دوشنبه، وزاری امور خارجه کشورهای عضو اتحلادیه اروپا در مورد پاسخ اروپا به تصمیم ترامپ، با یکدیگر تبادل نظر کردند. سه شنبه، وزاری امور خارجه ی فرانسه، آلمان و انگلیس به همراه فدریکا موگرینی، نماینده عالی اتحادیه برای سیاست خارجی و امنیتی، با جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در بروکسل دیدار کردند.

هر چند باید منتظر باشیم و ببینیم نتیجه ی این نشست ها چه خواهد بود، اما این احساس وجود دارد که تا کنون اتحادیه اروپا می توانست عملکرد بهتری برای حفظ تنها دستاورد دیپلماتیک خود نشان دهد. پیشنهاد اعمال تحریم های جدید برای مسائلی نامربوط به برجام (موشک های بالستیک و سیاست های منطقه ای) از طرف رهبران سه کشور قدرتمند اروپا، برای جلب رضایت ترامپ، با اعلام خروج آمریکا از توافق، با شکست مواجه شد. مشاور امنیت ملی ترامپ، جان بولتون، با علام امکان تحریم شرکت های اروپایی که با ایران موارد معامله شوند، بر زخم اروپا بیشتر نمک پاشید. سفیر آمریکا در آلمان در حرکتی متناقض با تمام پروتکل های سیاسی، خواستار کاهش فعالیت های شرکت های آلمانی با ایران شد.

پاسخ اتحادیه ی اروپا، به این حمله ی بی سابقه به حق حاکمیت اش، از طرف کشوری که فکر می کرد نزدیک ترین متحدش است، ناامید کننده بود. آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، در واکنش به تصمیم ترامپ، گفت که اتحادیه اروپا دیگر نمی تواند مانند گذشته در زمینه مسائل دفاعی به آمریکا اتکا کند. درست در همین زمان، وزیر امور خارجه آلمان که گویا تسلیم فشار های آمریکا شده بود، گفت دولت نمی تواند از شرکت های تجاری در مقابل تحریم های آمریکا، محافظت کند.

در فرانسه نیز نگرانی مشابهی وجود دارد. اگرچه سخنگوی دولت، به خاطر تحریم های ثانویه، تهدید به کشاندن آمریکا به سازمان تجارت جهانی کرده است، پرزیدنت مکرون، به خاطر برخورد سردی که در واشنگتن با او شد، دست از عمل کشیده است. در حالیکه با تکرار ایده ی خام خود درباره ی "توافق جدید و گسترده تر" با ایران که شامل مسائل موشکی و نقش ایران در منطقه می شود، سردرگمی بیشتر را به وجود آورده است.

به نظر می رسد فقط موگرینی وخامت اوضاع را درک کرده و با صدور بیانیه ای تند به سیاست های ترامپ، بدون نام بردن از او، حمله کرده است:

به نظر می رسد، فریاد زدن، توهین و قلدری کردن، به طور سیستماتیک خراب کردن و از کار انداختن هر آنچه به خوبی در جای خود قرار گرفته، عادت زمانه ی ما شده است. در حالی که رمز تغییر، متمرکز کردن تمام انرژی ها برای خراب کردن آنچه قدیمی است نیست بلکه تلاش برای ساختن چیز جدیدتری است.

آنچه بیش از همه ناامید کننده بود، فقدان دیپلماسی جدی از طرف اروپا در طول این اولتیماتوم مشخص شده از طرف ترامپ بود. سفر اعلام شده ی مکرون به تهران، هیچ گاه اتفاق نیفتاد و از مقامات آلمان و انگلیس نیز کسی به تهران نرفت. که نشانگر این مسئله است که اتحادیه اروپا بیشتر متمایل به جلب رضایت ترامپ بوده است.

تمام این عوامل باعث می شود تردید کنیم که آیا تصمیمات اتحادیه اروپا در مورد ایران، پس از خروج آمریکا از توافق، در راستای انتظارات ایران خواهد بود. اما اتفاقی جدید در اروپا در حال شکل گرفتن است. اروپا متوجه شده که اختلافات اساسی بین کشورهای ترنس آتلانتیک و متحد خود بر سر چگونگی سازماندهی جهان به وجود آمده است.

در پی تصمیم ترامپ در مورد برجام، مقالاتی در نشریات مهم مانند واشنگتن پست، فارن پالسی و فایننشال تایمز منتشر شد که خواهان بازنگری کامل روابط اروپا با آمریکا بودند. اروپا از تغییر سیاست خارجی آمریکا به تنگ آمده است. وفق پیدا کردن با شرایط جدید زمان بر است. اما شاید رفتار توهین آمیز ترامپ باعث شد که اروپا متوجه شود اتکای خود را در مسائل امنیتی از آمریکا بردارد. اگر اصل "استقلال استراتژیک" که جزء استراتژی های جهانی اتحادیه اروپا در سال 2016 بود، بخواهد از حرف به عمل تبدیل شود، تصمیم ترامپ در مورد برجام قطعا در راستای این اصل خواهد بود.

منبع : لوبلاگ / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33