راه طولانی آمریکا و کره شمالی!

نویسنده: نصرت الله تاجیک، سفیر سابق ایران در اردن
دیپلماسی ایرانی: اگرچه ترامپ با اقداماتش دنیا را بهم ریخته است، اما در تصویر بزرگ تحولات کنونی جهان، حل مسائل آمریکا با کره شمالی بعد از آنکه این کشور به عنوان یک قدرت هسته ای مطرح شده است و به راحتی آمریکا را تهدید موشکی می کند اگر بعید نباشد حداقل راهی بس طولانی در پی دارد تا دو طرف به نیازهای یکدیگر اذعان و به تفاهم برسند. در این زمینه نیت و بازی واقعی چین و روسیه در تعامل آتی آمریکا و کره شمالی از یکطرف و همچنین رابطه دو کشور روسیه و چین با آمریکا نیز مهم هستد. یعنی به نتیجه رسیدن این مذاکرات فقط به خواست، تنش ها، چالش ها، محدودیت ها و علائق و ظرفیت های بین آمریکا و کره شمالی محدود نمی شود بلکه معادله این مذاکرات از درجه چندم و با متغیرهای متعدد است.
با ویژگی های شخصیتی و رویکردها و سیاست های ترامپ و قول هایی که به طرفدارانش که قشر کشاورز و کارگر سفیدپوست آمریکائی هستند داده است و شعار اصلی وی «آمریکا اول» که نهایت یکجانبه گرائی است، بعید به نظر می رسد هیچگونه تفاهم پایدار و برد - برد بین امریکا و سازمان های بین المللی و یا کشورهای دیگر جهان صورت بگیرد. به عبارت دیگر در زمان ترامپ چندجانبه گرائی به فراموشی سپرده می شود و این خطر بزرگتری برای جهان است. آنچه از تعامل بین آمریکا و کره شمالی برای ایران مهم است را می توان در دو نکته خلاصه کرد:
۱- این توافق احتمالی از منظر مفهومی و صرفنظر از اینکه ترامپ آن را قبول دارد یا نه و یا در آن باقی خواهد ماند یا خیر، به نوعی برجام را زیر سئوال می برد. یعنی ممکن است بعضی اینگونه بپندارند که کره شمالی با تلاش خود و از طریق بومی سازی تحقیقات هسته ای با هر قیمتی که ممکن است حتی مقبولیت عام در بین مردم کره شمالی هم نداشته باشد و تهدید موشکی آمریکا ترامپ را پای میز مذاکره کشانده است. اما ایران با رها کردن این تحقیقات در نیمه راه به برجامی رسید که همین ترامپ آن را به رسمیت نشناخته است!
۲- ما در ایران باید دقت کنیم که ترامپ ممکن است حتی با امتیازدهی به کره شمالی به تفاهم احتمالی ضعیفی برسد اما یقینا با ایران که در نیمه راه هسته ای شدن است حاضر نیست کنار بیاید.
اگرچه برجام حاصل رویکرد ایران برای تعامل با جامعه جهانی بود تا برای کم هزینه کردن تحقیقات هسته ای به راه کره شمالی نرود، بلکه یک فضای تنفسی برای سیاست خارجی بوجود آورد تا از این راه جایگاه واقعی خود را پیدا و نقش مثبت و سازنده منطقه ای خویش را مسئولانه ایفا نماید، اما ترامپ و تیمش با زمزمه تغییر رژیم همچنان علاقمند به دامن زدن به ایران هراسی و ایزوله کشور از جامعه جهانی است. زیرا ایران برجام را برای توسعه سیاسی - اجتماعی کشور و تامین حداقل رفاه عمومی مردم فراهم کرد تا به حداکثرسازی انسجام و همبستگی ملی برسد و این با ایده تغییر رژیم از سوی ترامپ در تضاد کامل است.
لذا سیاست خارجی ایران تا زمانی که برجام بتواند به تامین حداکثری منافع ایران بپردازد و مصالح عمومی را رعایت کند باید به آن وفادار بماند اما نه چیزی بیش از آن همچون امتیاز دادن برای ماندن ترامپ در برجام و یا مشروعیت دادن به توافق احتمالی و پنهانی آمریکا و اروپا برای امتیازگیری بیشتر از ایران، زیرا هدف ترامپ در مقابل ایران اخته کردن برجام است تا توسعه و رفاه در کشور را به گروگان گیرد و ماندن یا رفتنش از برجام هم در همین جهت است. البته خروج ترامپ از برجام برای وی بدون دردسر بین المللی و از جمله تاثیر روی مذاکراتش با کره شمالی نخواهد بود.
زیرا رهبر کره شمالی الان عراق، لیبی و ایران را در جلوی چشم خود دارد. اما ماندن ترامپ هم با بلند کردن دائمی شمشیر داموکلس بر سر اقتصاد ایران مفید حال ما نیست و حل مشکلات آمریکا و کره شمالی دست وی در مقابل ایران را بازتر کرده و شمشیر خود را بیشتر بالا خواهد برد! لذا باید بطور جدی در زمینه حل احتمالی مشکلات آمریکا در داخل و خارج و از جمله تنش هایش با سایر قدرت های تاثیرگذار و همچنین کره شمالی به عنوان یک کشور هنجارشکن فکر کرد، حساس بود و طراحی داشت. انشاالله!