حسین سلیمی: نقش خاورمیانه در سیستم به هم پیوسته جهانی باید تغییر کند

به گزارش ایسنا، رییس دانشگاه علامه طباطبایی صبح روز دوشنبه در افتتاحیه همایش توسعه اقتصادی و امنیت منطقه ای در غرب آسیا که در دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد، با اشاره به اینکه ما در خاورمیانه در بررسی مسائل این منطقه دچار فقر نگاه سیستمی هستیم، اظهار کرد: ما کمتر تلاش کرده ایم غرب آسیا را بخشی از یک سیستم به هم پیوسته جهانی تلقی و بررسی کنیم که چرا این منطقه دچار چنین وضعیتی است. دنیا امروز در همه حوزه ها به ویژه بخش اقتصادی به هم پیوسته است و هر بخشی نقش خود را در این سیستم ایفا می کند. خاورمیانه فقط نقش تولید نفت خام را برعهده داشته و منطقه ای است برای نزاع های سیاسی و این پرسش مطرح است که چرا خاورمیانه در این جهان به هم پیوسته چنین جایگاهی را به دست آورده است و چگونه می توان این منطقه را از این شرایط خارج کرد چرا که اقتصاد منطقه رشد نمی کند مگر جایگاه منطقه و خاورمیانه در این سیستم تغییر کند.

رئیس دانشگاه علامه طباطبایی با بیان این که ما به مفهوم یکپارچه بودن توسعه توجه کافی نداریم، خاطر نشان کرد: ما نمی توانیم توسعه اقتصادی داشته باشیم بدون آنکه به توسعه سیاسی، فرهنگی و آموزشی یا امنیت پایدار دست یابیم. توسعه اقتصادی بدون سایر ابعاد توسعه قابل فهم نیست و ابعاد توسعه بدون یکدیگر معنا ندارد. بدون وجود دولت دموکراتیک پایدار عراق نمی توان به رشد اقتصادی در این کشور فکر کرد. آیا وقتی سطح سواد در خاورمیانه پایین است، می توان به توسعه اقتصادی دست یافت؟ اگر نگاه سیستمی و یک پارچه به توسعه نداشته باشیم، ناپایداری در منطقه غرب آسیا باقی می ماند.

سلیمی ادامه داد: تجربه نشان داده تا زمانی که دولت های فرومانده در یک سیستم حادثه ای منطقه ای وجود دارند، امکان تحقق توسعه در آن سیستم وجود ندارد. منطقه خاورمیانه ناپایدار و ناامن است و ضروری ترین مساله برای منطقه برای دست یافتن به توسعه اقتصادی، فکر کردن به حال دولت های فرومانده است. این موضوع بسیار مهم تر از آن است که بررسی کنیم کدام دولت در منطقه بیشتر نفوذ دارد.

این استاد روابط بین الملل با اشاره به اینکه باید به یک نسخه پایدار دولت سازی برای دولت های فرومانده برسیم، تصریح کرد: منطق شکل گیری این دولت ها، منطق اقتصادی و توسعه ای نبوده و نهادهای توسعه گرا در درون این دولت ها ایجاد نشده است. کارکرد اصلی این دولت ها فرونشاندن صداهای اعتراضی بوده است.

وی هم چنین با بیان اینکه مزیت نسبی منطقه تامین انرژی دنیا است، گفت: ما چگونه از این مزیت می توانیم برای تامین امنیت پایدار و زمینه سازی برای رشد اقتصادی استفاده کنیم؟ آیا می شود کشورهایی مثل ایران، عراق و قطر به کریدور اصلی تامین انرژی اروپا تبدیل شوند؟ در حال حاضر منبع اصلی تامین انرژی اروپا روسیه است و به همین دلیل اروپا مجبور شده بارها به این کشور باج بدهد.

سلیمی در پایان اظهار کرد: اگر این کریدور ایجاد شود اروپا حاضر است در منطقه خاورمیانه جنگ و درگیری ایجاد شود؟ اگر این کریدور ایجاد شود، هدف انباشت سرمایه برای توسعه یافتگی محقق می شود در حالی که اکنون درآمد حاصل از انرژی در منطقه صرف خرید تسلیحات نظامی می شود.

هم چنین سید جلال دهقانی فیروزآبادی استاد روابط بین الملل دانشگاه علامه با تاکید بر اینکه یکی از مهم ترین ابعاد امنیت، امنیت اقتصادی است گفت: امنیت نظامی هم متاثر از امنیت و توسعه اقتصادی است. در سطح ملی هم ناامنی اقتصادی به ناامنی سیاسی، اجتماعی و در نهایت به ناامنی نظامی منجر می شود.

وی خاطرنشان کرد: چالش های نوظهور در منطقه غرب آسیا ناشی از همین ناامنی اقتصادی است و یکی از مهم ترین عوامل ناامنی در منطقه ناامنی اقتصادی و تهدیدات ناشی از توسعه نیافتگی، فقر و محرومیت است. یکی از راهکارهای تامین امنیت منطقه ای نیز همکاری اقتصادی کشورهای منطقه برای دستیابی به توسعه اقتصادی است.