وجهه بین المللی عربستان صدمه خواهد خورد

کریشنادو کالامور

دیپلماسی ایرانی: هنوز جزئیات در مورد این که دقیقا چرا، 11 تن از ثروتمندترین و تاثیر گذار ترین تجار و سیاستمداران عربستان سعودی در ریتز کارلتون و دیگر هتل های پنج ستاره در ریاض نگه داری می شوند، در حال انتشار است.

اما یک چیز روشن است: پاکسازی رهبران ارشد پادشاهی عربستان سعودی در روز شنبه توسط ولیعهد محمد بن سلمان، یکی دیگر از نشانه های تثبیت قدرت از طرف شاهزاده است که از تابستان به این مقام دست پیدا کرد.

از جمله افرادی که توسط کمیته مبارزه با فساد شاهزاده دستگیر شده اند، نام ولید بن طلال بن عبدالعزیز، سرمایه گذار میلیاردر، و همچنین 10 مقام ارشد این کشور به چشم می خورد. در اقدامی جداگانه، سلمان، پادشاه عربستان، وزیر دفاع ملی عربستان سعودی را که کنترل شاخه هایی از ارتش را به دست داشت که هنوز تحت کنترل ولیعهد نبود، جابجا کرد. این طور گفته شد که اقدام روز شنبه، بخشی از تحقیقات ضد فساد بوده است؛ اما این حرکت تنها چند ماه پس از آن به وقوع پیوست که گفته شد ولیعهد عربستان، برکناری شاهزاده محمد بن نایف از سمت وزارت کشور را برنامه ریزی کرده بود. محمد بن نایف پیش از رسیدن محمد بن سلمان به مقام ولیعهدی در ماه ژوئن، این مقام را در اختیار داشت.

اگرچه این دسیسه ها اغلب ویژگی سیستم حکومتی عربستان است که در آن قدرت، نقش مهمی در تعیین طرفداران و مخالفان بازی می کند، اما آنچه باعث اهمیت رویدادهای اخیر می شود، آن است که نظام پادشاهی عربستان به ندرت به صورت عمومی از فساد صحبت می کند. اغلب، شاهزاده ها به صورت خصوصی کنار گذاشته شده و مقامات بی سر و صدا عزل می شوند. احتمال می رود کنار گذاشتن استعاری چهره های عمومی مانند شاهزاده ولید بن طلال، پیامی از طرف ولیعهد برای رقیبان بالقوه سلطنت باشد. این کار در عربستان سابقه نداشته است.

بیش از نیمی از جمعیت عربستان سعودی زیر سن 25 سال دارند و ولیعهد عربستان، بیشتر موافقانش را از گروه جوانان این کشور کنار خود آورده است. اما مقامات قدیم عربستان سعودی که افسار قدرت از دست آنها در حال ربوده شدن است، تردید بیشتری در خصوص سرعت تغییرات به وجود آمده از سوی محمد بن سلمان دارند. در حالی که توجهات اخیر بر دادن حق رانندگی به زنان معطوف شده، دیگر اقدامات ولیعهد، موجب نگرانی مقامات داخلی کشور شده است: درگیری در یمن نه تنها جنگ نیابتی علیه ایران، رقیب اصلی عربستان در منطقه است، بلکه به نظر جنگی است که در آن عربستان برنده نخواهد بود؛ همچنین محاصره قطر از سوی عربستان، برنامه چشم انداز 2030 ولیعهد، با هدف کاهش وابستگی اقتصادی کشور به نفت، و علاوه بر آن طرح وی مبنی بر فروش 5 درصد شرکت آرامکو (شرکت ملی نفت).  به اعتقاد وی، این فروش 100 میلیارد دلار برای دولت به ارمغان خواهد آورد.

اخیرا ترامپ با ملک سلمان تماس تلفنی داشته و در متن این تماس که از سوی کاخ سفید منتشر شد، صحبتی از بازداشت های اخیر عربستان مطرح نبود. گفته می شود صحبت آن دو پیرامون وضعیت یمن بوده است که نیروهای تحت رهبری عربستان سعودی، درگیر جنگی نیابتی علیه نیروهای تحت حمایت ایران هستند. ترامپ همچنین از عربستان برای خرید 15 میلیارد دلاری سیستم دفاع موشکی ضد بالستیک تشکر کرد. پیشتر نیز ترامپ در توئیتر خود اظهار امیدواری کرده بود که آرامکو در فهرست بورس اوراق بهادار نیویورک ثبت شود.

اما اگر اصلاحات اقتصادی، اساس طرح ولیعهد است، دستگیری شاهزاده الولید، یکی از ثروتمندترین افراد در جهان، راه عجیبی برای نشان دادن آن است. این سرمایه گذار میلیاردر، سهام عظیمی در غول های تکنولوژی مانند اپل، توئیتر و لیفت دارد. به گفته شرکت فوربیز، ثروت تخمینی وی 17 میلیارد دلار است. خبر بازداشت وی موجب تقریبا 10 درصد لغزش در شرکت کینگدام هولدینگ، شرکت سرمایه گذاری وی شد. بر اساس اظهارات آتاوی، متخصص امور خاور میانه، دستگیری وی "می تواند باعث ضربه زدن به منافع بین المللی در امور سرمایه گذاری برای چشم انداز 2030 ولیعهد شود. که قرار است بخش خصوصی غیر نفتی، موتور حرکتی جدید اقتصاد عربستان سعودی باشد."

ممکن است این امر درست باشد، اما احتمالا ولیعهد، اهداف بلند مدتی در نظر دارد. دولت ترامپ به طور کامل از پادشاهی عربستان حمایت می کند، و اگر همه چیز طبق طرح شاهزاده محمد بن سلمان پیش برود، او کشورش را در سایه حمایت و قدرت آمریکا خواهد ساخت. اما در حالی که در انتظار نشستن بر تخت به سر می برد، ممکن است آشفنگی که او باعث به وجود آوردن آنها شده است گریبان وی را بگیرد.

منبع : آتلانتیک / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33