خروج از برجام شلیک مرگبار به دیپلماسی است

دیپلماسی ایرانی : اگر دونالد ترامپ همچنان که حرف اش را زده است در ماه های پیش رو عدم پایبندی ایران به توافق هسته ای را اعلام کند، تاثیر آن نه تنها در تهران بلکه در خاورمیانه اسیر خشونت نیز احساس خواهد شد. اما بالاترین صدماتی که به بار خواهد آمد در فاصله ای بسیار دور تر از خاورمیانه در شبه جزیره کره خواهد بود. دولت ترامپ باید قادر باشد که این نقطه ها را به یکدیگر مرتبط سازد.

ایالات متحده گزینه های اندکی برای مواجهه با چالش هسته ای کره شمالی پیش رو دارد، هیچ کدام گزینه های خوبی نیستند. مخاطرات حمله ای پیشگیرانه فاجعه ای است که نمی شود حتی درباره آن صحبت کرد. تحریم ها نتیجه نداده اند، و تشدید آنها نیز محتمل نیست. مذاکرات دیپلماتیک نیز برای ایالات متحده دشوار است چرا که توافق شامل مصالحه ای است بر سر این که کره شمالی تسلیحات هسته ای خود را حفظ کند. با همه این اوصاف، اگر هدف این است که کره شمالی از توسعه موشک های قاره پیما با دقت بالا بازداشته شود، در این صورت مذاکره با پیونگ یانگ شاید تنها راه برای خنثی کردن یک بحران نوظهور خواهد بود. حتی در شرایط کنونی هم شانس چندانی برای موفقیت مذاکرات وجود ندارد. اگر ایالات متحده از توافق هسته ای با ایران بیرون بیاید – و  در این امر از مدارک ساختگی استفاده کند – پیام به کره شمالی و دیگران این خواهد بود که وعده های ایالات متحده قابل اتکا نیست و ایالات متحده در شرافت و تعهد قابل اعتماد نخواهد بود.

این اقدام شلیک مرگباری خواهد بود به هر گونه فرصت دیپلماتیک، فرصتی که حتی اگر برنامه هسته ای و موشکی کره شمالی را متوقف نمی کند، دست کم بتواند آن را کند و آهسته کند.

در حقیقت، خروج از توافق هسته ای با ایران، یا ایجاد شرایطی که ایران را وادار به خروج از آن کند، نه تنها بحران هسته ای با تهران که اینک خاموش است را شعله ور می کند، بلکه همچنین تنها گزینه برای اینکه شاید بتوان جلوی بحرانی به مراتب خطرناک تر با کره شمالی را گرفت را هم منتفی می کند.

کره شمالی همین حالا درگیر سوءظن و بی اعتمادی نسبت به انگیزه های واشنگتن است و هراس آن دارد که هدف اصلی ایالات متحده برچیدن رژیم کیم و متحد کردن دوباره شبه جزیره کره تحت رهبری کره جنوبی باشد.

ترک توافق هسته ای با ایران، بدون دلیلی واقعی، از سوی ایالات متحده، باور کره شمالی را هم معتبر و هم تشدید می کند، درسی که کره از این ماجرا می گیرد این است که واشنگتن از دیپلماسی صرفا به عنوان مقدمه ای برای منزوی کردن، فشار وارد کردن و تغییر رژیم ایران استفاده کرد. اگر کیم جونگ اون به این نتیجه برسد که واشنگتن پس از دستیابی به توافق به دنبال بهانه برای لغو آن خواهد بود، چرا باید اصلا مذاکرات را آغاز کند؟

پیامی که واشنگتن با لغو توافق ارسال می کند تنها در پیونگ یانگ شنیده نخواهد شد. استراتژی "زرنگ بازی" دولت آمریکا برای خراب کاری در توافق با ایران – اذیت کردن ایران به منظور سوق دادن این کشور به کناره گیری از توافق پس از آن که ترامپ علنا اعلام کرد که هدف اش لغو توافق است – به طور قطع اعتبار ایالات متحده را نزد کشورهایی که برای مواجهه با چالش هسته ای کره شمالی به شدت به کمک آنها نیاز است خدشه دار می کند. قطعنامه اخیر شورای امنیت سازمان ملل که به اتفاق آرا به اعمال تحریم های شدیدتر علیه کره شمالی رای داد دو چیز را نشان می دهد: اول، رویکرد یک جانبه ایالات متحده عملی نیست، دوم این که چین و روسیه برای فشار آوردن به برنامه های هسته ای و موشک بالستیک کره شمالی شرکای مفیدی هستند. احتمالا دولت ترامپ حساب ویژه ای روی پکن باز کرده است تا به گونه ای این مشکل را حل کند.

اما واکنش چین چه خواهد بود اگر برخورد ایالات متحده با توافق ایران به شیوه ای عجولانه باشد. با توجه به منافع چین در خرید نفت ایران و سرمایه گذاری در زیرساخت های ایران، این اقدام حتما چین را به شدت خشمگین می کند. چین مدت ها است می گوید دیپلماسی با پیونگ یانگ تنها پاسخ به مساله هسته ای کره شمالی است، و به مذاکرات شش جانبه باور دارد، که کاملا شبیه مذاکرات هفت جانبه با ایران نیست، اما چین و ایالات متحده در آن حضور دارند. از بین بردن توافق هسته ای با ایران که توسط گروهی از کشورها مورد مذاکره قرار گرفته و در شورای امنیت سازمان ملل تصویب شده باعث مکث قابل تامل چین مواجه خواهد شد و سوال های جدی در خصوص این که آیا ایالات متحده قابل اعتماد است و در خصوص کره شمالی نیز همین کار را می کند یا خیر، پیش خواهد کشید، و کار برای پکن غیر ممکن می شود برای این که احساس کند واشنگتن در قبال پیونگ یانگ از حسن نیت برخوردار است.

منبع : پولتیکو / ترجمه تحریریه دیپلماسی ایرانی / 33