آنها زخم‌های جنگ را می‌بندند

روزبه آرش: نبرد میان فرانسه و اتریش در سالفرینوی ایتالیا، پای یک بانکدار سوئیسی را به جنگ باز کرد. همین قدر بی ربط، همین قدر بین المللی و همین قدر سرراست درست مثل جنگ، ایده تشکیل انجمنی برای مراقبت از زخمی های تمام طرف های درگیر در چنین روزی در سال 1859 وارد جهان ما شد. جین هنری دونانت که به واسطه شغلش برای اخذ مجوز حفر چاه عازم شهر لومباردی در شمال ایتالیا شده بود، هزاران مرد و زن مجروح جنگ را دید که در رنج و عذاب بودند و حتی از کمک های ابتدایی هم برخوردار نبودند. تلاش های او ساده اما مؤثر بود، درست مثل پرچمی که برای سازمانش ساخت. او تنها پرچم کشورش سوئیس را برعکس کرد تا سازمانی به نام صلیب سرخ را راه بیندازد. در سال ۱۸۶۲ او کتابی با نام خاطره سالفرینو نوشت که در آن از مردم جهان برای تشکیل انجمن های امدادی تقاضای کمک کرد. سربازان زخمی در جنگ کاری از دستشان بر نمی آمد، پس کمک به آنها وظیفه هر انسانی بود. این تقاضا بر مردم تأثیر زیادی داشت و در کنفرانس بین المللی ژنو که در سال ۱۸۶۴ برگزار شد، 16 کشور تأسیس صلیب سرخ را پذیرفتند. هسته مرکزی این کمیته ابتدا توسط رئیس انجمن فواید عامه شهر ژنو (گوستاو موانیه) تشکیل شد. صلیب سرخ که در کشورهای اسلامی با نام هلال احمر پا گرفت، دارای سه بخش است: بخش اول کمیته بین المللی صلیب سرخ بوده که کمیته ای مستقل از ۲۵ شهر سوئیس است و مرکز اصلی آن در ژنو قرار دارد. بخش دوم، انجمن های صلیب سرخ است و سومین بخش انجمن های ملی صلیب سرخ. در طول جنگ ها کمیته بین المللی به عنوان واسطه ای میان انجمن های ملی صلیب سرخ و کشورهای درگیر در جنگ قرار می گیرد و از زندانیان جنگ در اردوگاه ها مراقبت و راحتی و آرامش آنها را تأمین می کند، به نامه های آنها رسیدگی کرده و تماس آنها را با خویشاوندانشان برقرار می کند. این سازمان همچنین به مردمی که دچار طوفان، بیماری های همه گیر، قحطی و... می شوند، کمک رسانی می کند. 
چه جایی مهم تر از سوریه و عراق در جهان کنونی ما وجود دارد تا ایده دونانت به اجرا دربیاید. بیش از 6 سال از جنگ وحشیانه و بی امانی می گذرد که چیزی جز مرگ و نابودی برای سوریه نداشت. 11 میلیون نفر که بسیاری از آنان کودک هستند در جست وجوی امنیت مجبور به ترک خانه های خود شدند. 6,3 میلیون نفر در داخل سوریه آواره هستند. پنج میلیون نفر در شهرها در محاصره هستند و در مناطق بسیار ناامن زندگی می کنند. پنج میلیون نفر در کشورهای همسایه و سایر کشورها زندگی می کنند. سال جاری تیم های صلیب سرخ و هلال احمر بیشتر از 50 عملیات در مناطق مختلف سوریه ترتیب دادند تا آب، غذا و کمک های ضروری به حداقل هشت میلیون نفر رسانده شود. این کمک های بشردوستانه اما چطور انجام گرفت؟
چند ماه پیش بود که در عملیاتی پیچیده و خطرناک در جنگ سوریه، بیش از 35 هزار نفر در طی هشت روز از شرق حلب تخلیه شدند. تلاش کمیته بین المللی صلیب سرخ در کنار هلال احمر در تسهیل این عملیات جان هزاران نفر را نجات داد و نشان داد که صلیب سرخ می تواند تا چه حد تأثیرگذار باشد. سازمان صلیب سرخ چهار راهکار را برای کاهش آلام سوری ها در نظر گرفته است؛ اول نیاز به احترام بیشتر به حقوق بشر و قوانین بین المللی. حمله به بیمارستان ها، مراکز بهداشت و امدادگرها باید متوقف شود. استفاده از سلاح های انفجاری سنگین در مناطق پرجمعیت ممنوع شود و غیرنظامیان و زیرساخت های غیرنظامی مورد هدف قرار نگیرند اما مشکل جنگ سوریه این است که محدودیت درگیری وجود ندارد و تعهدات انسان دوستانه نادیده گرفته می شود. زمان آن فرارسیده که نوآوری های بیشتری برای محافظت از مردم انجام شود. مناطق نظامی باید در اطراف زیرساخت هایی مانند بیمارستان ها، مدارس و مناطق امن برای محافظت از آنها تشکیل شوند. اقداماتی از این دست می تواند راهی برای بازگرداندن اوضاع به شرایط عادی باشد. 
دوم، راه حل سیاسی به فوریت دنبال شود. دسترسی آزادانه و امن به سازمان های بشردوستانه اعطا شود. این دسترسی نباید وابسته به عوامل سیاسی باشد. مذاکرات بشردوستانه باید جلوتر از ایده های نظامی و امنیتی در مذاکرات آتش بس قرار گیرد. این مذاکرات می تواند تلاش های میانجی گرانه سیاسی برای حل ریشه ای و عمیق این جنگ را ممکن کند. 
سوم، دوباره در خاطر آوردن این مسئله فراموش شده است؛ درحال حاضر، هزاران خانواده از هم جدا شده اند. بسیاری از آنها هنوز نتوانسته اند با غم و اندوه خود کنار بیایند و زندگی را از سر بگیرند. آیا عزیزان آنها ربوده و کشته شده اند یا در بازداشت هستند؟ وقتی راه طولانی آشتی آغاز شود این موضوع از اهمیتی اساسی برخوردار خواهد شد و باید در مرکز توجهات قرار گیرد. غم ها و مشکلات مردم نباید دستاویز سیاسی بازی ها قرار گیرد و به امتیازی سیاسی بدل شود. این مسئله یکی از بزرگ ترین نگرانی های سازمان بین المللی صلیب سرخ است و باید در پروسه دستیابی به صلح راه حلی برای آن پیدا شود. 
چهارم، تأثیرات منطقه ای این درگیری را نباید فراموش کرد. ضربه حاصل از جنگ سوریه و عراق، به شدت در کشورهای همسایه نیز احساس می شود. صلیب سرخ و هلال احمر بیشترین تلاش خود را به کار گرفته اند اما حجم مشکلات آن قدر بالا بوده که به نظر می رسد هیچ کاری صورت نگرفته است. 11 هزار داوطلب در صلیب سرخ آماده کمک به مردم منطقه هستند که تنها در سال جاری 63 نفر از آنها جان خود را از دست داده اند اما صلیب سرخی ها همچنان بر سر یک پیمان باقی مانده اند: این سازمان به مردم بی پناه بدون هیچ تبعیضی از لحاظ طبقه، رنگ، عقیده و ملیت خدمت می کند.