الحاق جمهوری اسلامی ایران به پیمان مودت و همکاری آسه آن

پیمان مودت و همکاری آسه آن که به پیمان اول بالی نیز شهرت دارد ، در فوریه سال 1976 توسط کشورهای اندونزی ، مالزی ، تایلند ، فیلیپین و سنگاپور که در آن ز مان اعضای آسه آن را تشکیل می دادند، به امضا رسید. سایر اعضای آسه آن بتدریج و بعد از عضویت در آسه آن این پیمان را امضا نمودند. معاهده مذکور در واقع دستورکاری برای رفتار دولتهای عضو آسه آن با یکدیگر بوده و دو اصل حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات و عدم مداخله در امور داخلی یکدیگر مورد توجه جدی آن می باشد.

مهمترین هدف این معاهده تلاش کشورهای عضو برای برقراری صلح دائمی، همبستگی و اتحاد همیشگی و همکاریهای مردمی بوده است. بر اساس مفاد این معاهده، امضا کنندگان آن باید اختلافات خود را به صورت صلح آمیز و از طریق مشاوره و گفتگو حل نمایند. بنابر این هدف این پیمان گسترش همکاری در زمینه های مختلف از جمله توسعه اقتصادی و صلح و ثبات در جنوب شرقی آسیا بوده و احترام به استقلال، حاکمیت، برابری، تمامیت ارضی و هویت همه ملتها از جمله اصول مهم این پیمان بشمار می روند.

از نظر معاهده مذکور پیوستن دیگر کشورها اعم از کشورهای حاضر در منطقه و یا خارج از آن مجاز می باشد. ماده 18 معاهده به مساله پیوستن کشورها به معاهده پرداخته است و بر اساس این ماده امکان پیوستن دیگر کشورهای منطقه (به جز امضا کنندگان اولیه آن) پیش بینی شده است. در راستای زمینه سازی برای پیوستن دیگر کشورها به این معاهده و در واقع در راستای تحقق هدف آ سه آن مبنی بر محوریت قرار گرفتن در تحولات و مهندسی منطقه، این ماده طی دو مرحله و در سالهای 1987 و 1998 اصلاح گردید. بر اساس اصلاحات فوق الذکر الحاق کشورهای خارج از منطقه به این معاهده مجاز بوده و منوط به رضایت کشورهای عضو آسه آن می باشد.

در حال حاضر به غیر از 10 عضو آسه آن، 22 کشور دیگر به همراه اتحادیه اروپا این معاهده را امضا کرده اند. با تصویب الحاق 4 کشور دیگر در نشست اخیر در لائوس در ژوئیه 2016 ، در حال حاضر مجموعا تعداد 36 کشور به این پیمان ملحق شده و اصول مندرج در آن را بعنوان مبنا و پایه تنظیم روابط و رفتار با کشورهای منطقه پذیرفته اند. آسه آن در ارتباط با تمایل دیگر کشورها بمنظور پیوستن به این پیمان سه معیار کلی را در نظر می گیرد.

1- کشور متقاضی عضویت در پیمان از جمله کشورهای باشد که بعنوان شریک گفتگویی از طرف آسه آن مورد شناسایی قرار گرفته باشد.

2- کشور متقاضی در زمره قدرت بزرگی باشد که می تواند در صلح و پیشرفت آسه آن، ایفای نقش نماید.

3- کشور متقاضی از جمله کشورهای دارای رابطه ارزشمند و گسترده با آسه آن باشد.

سابقه اقدامات کشورمان جهت پیوستن به معاهده مودت و همکاری آسه آن :

از آنجا که الحاق به این پیمان بعنوان پیش شرط اصلی برقراری روابط سازماندهی شده و منظم با آسه آن تلقی می گردد، از 1390 تلاشها جهت پیوستن ایران به پیمان مذکور شروع گردید. در راستای همین اقدامات در سال 1392 نامه ای رسمی به امضای جناب آقای صالحی وزیر محترم وقت امور خارجه خطاب به همتای برونیایی ایشان بعنوان رئیس دوره ای آسه آن مبنی بر تمایل جمهوری اسلامی ایران جهت پیوستن به پیمان مودت و همکاری ارسال گردید. از این مقطع تلاشها و رایزنیهای سیاسی فراوانی در مرکز و نمایندگیهای حوزه جهت لابی با مقامات کشورهای آسه آن بمنظور جلب حمایت آنها بعمل آمد که بصورت مختصر می توان به اقداماتی همچون برگزاری دو دور جلسه توجیهی مدیرکل منطقه ای با سفرا آسه آن در تهران ، طرح موضوع الحاق ایران در سفر دوره ای جناب آقای ظریف وزیر محترم امور خارجه به کشورهای منطقه در اسفند ماه  94  مطرح گردید. قرار است سند الحاق ایران به پیمان مودت و همکاری آسه آن از سوی دکتر ظریف  وزیر محترم امور خارجه کشورمان در اجلاس آتی وزرای خارجه آسه آن در لائوس در تاریخ  6 سپتامبر 2016 برابر با 16 شهریور 1395 امضاء شود.

دلایل اهمیت پیوستن جمهوری اسلامی ایران به معاهده مذکور :

- گامی عملی در راستای اجرایی نمودن سیاست نگاه به شرق جمهوری اسلامی ایران؛

- جایگاه آسه آن در منطقه و نقش رو به تزاید آن در تحولات منطقه ای و بین المللی

بازخوردهای مثبت الحاق کشورمان به معاهده مودت و همکاری آسه آن:

1-  الحاق جمهوری اسلامی ایران به  TAC نشانگر شکست سیاست های خصمانه دشمنان منطقه ای و بین المللی کشورمان در ایجاد سیاست ایران هراسی است.

2- وجود اجماع در درون کشورهای جنوب شرق آسیا در قبول ایران بعنوان عضو TAC ، حاکی از نوعی پذیرش تعامل با کشورمان بعنوان یک قدرت مهم منطقه ای و تاثیر گذار بین المللی می باشد.

3- کشورهای آسه آن با داشتن جمعیتی بیش از 600 میلیون نفر، هفتمین اقتصاد جهان بشمار می آید و همکاری ایران با آسه آن می تواند بهره برداری از ظرفیت های دو طرف را تسهیل و تسریع می نماید.