پوتین و اردوغان؛ دو رئیس جمهور مشابه

دیپلماسی ایرانی: انتظار می رود که با توجه به دیدار پوتین و همتای ترک آن، دو کشور به دنبال تجدیدنظر روی تنازعات خود بر سر سوریه باشند.

در شرایطی که اردوغان همواره  اصرار داشته که پیش از هر گونه مصالحه، بشار اسد باید از قدرت بر کنار شودف موفقیت های روسیه در صحنه میدانی به کمک نیروهای ایرانی احتمال دارد که محاسبات اردوغان را دست خوش تغییر کرده باشد.

دیدار اردوغان از روسیه به عنوان اولین سفر رئیس جمهور ترکیه بعد از کودتای ناموفق در این کشور، واجد اهمیتی نمادین است زیرا به نظر می رسد که روابط ترکیه با آمریکا و اتحادیه اروپا به شکل قابل توجهی آسیب دیده است.

این حس در ترکیه به وجود آمده که متحدان غربی آن از آزمون سربلند بیرون نیامده است. مقامات رسمی از تمرکز کشورهای غربی روی بازداشت هزاران نفر از سوی دولت اردوغان و انتقاد از این اقدام، خسته شده اندو

از زمانی که واشنگتن اعلام کرده حاضر نیست به راحتی و بدون ارائه مدارک موثق فتح الهه گولن را تحویل دهد، یک کمپین ضدآمریکایی در ترکیه ایجاد شده است.

دیدار دیروز پوتین و اردوغان را در سن پطرزبورگ می توان پیشرفت قابل توجه دانست، زیرا روابط دو کشور تا همین دو ماه پیش به خاطر سرنگون شدن جنگنده روسی از سوی ترکیه تیره و تار شده بود. هدف هر دو رئیس جمهور از این دیدار این بود است که نشان دهند دوستان و متحدان دیگری نیز دارند.

به گفته ولادیمر فرولوو، ستون نویس یک مجله روسی هر دو کشور می خواهند به دیگر شرکایشان نشان دهند که در انزوا نیستند و گزینه ای زیادی پیش روی دارند.

اردوغان و پوتین اکثرا شبیه به هم تشریح می شوند: اقتدارگرا، منازعه جو، غیرمنعطف و ملی گرا. هر دو به سرعت خشمگین می شوند، اما به خوبی می توانند آن را زمانی که پای منافع ملی به میان می آید، مهار کنند.

پس از بروز حاثه سرنگونی جنگنده روسی، روسیه کشور ترکیه را مورد تحریم اقتصادی قرار داد. به همین ترتیب دو پروژه اقتصادی بزرگ از جمله پروژه احداث یک خط لوله به حالت تعلیق در آمد.

حتی قبل از بروز کودتا هم اردوغان با نزدیک شدن به حس انزوا، تلاش کرد تا روابط ترکیه را با روسیه و اسرائیل احیا کند. اردوغان در نامه ای رسما از پوتین به خاطر هدف قرار دادن جنگنده روسی عذرخواهی کرد.

پیوندهای اقتصادی دو کشور در حال احیاء است. دو کشور همچنین در خصوص احیای قراردادهای نظامی و همکاری در مبارزه با تروریسم نیز به تفاهم رسیده اند.

کودتا در ترکیه و محکومیت سریع این اقدام از سوی روسیه، بر سرعت بهبود روابط دو کشور تاثیر داشته است. به گفته چاووش اوغلو روسیه بر خلاف سایر کشورها به حمایت بی قید و شرط از دولت ترکیبه در این ماجرا پرداخت.

افزون بر اهمیت سمبلیک این دیدار، کاهش تنش های متقابل در موضوع سوریه به نفع دو طرف است.

گام هایی وجود دارد که هر یک می توانند برای برقراری ثبات در منطقه بردارند. اردوغان خواهان کاهش حمایت روسیه از کردها و کم کردن از حجم بمباران ها خود در مرز ترکیه است. روسیه هم اکنون از نمایندگی مستقل کردها در مذاکرات صلح کوتاه آمده است.

از طرف دیگر روسیه از ترکیه می خواهد که با جدیت بیشتری بر مرزهای خود کنترل اعمال کرده و مانع جذب نیروهای افراطی به داعش یا ارسال تجهیزات برای آنها شود. روسیه به ویژه نگران ستیزه جویانی است که می توانند دمشق را تحت فشار بگذارند یا به مناطق اطراف لاذقیه حمله کنند.

نمی توان کتمان کرد که بسیاری از مشکلات ترکیه ناشی از شکست سیاست مورد حمایت آن در سوریه است. سال هاست که ترکیه از ستیزه جویان سنی مذهبی حمایت می کند که مقابل دولت بشار اسد قرار گرفته اند.

هزینه این سیاست برای ترکیه بسیار زیاد بوده: میلیون ها مهاجر رهسپار ترکیه شدند، ترکیه درگیر حملات تروریستی داعش شد، قدرت های شبه نظامیان کرد در شمال سوریه افزایش پیدا کرد. این شرایط اردوغان را بر آن داشته تا به تجدیدنظر در پیش شرط اولیه خود در مذاکرات صلح - برکناری اسد - بگذارد.

منبع: نیویورک تایمز / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 25