مرد شماره یک جبهه النصره کیست؟

دیپلماسی ایرانی: شلال و عامر، دو سوری که با نام مستعار با المانیتور مصاحبه کرده اند، می گویند اصلاً فکر نمی کردند سوپرمارکتی که بیش از ۱۰ سال پیش در نزدیکی دمشق در آن کار می کردند متعلق به خانواده مردی باشد که حتی پس از افشای نامش، همچنان تیتر یک بسیاری از رسانه های جهان است. این مرد کسی نیست جز ابومحمد الجولانی.  
زمانی که جولانی، رهبر جبهه فتح الشام، گروهی که پیشتر با نام جبهه النصره شناخته می شد، در بیست و هشتم جولای بدون عبای همیشگی خود در تلویزیون الجزیره ظاهر شد، داستان های بسیاری درباره اصل و نسب او در سوریه بر سر زبان ها افتاد. در حالی که برخی معتقد بودند جولانی اهل دیرالزور است، عده ای دیگر او را اهل دمشق می خوانند. برخی هم اعتقاد دارند که او در درعا به دنیا آمده است. اما شلال و عامر در گفت وگو با المانیتور تأیید می کنند که جولانی در شهر درعا به دنیا آمده و در دمشق زندگی کرده است.
شلال در سال های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ در سوپرمارکتی کار می کرده که متعلق به خانواده جولانی بوده است. شلال و عامر اکنون جایی در خارج از سوریه زندگی می کنند. به گفته شلال، زمانی که احمد الشرع (جولانی امروز) در سال ۲۰۰۳ از جهاد در عراق بازگشت هر زمان که برادر بزرگترش، جمال، که سوپرمارکت را اداره می کرد مشغله زیادی داشت برای کمک به فروشگاه می آمد. شلال می گوید: «احمد همیشه تنها و افسرده بود. به نظر نمی رسید اهل مباحث فرهنگی یا سیاسی باشد. وقتی سرایدار کرد فروشگاه به سوپرمارکت می آمد و سر حرف را باز می کرد احمد در این گفت وگوها شرکت نمی کرد.»
به گفته شلال، از ظاهر احمد به نظر می رسید که او فردی مذهبی است. او می گوید: «او یک پیراهن بلند می پوشید و آستین های لباس خود را تا می کرد و همیشه ریشی بلند داشت.»     
سوپرمارکت بسیار بزرگ بود، شاید چهار برابر یک اتاق بزرگ. فروشگاه در یکی از مناطق حساس دمشق قرار داشت و به دلیل وجود سفارتخانه ها و منازل ماموران و هنرمندان سوری تحت تدابیر شدید امنیتی بود. نزدیک به ۲۰ نفر در این فروشگاه کار می کردند. یکی از مردان جوانی که جولانی را در سفر به عراق و جهاد در این کشور در سال ۲۰۰۳ همراهی کرده بود نیز در سوپرمارکت کار می کرد. ما در اینجا این فرد را «حمد» می نامیم.     
شلال به نقل از حمد می گوید که احمد الشرع در همان سال اول ورود به دانشگاه در دپارتمان رسانه، اخراج شده است. جولانی پیش از سفر به عراق برای جهاد در دانشگاه ثبت نام کرده بود. شلال و عامر می گویند که به نظر نمی رسیده اخراج او از دانشگاه با اعتقادات مذهبی او یا سفرش به عراق ارتباطی داشته باشد. آن ها با این حال نمی توانند درباره دلایل واقعی اخراج او از دانشگاه نظر قطعی بدهند. شلال به نقل از حمد می گوید: «وقتی در عراق بوده به همراه گروهی دیگر دستگیر شده و چند ماه بعد همگی به دولت سوریه تحویل داده شده بودند.»
المانیتور به سراغ فردی رفته که برای مدت مشخصی با جبهه النصره همکاری کرده اما سه سال پیش از این گروه تروریستی فاصله گرفته است. این فرد که نمی خواسته نامش فاش شود، اکنون خارج از سوریه زندگی می کند. ما در اینجا او را «عدنان» می نامیم. عدنان در سال ۲۰۰۵ سه بار در دمشق با جولانی دیدار کرده است. عدنان می گوید که جولانی پس از بازگشت از عراق در میان گروه های اسلامگرا به دلیل تولد در درعا با نام ابومحمد الدرعاوی شناخته می شد. او پس از بازگشت از عراق به عنوان هماهنگ کننده گروهی که مسئولیت قاچاق شبه نظامیان به عراق را برعهده داشت، مشغول به کار شد. کار جولانی این بود که شبه نظامیان را از طریق دیرالزور و الحسکه به عراق بفرستد و محل اسکان و تغذیه آنان را فراهم کند.
این در حالی است که دولت سوریه در سال ۲۰۰۵ مظنونان به عضویت در سازمان جندالشام را دستگیر می کرد. عامر می گوید که در سال ۲۰۰۵ برای یافتن جولانی به سوپرمارکت خانوادگی آنان رفته اما به او گفته شده که از سال ۲۰۰۴ هیچ اطلاعی از جولانی ندارند. عامر می گوید که والدین جولانی در آن زمان گفته بودند که احتمال می دهند او در شهر حلب باشد.     
عدنان که مدتی را با جبهه النصره همکاری داشته از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۱ را به اتهام عضویت در گروه های اسلامگرا در زندانی در دمشق گذرانده است. او با آغاز ناآرامی های داخلی در سوریه در سال ۲۰۱۱ از زندان آزاد می شود. عدنان می گوید که جولانی و گروهش بخشی از سازمان جندالشام بودند. عدنان می گوید که جولانی مردی متعهد بود و با هنرهای زرمی به خوبی آشنایی داشت.
به گفته عدنان، جولانی در اواخر ۲۰۱۱ گروه شش نفره خود را با حضور چهار سوری و دو عراقی در سوریه تشکیل داد. گروهی که بعدها جبهه النصره را در دمشق و با حضور ۳۳ نفر تشکیل داد. نخستین بیانیه این گروه اواسط ۲۰۱۲ منتشر شد.
عامر می گوید که وضعیت مالی خانواده جولانی خوب بود و به نوعی با فاروق الشرع، معاون سابق رئیس جمهوری سوریه، ارتباط دارند. به گفته عامر، احمد الشرع (جولانی) چهار برادر دارد: جمال (کسی که سوپرمارکت را اداره می کرد)، علی (که در دانشکده هنر دمشق تدریس می کرد)، برادری که در ارتش خدمت می کرد و برادر دیگری که در عربستان سعودی زندگی می کند و عامر و شلال تقریباً چیزی درباره اش نمی دانند.
عامر تکذیب می کند تصاویری که از جولانی در سال ۲۰۱۴ منتشر شده خود اوست و می گوید مردی که ۲۸ جولای ۲۰۱۶ به عنوان رهبر جبهه النصره در شبکه الجزیره صحبت کرد در واقع احمد الشرع است. 

منبع: المانیتور / تحریریه دیپلماسی ایرانی / 30