اوباما قبل از رفتن باید روابط عادی با تهران برقرار سازد

یک روزنامه آمریکایی در گزارشی به قلم اعضای برجسته دو اندیشکده مهم و اثرگذار در واشنگتن نوشت: «باراک اوباما» قبل از ترک کاخ سفید باید روابط دیپلماتیک عادی با تهران برقرار سازد.

به گزارش فارس، روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» گزارشی را تحت عنوان «اوباما پیش از ترک کاخ سفید، باید این کارها را انجام دهد» منتشر کرده است. این گزارش به قلم «زلمای خلیل زاد» مشاور مرکز مطالعات بین المللی و استراتژیک (CSIS) که در دوره «جرج بوش» رئیس جمهور سابق آمریکا، سفیر واشنگتن در افغانستان و عراق بوده، به صورت مشترک با «جیمز دابینز» عضو ارشد و مدیر برجسته بخش امنیت و دیپلماسی در موسسه «رند» نوشته شده است.

در این گزارش آمده است: ارتباط آمریکا با ایران یک معمای ژئوپولتیک قدیمی است. ایران یک قدرت منطقه ای مهم است... از سوی دیگر آمریکا تنها در صورتی که در هر زمانی که ممکن است وارد تعامل با ایران شود تنها می تواند به مسائل مهم بپردازد. درست همانطور که در جنگ سرد با شوروی سابق در تعامل بود، آمریکا باید حین اینکه با ایران به صورت دیپلماتیک وارد تعامل می شود، سیاست هایی را دنبال کند که مانع از هژمونی منطقه ای شده و توازن قدرت در منطقه ایجاد کند.

این گزارش می افزاید: چنانچه هرج و مرج در خاورمیانه آرام شود، آمریکا باید تلاش کند نه تنها با شرکای سنتی خود همکاری داشته باشد بلکه با رقبایش نیز وارد همکاری و تعامل شود. آمریکا برای ایجاد تعاملی سازنده باید با شرکایش در منطقه به منظور ایجاد توازن قدرتی مطلوب وارد همکاری شود. این به منعای ادامه استقرارهای نظامی و فروش تسلیحات برای تضمین امنیت منطقه حاشیه خلیج فارس در عین تأکید بر حقوق خود تحت توافق هسته ای جدید برای جلوگیری از تلاش مخفیانه ایران در جهت دستیابی به سلاح هسته ای است. در عین حال، آمریکا باید برنامه ریزی یک چهارچوب سیاسی به منظور بازدارندگی ایران از آغاز برنامه های هسته ای در موارد نقاط ضعف محدودیت های خاص توافق را آغاز کند. در نهایت آمریکا و شرکایش باید به صورت مشترک با ایران در سوریه و عراق رقابت داشته باشد.

«چنین تلاش هایی آمریکا را برای تعامل با ایران به منظور رفع درگیری های منطقه ای و شکست داعش در موقعیت بهتری قرار می دهد. در دوره بوش، مذاکراتی با ایران انجام شد و توانستیم به تفاهم محدودی در برخی زمینه ها و حتی همکاری فعال در برخی دیگر حوزه ها دست یابیم. توافق «بن» (Bonn Agreement) که دولت موقت پس از دوره طالبان را در افغانستان روی کار آورد، اوج این همکاری ها بود و اگر نگوییم غیرممکن اما بدون حمایت ایران دستیابی به آن بسیار دشوار بود. به طور مشخص، این موفقیت در متن اعمال قدرت آمریکا علیه طالبان اتفاق افتاد. آمریکا می تواند به همان صورت سیاست هایی را برای ایجاد بافت های نظامی و سیاسی در عراق و سوریه تدوین کند.»

بنا بر گزارش واشنگتن پست، «در دوره اوباما، تماس ها با ایران به طور گسترده بر مسائل هسته ای متمرکز شده است. اما این تماس ها به طور نامنظم اتفاق افتاده است و شامل مجموعه کوچکی از افراد شده و صرفا برای پرداختن به مسائل فوری انجام گرفته است. «جان کری» وزیر خارجه آمریکا ممکن است با «محمد جواد ظریف» همتای ایرانی اش تماس فوری برقرار کرده باشد. به هر حال جان کری احتمالا در چند ماه آینده از سمتش کنار گذاشته می شود و ظریف نیز همینطور. هیچ تضمینی نیز وجود ندارد که جانشینان آنها راه مشابهی را در پیش گیرند. سیاست آمریکا نباید وابسته به افراد در جایگاه های مختلف و بویژه جایگاه وزارت خارجه باشد».

این گزارش می افزاید: به همین دلیل است که اوباما قبل از اینکه از کاخ سفید کنار برود باید گام هایی را برای افزایش ارتباطات میان ایران و آمریکا بردارد. مهمترین و مشخص ترین اقدام باید ایجاد روابط دیپلماتیک عادی میان دو کشور باشد. البته مشخص نیست که دولت ایران آمادگی انجام این کار را داشته باشد و چنین اقدامی در آمریکا نیز جنجال برانگیز خواهد بود.

پیشنهاد بعدی واشنگتن پست این است که «دولت اوباما و دولت ایران دیپلمات های میان رده ای در بخش حافظ منافع سفارت هایی که قبلا نماینده دو کشور بودند، منصوب کنند. علاوه بر این، اقدامی شایسته تر این خواهد بود که آمریکا به راحتی اجازه دهد دیپلمات های منصوب شده ایرانی در سازمان ملل در نیویورک هر از چندگاهی به واشنگتن سفری داشته باشند. چنین اقدامی می تواند با واکنش متقابل ایران مواجه شده و در ازای آن، مقامات آمریکایی مستقر در دوبی نیز که دفتر واشنگتن در امور ایران قرار گرفته، هر از چندگاهی به ایران سفر کنند».

واشنگتن پست در ادامه تأکید می کند: «تعاملات ایران و آمریکا باید به طور خاص بر مقابله با داعش متمرکز شود اما این سری ارتباطات مستقیم می تواند به ایجاد ثبات در منطقه نیز کمک شایانی کند. آمریکا باید به عربستان، ترکیه و ایران کمک کند تا به درک مشترکی درباره عراق و سوریه برسند تا همانند پیمان «وستفالی» که به مرزبندی کشورها انجامید، درگیری های ژئوپولتیک و فرقه ای در منطقه نیز پایان یابد. چنین توافقی بدون میانجی گری طرف های خارجی میسر نخواهد بود و آمریکا تنها کشوری است که می تواند چنین نقشی را ایفا کند».

«علاوه براین، اوباما نباید مطالبات و آرمان های مردم ایران را نادیده بگیرد. مردمی که بسیاری از آنها خواهان آزادی و تماس گسترده تر با جهان هستند. مسائل مربوط به حقوق بشر نیز باید بخشی از برنامه کاری برای چنین تعامل گسترده تری باشد. همچنین آمریکا باید سفر های خصوصی میان دو کشور را برای دانشجویان، محققان و پژوهشگران و شهروندان عادی تسهیل سازد. بهترین راه برای انجام این کار از سرگیری پروازهای تجاری مستقیم میان دو کشور است. این گام به نفع صدها هزا ایرانی آمریکایی و خانواده های آنان در ایران خواهد بود.

این گزارش در پایان تأکید می کند: «هیچ یک از این گام ها نمی تواند اختلافات بسیار میان ایران و آمریکا را به تنهایی حل کند. ارتباط بهتر البته به معنای سازش و مصالحه نیست. اما ارتباط بهتر همواره اطلاعات بهتر را فراهم می کند و اطلاعات بهتر همواره اجازه می دهد تا سیاست های بهتری اتخاذ و اجرایی شود. مشاهده اینکه چطور خاورمیانه می تواند به ثبات برسد بدون تعامل با ایران و رسیدن به تفاهم با این کشور در برخی موارد ممکن نخواهد بود یا به بیان بهتر بسیار بسیار دشوار است.»