تاکتیک عربستان برای دشمن‌سازی ایران

عربستان سعی می کند، دشمنی با ایران را دغدغه ملی عربی جلوه دهد؛ موضوعی که در ملی گرایی تاریخی و در میان ناسیونالیست های عربی جایگاهی ندارد.

به گزارش فارس، عربستان سعودی با روی کار آمدن «سلمان بن عبدالعزیز» و شعله ورتر شدن اختلافات و درگیری های بین دو جبهه مقاومت و همسو با غرب، تمام تلاش خود را حول ایجاد اجماع بین کشورهای عربی برای مقابله با ایران، صرف کرده است.

روزنامه السفیر به قلم «فرید الخازن» به این مسأله توجه کرده و سعی دارد تا این موضوع را بررسی کند که آیا ایران در دغدغه های ملی گرایی عربی جایگاهی دارد؟

السفیر می نویسد:

ایران و بلاد فارس هیچ زمانی محل دغدغه اعراب و ملی گرایی عربی نبوده است، چه از سوی نظامیان عرب و چه سیاسیون و اندیشمندان عرب.

ملی گرایی عربی در زمان امپراتوری عثمانی و با انقلاب بزرگ «شریف حسین» در سال 1916 با حمایت انگلیس، آغاز شد. پس از جنگ داخلی در دنیای عرب و فروپاشی عثمانی، ملی گرایی عربی در مقابله با غربی گرایی و حکمرانی فرانسه و انگلیس و استقلال خواهی معنا پیدا کرد و به تدریج با تأثیر پذیری از معادلات جهانی، ملی گرایی عربی ایدئولوژی سوسیالیستی به خود گرفت و مؤسسان حزب بعث تفکر سوسیالیستی پیدا کردند.

بعثی ها سعی داشتند تا ملی گرایی عربی را به جنب و جوش بیاندازند یا به قول خودشان دنیای عرب را «عربی» کنند و در ابتدا سعی داشتند تا مصر را به سمت ملی گرایی عربی سوق دهند. پس از جمال عبدالناصر وحدت بین مصر و سوریه اتفاق افتاد و به موازات این وحدت، پروژه مقابله با گسترش صهیونیسم در داخل فلسطین و اطراف آن آغاز شد.

پس از تشکیل رژیم صهیونیستی در 1948، اشغالگری اسرائیل یک موضوع ملی عربی تبدیل شد و شکست 1967 و اشغال کامل فلسطین و جولان و صحرای سینا باعث تغییر معادلات شد و فلسطین در رأس دغدغه جامعه عربی قرار گرفت و فلسطین مسیری برای وحدت اعراب تلقی شد و نسلی مبارز و جانفشان ظهور کردند.

به طور مختصر وحدت و فلسطین دو مسأله اصلی ملی گرایی عرب شد. البته پس از 1967 اختلافات در دنیای عرب به خصوص میان عراق و سوریه و سوریه و مصر بروز کرد.

السفیر در ادامه افزود:

تفکر ملی گرایی عربی با این فرضیه شکل گرفت که کشورهای حاضر را استعمار در راستای منافع خود شکل داده است؛ در حالیکه همه آن ها می توانند در یک قالب جغرافیایی، سیاسی و منافع مشترک نمود پیدا کنند.

ملی گرایی اعراب در ابتدا علیه عثمانی ها و سپس رو در روی اسرائیل بود و در حالیکه همه بر روی منازعه اعراب و اسرائیل مشترک بودند؛ پس از پیمان صلح کمپ دیوید در سال 1979 بین مصر و اسرائیل و پیمان مشابه ای بین اردن و اسرائیل در سال 1994 و پس از آن توافق اسلو، اسرائیل دیگر برای برخی دشمن تلقی نمی شد.

السفیر سپس به تأثیر ملی گرایی عربی در اتفاقات موسوم به «بهار عربی» می پردازد و می نویسد: ملی گرایی عربی هیچ تأثیر قابل ذکری را اتفاقات بهار عربی نداشت. دغدغه های داخلی مردم در کشورهای خودشان هیچ جایی را برای دغدغه های ملی گرایی نگذاشته بود و جهان عرب نیز عقب گرد کرده و فقط حزب الله بود که در سال های اخیر مقابل اسرائیل ایستادگی می کرد و در این جا یک روند تاریخی در حال وقوع بود؛ چرا که حزب الله را ایران حمایت می شد و گروههای مقاومت فلسطینی نیز از سوی ایران حمایت می شدند و این سیاسیتی بود که ایران برای گسترش نفوذ منطقه ای خود بدان متوصل شده بود؛ نفوذی که هر کشوری در پی آن است.

اصطلاح «دشمن مشترک» که عربستان درباره ایران به کار می برد و تلاش دارد تا ملی گرایی اعراب را در مقابل ایران فارسی دوباره در این زمینه زنده کند، در میان دغدغه ها و تفکرات بزرگان ناسیونالیسم عربی از جمله «زکی الارسوزی» تا «حسنین هیکل» و «صلاح الدین البیطار» و «فارس الخوری» هیچ جایی ندارد. درگیری هایی فعلی منطقه دینی و مذهبی است نه قومیتی و عربی و عموما قومیت ها به یک دشمن آشکار نیاز دارند اما ملی گرایی عربی در حال حاضر نمی تواند چنین چیزی را عرضه کند.

السفیر افزود:

حال چه کشورهای عربی وحدت کنند یا به اختلافات بپردازند، ملی گرایی عربی دیگر چون زمان عبدالناصر نخواهد بود. رابطه ایران با کشورهای بزرگ دنیا، در حال متحول شدن است و ملی گرایی عربی نمی تواند این را متوقف کند. کار این روزهای کشورهای دنیا مبارزه با تروریسم است و ملی گرایی عربی چگونه می تواند در مقابل تروریسم اقدام کند؛ در حالیکه در میان اختلافات جامعه عربی گیر افتاده است؟ با کدام هویت عربی می توان مقابل تروریسم ایستاد؟

السفیر در انتها می نویسد:

در منطقه ای که درد و رنج ها و نا امیدی ها بر او عارض شده است، از نظر ترکیه کردهای عراق و سوریه تنها منبع تروریسم هستند و از نظر عربستان، حزب الله، منبع تروریسم تلقی می شود و تروریسم داعش نیز محل دغدغه ائتلاف بین المللی است. اما تروریسم اسرائیل جز در نزد عده ای محل نگرانی کسی نیست و بلندترین صداها در این موضوع از جانب عرب- اسرائیلی ها به گوش می رسد.