بدون هماهنگی با روسیه جنگ در سوریه ممکن نیست

دیپلماسی ایرانی: ایالات متحده تلاش می کند جلوی ماجراجویی های رو به افزایش دو متحد خود، عربستان سعودی و ترکیه را که در حال هماهنگی با یکدیگر برای مداخله نظامی احتمالی در سوریه هستند، بگیرد. هم زمان به دنبال اعمال آتش بس در سوریه است که بسیاری از سیاستمداران و دیپلمات ها بعید می دانند بتوانند در این زمینه موفق شود.

به گزارش روزنامه العرب، چاپ لندن، واشنگتن و متحدان اروپایی اش از این نگرانند که دخالت عربستان در ترکیه سبب فروپاشی توافق "نظری" برای اعلام آتش بس شود. توافقی که ایالات متحده امریکا و روسیه در نشست امنیتی مونیخ در ماه جاری میلادی بر سر آن به توافق رسیدند اما روشن است که با مشکلات بسیاری رو به رو است.

در حال حاضر نیروهای یگان خلق کردستان که توسط جنگنده های روسیه در شمال سوریه حمایت می شوند، پیشروی های سریعی را انجام می دهند که آنها را به نزدیکی شهر اعزاز، آخرین نقطه هم مرز با ترکیه رسانده، مساله ای که سبب شده است تا ترکیه به شدت از این پیشروی نگران شود.

با این حال دیپلمات های پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، می گویند که عربستان و ترکیه بدون کمک ناتو نمی توانند به سوریه نیرو بفرستند.

ایالات متحده خوب می داند که روسیه در حال حاضر احساس جاه طلبی بزرگی در سوریه می کند و در صورتی که عربستان سعودی و ترکیه بخواهند عملیات نظامی در سوریه به اسم مبارزه با داعش بدون هماهنگی با مسکو انجام دهند، چه عواقبی متوجه آنها خواهد شد. این مساله در تماس تلفنی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه با ملک سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان که روز جمعه انجام شد نیز مشهود بود. در این تماس تلفنی درباره گام های احتمالی از سوی ریاض و آنکارا در صورت پیشروی نیروهای کُرد با حمایت هوایی روسیه و با موافقت امریکا در شمال سوریه بحث و تبادل نظر شد.

دکتر فواد جرجس، استاد علوم سیاسی در دانشکده اقتصاد لندن در این باره می گوید: «روسیه از عربستان می خواهد درباره نیتش برای مداخله نظامی در سوریه توضیح دهد. در حالی که پرونده های دیگر مثل یمن و قیمت نفت در روابط دو کشور تنش ایجاد کرده است.»

وی در ادامه می افزاید: «پوتین برای آرام کردن فضا با ملک سلمان تماس گرفت چون هیچ ارتباطی با اردوغان طرف دیگر این ماجرا ندارد و هیچ تماسی از جانب او را هم نمی پذیرد.»

منابع آگاه در آنکارا گفتند که رهبران گروه های مختلف مخالف سوری ظرف روزهای گذشته با فرماندهان نظامی ترکیه تشکیل جلسه دادند و احتمال دخالت نظامی تحت عنوان "پیمان اسلامی" در شمال سوریه را بررسی کردند. اما تمهیدات لازم برای ورود به چنین جنگی به اعتقاد ناتو تا زمانی که با روسیه، کشوری که کاملا بر وضعیت میدانی سوریه تسلط دارد، هماهنگ نشود، محکوم به شکست است. با این وجود ترکیه پنج شنبه هفته گذشته اعلام کرد که هزاران نیروی مبارز مخالف حکومت سوریه از مرزهایش با سوریه عبور کردند تا جلوی پیشروی های نیروهای کرد و ارتش سوریه در شمال این کشور را بگیرند، هم زمان اعلام کرد که جنگنده های عربستان به زودی وارد پایگاه اینجرلیک ترکیه خواهند شد.   

ریاض به دلیل شکست های پی در پی نیروهای مخالف سوری آن هم بعد از پنج سال جنگ داخلی در سوریه متحمل شده اند، از کاهش نفوذش در سوریه به شدت بیمناک است و نگران است که این مساله سبب تقویت مواضع ایران در سوریه بشود. کشوری که آن را رقیب و دشمن خود در منطقه می داند.

یک دیپلمات عرب که نامی از او به میان نیامده است به روزنامه فایننشال تایمز گفت: «عربستان اعزام نیروهای نظامی به سوریه را تنها برای حفظ نفوذ خود در آنجا انجام نمی دهد، بلکه بیش از همه بر این باور است که این اقدام باعث افزایش نفوذش در واشنگتن خواهد شد.»

با این وجود انتظار می رود هر گونه دخالت نظامی عربستان در سوریه از طرف جنوب شرق این کشور یعنی از طرف مرزهای سوریه با اردن انجام شود تا هیچ برخوردی با نیروهای روسیه که بیشتر در شمال سوریه متمرکزند، پیش نیاید.

یک مقام عربستانی عالی رتبه که نخواست نامش فاش شود گفت که اردن پیشنهاد داده واحدهای نظامی اش تا پایان سال جاری از گذرگاه "تنف" عبور کنند و وارد خاک سوریه شوند.

در همین رابطه عشائر شرق سوریه اعلام کردند که نیروهای عربستانی اقدام به رصد اطلاعاتی منطقه کرده اند.

جرجس در این باره می گوید: «به هیچ وجه امکان ندارد عربستان با روسیه برخورد داشته باشد، نباید روابط عربستان و روسیه را در خندق سری و رازآلود تنگی خلاصه کنیم، دو طرف منافع مشترک بسیاری دارند که باید در زمینه آنها با یکدیگر تعامل داشته باشند از جمله در مورد قیمت نفت در بازارهای جهانی و جنگ یمن، دو طرف تلاش می کنند روابط خود را تا حد امکان گسترش دهند.»

تحریریه دیپلماسی ایرانی/11

انتشار اولیه: دوشنبه 3 اسفند 1394 / انتشار مجدد: شنبه 15 اسفند 1394