تهدیدات جهان در سال ۲۰۱۶

دیپلماسی ایرانی: در سپتامبر گذشته، اوباما در تلاش برای بسیج کشورها مبنی بر تقویت تعهدات سازمان ملل در حفظ صلح، مدعی شد که تخصیص بیشتر بودجه، نیروی نظامی و تجهیزات مدرن می تواند مانع از بروز کشتار دسته جمعی شود و نشان بدهد که توافقات صلح، ورای مواضع اعلامی صرف است.

اگرچه سخنان اوباما در مورد نقش حمایت های نظامی و دیپلماتیک در پیشگیری و کنترل تعارضات صحیح است، اما وی در مورد حوزه ها و مناطقی که احتمال بروز تعارض و بی ثباتی سیاسی در آنها بالا است، سخنی به میان نیاورده است. تنظیم اولویت ها برای رهبران و سیاستگزاران، بویژه برای سیاستگزاران آمریکایی به دلیل برخورداری این کشور از بیشترین میزان منابع مالی و دیپلماتیک از اهمیت بالایی برخوردار است.

در همین راستا مرکز اقدامات پیشگیرانه، وابسته به شورای روابط خارجی، با انجام پژوهشی به بررسی موارد احتمالی بروز تعارض در عرصه جهانی در سال پیش رو پرداخته و آنها را بر حسب فوریت و میزان تاثیرگذاری بر منافع ملی آمریکا رتبه بندی کرده است.

این مرکز که برای هشتمین سال پیاپی این پژوهش را انجام داده، با بررسی رسانه های اجتماعی، وبلاگ ها و خبرنامه های مختلف اقدام به جمع آوری بیش از یک هزار پیش بینی در مورد تعارضات پیش رو کرده است. این پیش بینی ها سپس در 30 مورد کلی که بیشتر مورد تاکید واقع شده بود، تجمیع شده و برای بیش از 6 هزار نفر از مقامات و سیاسگذاران ارسال شدند.

در این بررسی حوزه های تعارض و بی ثباتی بر حسب شدت و میزان تاثیرگذاری در سه دسته کلی تقسیم شده اند.

دسته اول: تعارضاتی که مستلزم اقدامات پیشگیرانه فوری از سوی سیاستگذاران آمریکایی است:

- تشدید جنگ داخلی در سوریه که ناشی از افزایش حمایت خارجی از طرف های درگیر در این جنگ خواهد بود.

- تلفات گسترده ناشی از حمله به سرزمین آمریکا و یا حمله به کشورهای متحد آمریکا

- حملات سایبری گسترده به زیرساخت های اساسی آمریکا

- بحران جدی در مواجهه با کره شمالی، ناشی از آزمایشات موشکی و هسته ای

- بی ثباتی سیاسی در کشورهای عضو اتحادیه اروپا، ناشی از سیل ورود مهاجران به این کشورها

- ادامه تفرقه سیاسی در لیبی، با افزایش خشونت و گسترش مداخلات نظامی کشورهای عرب

- تشدید اختلافات میان اسرائیل و فلسطین که می تواند منجر به حمله به غیرنظامیان و درگیری مسلحانه شود.

- گسترش تعارضات در ترکیه به موجب درگیری نیروهای کرد و نیروهای دولتی

- افزایش بی ثباتی سیاسی در مصر، از جمله گسترش حملات تروریستی به ویژه در صحرای سینا

- گسترش بی ثباتی و خشونت در افغانستان، ناشی از تقویت موقعیت طالبان

- افزایش افتراق سیاسی در عراق، ناشی از دعاوی سرزمینی داعش در این کشور و افزایش شکاف سنی و شیعه

دسته دوم: تعارضاتی که مستلزم اقدامات پیشگیرانه با فوریت متوسط است.

- گسترش جرائم سازمان یافته، از جمله بروز خشونت در مکزیک که امکان سرایت آن به آمریکا وجود دارد.

- افزایش خشونت داخلی و بی ثباتی سیاسی در پاکستان از سوی گروه های تروریستی متنوع

- افزایش خشونت فرقه ای و بی ثباتی سیاسی در لبنان که می تواند ناشی از سرایت بحران از سوی سوریه باشد.

- تشدید تعارضات در اوکراین میان شبه نظامیانی که تحت حمایت روسیه قرار دارند و نیروهای امنیتی اوکراین

- افزایش بی ثباتی سیاسی و خشونت داخلی در اردن که می تواند ناشی از سرایت بحران از سوی سوریه باشد.

- تشدید جنگ داخلی در یمن

- پتانسیل مواجهه ایران و آمریکا و یا یکی از متحدان آن، ناشی از نقش ایران در تعارضات منطقه ای

- مواجهه نظامی در دریای چین شرقی میان چین و ژاپن، ناشی از اختلاف بر سر حاکمیت جزایر دیائویو(سنکاکو)

- مواجهه نظامی در دریای چین جنوبی، میان چین و کشورهای آسیای جنوب شرقی

- افزایش تنش ها میان روسیه و ناتو که می تواند منجر به رویارویی نظامی عامدانه یا غیرعامدانه شود.

دسته سوم: تعارضاتی که مستلزم اقدامات پیشگیرانه با فوریت پایین است.

- مواجهه نظامی هند- پاکستان، به موجب بروز حملات تروریستی یا افزایش تنش ها در کشمیر

- بی ثباتی سیاسی در عربستان، به دلیل افزایش فشارهای اقتصادی در این کشور، اختلافات درون خانوداده سلطنتی و هزینه های جنگ در یمن

- افزایش خشونت و بی ثباتی سیاسی در نیجریه، ناشی از اقدامات بوکوحرام و احتمال سرایت آن به کشورهای مجاور

- تشدید افراطی گری اسلامی و بروز خشونت در روسیه، از جمله بروز ناآرامی های مدنی در منطقه قفقاز

- جنگ داخلی طولانی در سودان جنوبی، ناشی از اختلافات سیاسی و فرقه ای.

- افزایش خشونت های فرقه ای در جمهوری آفریقای مرکزی میان شورشیان سلکای سابق و شبه نظامیان ضد بالاکا.

- افزایش خشونت فرقه ای در میانمار میان بوداییان و مسلمانان.

- تشدید بحران اقتصادی و بی ثباتی سیاسی در ونزوئلا که می تواند منجر به بروز ناآرامی مدنی شود.

- افزایش بی ثباتی سیاسی در جمهوری دموکراتیک کنگو، پیش از برگزاری انتخابات طبق جدول تعیین شده

همانطور که در سطور بالا ذکر شد، بی ثباتی و تعارض در خاورمیانه اولین اولویتی است که باید در سیاستگذاری ها به آن توجه شود. پژوهش انجام شده در پایان سال گذشته نیز نتیجه مشابهی را نشان می داد، با این تفاوت که جنگ در سوریه به جای جنگ در عراق اولویت اول را به خود اختصاص داده است و همگان بر این باور بوده اند که گسترش این جنگ و تاثیرگذاری آن بر منافع آمریکا بیش از هر مورد دیگری محتمل است.

منبع: فارن پالسی / ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 25