مهمترین موضوع سیاست خارجی در سال ۲۰۱۶ چیست؟

دیپلماسی ایرانی: بنیاد کارنگی در سلسله نشست های هفتگی خود با کارشناسان مسائل بین المللی پرسشی در مورد مهم ترین موضوع سیاست خارجی در سال آینده میلادی را مطرح کرده است. هر یک از کارشناسان، بسته به دغدغه های متفاوت خود و دیدگاه خویش به سیاست بین الملل، اولویت های متفاوتی را برای تمرکز پیشنهاد کرده اند.

توماس کاروترز، قائم مقام مطالعات صلح در بنیاد کارنگی:

مهم ترین موضوع سیاست خارجی اروپا در سال آینده مربوط به آمریکا و انتخابات ریاست جمهوری آن است.

اگرچه امکان پیش بینی نتایج انتخابات وجود ندارد، ولی این احتمال وجود دارد که نامزد جمهوری خواهان سرانجام به کاخ سفید راه پیدا کند. در این صورت، رئیس جمهور توافق هسته ای با ایران را بر هم خواهد زد، اقدام نظامی در سوریه را تشدید خواهد کرد و در زمینه انرژی نیز سیاست هایی پیش خواهد گرفت که تعهدات آمریکا طبق توافق پاریس را نقض خواهد کرد.

پیروزی نامزد جمهوری خواه ریاست جمهوری، حفظ اکثریت جمهوری خواهان در کنگره را نیز تضمین می کند و به این ترتیب دست ریئس جمهور در پیشبرد سیاست های خود کاملا باز خواهد بود. در این سناریو، به احتمال زیاد رئیس جمهور آمریکا اهمیت چندانی برای اروپا و نقش آن قائل نخواهد شد.

کورت دبوف، مدیر برنامه رهبران جهانی و حرکت به سوی دموکراسی در موسسه بین المللی دموکراسی:

در سال جدید، تمرکز جهانی از سوریه به لیبی منتقل خواهد شد. رهبران داعش به سوی لیبی می روند تا پایگاه جدید خود را در این کشور بنا نهند و آشوب حاکم در لیبی نیز بهترین شرایط را برای آنها فراهم می کند. لیبی از ارتش و نیروی لازم برای مقابله با گروه های افراطی برخوردار نیست، در مقابل این کشور میادین نفتی عظیمی دارد که می تواند تامین مالی گروه های افراطی را تضمین کند.

غرب هیچ چاره ای جز مقابله با داعش در لیبی در سال 2016 ندارد. گروه های تروریستی در لیبی همه تلاش خود را به کار می برند تا ثبات را در مصر و تونس بر هم زنند. افزون بر این برقراری یک شبه دولت تروریستی در 300 کیلومتری اروپا خطری است که نمی توان به راحتی از آن چشم پوشید.

کرولاین گرویتر، خبرنگار روزنامه هلندی ان.آر.سی، مستقر در وین:

مهم ترین موضوع سیاست خارجی سال 2016 آشوب و افراط گرایی در خاورمیانه است. این آشوب بزرگترین منبع بی ثباتی است که از پتانسیل ایجاد بی ثباتی در اروپا از طریق حملات تروریستی، سیل مهاجرت و غیره برخوردار است. ایران، عربستان، روسیه و ترکیه در خارج از مرزهای اروپا درگیر جنگ های شدیدی هستند و احتمال سرریز شدن این جنگ ها به داخل اروپا وجود دارد.

متاسفانه، نفوذ اروپا در حال حاضر در خاورمیانه بسیار اندک است. در دهه 1990 نگاه مثبتی به اروپا و نقش آن وجود داشت، اما بعد از 11 سپتامبر اروپا نیز با آمریکا در حمله به عراق و فغانستان هم جهت شد. اروپا در مقابل از میان رفتن نظم در لیبی و سوریه سکوت کرد و مساله فلسطین را به دست فراموشی سپرد. در نتیجه اعتماد اعراب به اروپا از میان رفت. به دست آوردن اعتماد از میان رفته زمان طولانی نیاز دارد و اولین گام آن تلاش برای صلح اسرائیل و فلسطین است.

جان کورن بلوم، سفیر سابق آمریکا در آلمان:

بدون شک مهم ترین چالش پیش رو در 2016 مواجهه با بی ثباتی به وجود آمده به واسطه گسترش سریع اطلاعات و شبکه های لجستیکی است. نخبگان سیاسی و اقتصادی هنوز اهمیت این موضوع را درک نکرده اند.

شبکه های در هم تنیده تبادل اطلاعات و سیستم های لجستیکی به شکل قابل توجهی الگوهای ارتباطی افراد، شرکت ها و دولت ها را اصلاح می کند. این شبکه ها مزایای قابل توجهی را برای جامعه به ارمغان می آورد، اما هزینه آن تغییر در نهادها و عملکردها است. مشکل مهاجرت که هم اکنون با آن مواجهیم، تنها یکی از نمونه های آن است. ظهور بازیگران غیردولتی که در میان مرزهای ملی ایجاد شده اند، نمونه ای دیگری است که می توان به آن اشاره کرد.

اولریک اسپک، عضو ارشد آکادمی ترانس آتلانتیک:

سوریه مهم ترین موضوع سیاست خارجی در سال آتی خواهد بود. به نظر نمی رسد که روند صلح فعلی در آینده نزدیک به نتیجه برسد.

شرایطی که در جبهه زمینی حاکم است، دلالتی بر صلح ندارد، زیرا بازیگران اصلی بر این باورند که صلح نمی تواند مزایای بیشتری نسبت به جنگ و شکست دادن مخالفان خود برای آنها داشته باشد.

در سال 2016 هزینه های عدم تصمیم گیری قاطع غرب به مراتب سنگین تر خواهد شد. جنگ در سوریه ادامه پیدا خواهد کرد. تعداد مهاجرانی که به سوی اروپا خواهند آمد، افزایش خواهد یافت. حملات تروریستی داعش در منطقه و ورای منطقه به احتمال زیاد بیشتر خواهد شد.

پایان دادن به جنگ از سوی آمریکا، در دوران رئیس جمهور بعدی نیز بعید به نظر می رسد. اوباما که تجربه حمله به عراق را دیده بود، به خوبی دریافته بود که هزینه مداخله در هر شرایطی از هزینه عدم مداخله بیشتر است.

استفان زابو ، مدیر اجرایی آکادمی ترانس آتلانتیک:

اروپا و پروژه اتحادیه اروپا مهم ترین موضوع پیش روی اروپا است. آیا اروپا در مقابل بحران هایی که با آن مواجه است از هم می پاشد یا می تواند یکپارچگی خود را حفظ کند؟ با شروع بهار، موج جدید مهاجرت به اروپا آغاز خواهد شد و به موازات آن حمایت از احزاب مخالف قوانین اتحادیه و مخالف عضویت کشورشان در این اتحادیه بیشتر می شود. احتمال حملات تروریستی در بسیاری از شهرهای این قاره نیز بالا می رود.

آنچه که ماری لو پن، رهبر حزب جبهه ملی فرانسه از آن تحت عنوان مبارزه میان جهانی شدن و ملی گرایی یاد کرده بود، در 2016 در سراسر اروپا فراگیر خواهد شد.

منبع: بنیاد کارنگی/ تحریریه دیپلماسی ایرانی/ 25