اسرائیل نگران داعش نیست

دیپلماسی ایرانی: مرکز سابان وابسته به اندیشکده بروکینگر امسال نیز در بازه چهارم تا ششم دسامبر نشست سالانه خود را با موضوع بررسی روابط آمریکا و اسرائیل تحت عنوان «اسرائیل و آمریکا: دیروز، امروز و فردا» برگزار کرد. در این نشست کارشناسان متعدد و مقامات رسمی از جمله موشه یلعون، وزیر خارجه اسرائیل، جان کری و هیلاری کلینتون به سخنرانی پرداختند.

یکی از موضوعات مهم مطرح در این نشست که استفان هادلی، مشاور امنیت ملی سابق آمریکا و یاعیر لاپید، عضو پارلمان اسرائیل به آن پرداختند، نظم در خاورمیانه و بازسازی آن بود.

یکی از بزرگترین چالش هایی که باید وجود آن را پذیرفت این است که اسرائیل و آمریکا علی رغم تمامی دعاوی برادرانه، منافع متفاوتی در خاورمیانه دارند و یا به تعبیر بهتر، اولویت های متفاوتی در تعریف منافع خویش در منطقه دارند. اولویت آمریکا در حال حاضر مبارزه با داعش و به طور ویژه محدود کردن آشوبی است که منطقه را فرا گرفته و از سوریه سر برآورده است. مقامات اسرائیل با این اهداف مخالفتی ندارند، اما داعش تاکنون اسرائیل را هدف قرار نداده، بنابراین مبارزه با آن اولویت دولت اسرائیل نیست. اولویت اسرائیل کاهش نفوذ ایران در منطقه و حصول اطمینان از ضعف حماس، حزب الله و دیگر بازیگرانی است که تهدید فوری علیه اسرائیل قلمداد می شوند. دیدگاه اسرائیل به شکل قابل توجهی به دیدگاه متحدان عرب آمریکا در منطقه نزدیک است. عمده این کشورها مقابله با ایران و دشمنی با اخوان المسلمین و همه گروه های تحت حمایت آن را بر مبارزه با داعش اولویت می دهند.

بنابراین برای بازسازی نظم از میان رفته خاورمیانه، آمریکا نمی تواند روی متحدان خود حساب باز کند. تلاش برای مبارزه با داعش، ایران و متحدان شیعه مذهب آن را در خط اول قرار می دهد، اگر چه هر دو طرف اعلام می کنند که همکاری های رسمی در دستور کار آنها قرار ندارد. تایید ایران در عراق و سوریه و وجه مشروع بخشیدن به اقدامات آن، خوشایند متحدان آمریکا نیست. متحدان عرب هم از عادی سازی روابط ایران و آمریکا و هم از به حاشیه رانده شدن خود به عنوان متحدان سنتی آمریکا بیم دارند.

به همین ترتیب، آمریکا در مصر نیز تلاشی برای جلوگیری از اقدامات مخرب و افراطی عبدالفتاح السیسی علیه اخوان المسلمین نمی کند. هم اکنون نیز که داعش دامنه فعالیت های خود را بین المللی کرده و در صحرای سینا نیز اقدام به سرنگونی هواپیمای روسی کرد، دولت سیاست های خود را به نام مبارزه با تروریسم بین المللی رادیکال تر می کند و آمریکا نیز با آنها کنار خواهد آمد.

این اولین باری نیست که اسرائیل و ایالات متحده در وضعیتی متقاطع نسبت به یکدیگر قرار گرفته اند و آخرین بار نیز نخواهد بود. برخلاف گذشته، صلح اسرائیل و فلسطین در شرایط حاضر اولویت هیچ یک از دو کشور نیست. سیاست اسرائیل در این زمینه مخالفت با همه راه حل های ارائه شده و ممکن برای این قضیه است. بنابراین، یک طرف لازم برای همکاری در هاله ای از عدم اقدام قرار دارد. 

منبع: اندیشکده بروکینگز/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/۲۵