آیا اروپا با بحران امنیتی مواجه است؟

دیپلماسی ایرانی: بنیاد کارنگی در پژوهش هفتگی خود، این بار به سراغ جمعی از کارشناس مشهور غربی رفته و نظر آنها را در مورد وجود بحران امنیتی در اروپا و ابعاد آن جویا شده است.

فدریکا بیندی، عضو ارشد مرکز پژ‍وهشی روابط فراآتلانتیکی، وابسته به دانشکده مطالعات بین المللی دانشگاه جان هاپکینز:

بله، اروپا با مشکلات امنیتی رو به رو است، اما این مشکلات بیش از آنکه ریشه بیرونی داشته باشد، درونزا است. تروریست هایی که به پاریس حمله کردند همگی شهروندان اروپا بودند و پاسپورت اروپایی داشتند. تنها 5 هزار نفر از اروپا به داعش پیوسته اند. شکاف های اطلاعاتی موجود در اروپا به این افراد اجازه داده تا به راحتی از فرانسه، آلمان، ایتالیا و بلژیک به سوی خاورمیانه رهسپار شوند. اروپا باید به تعریف مجددی از سیاست های همگرایانه خود بپردازد و اقدامات اطلاعاتی خود را هماهنگ تر کند. ایجاد یک پلیس قوی در سطح اروپا می تواند کشورهای اروپایی بیشتری را وارد حل بحران امنیت اروپا کند.

فریزر کامرون، رئیس مرکز آسیا- اتحادیه اروپا:

مسلما اروپا با بحران امنیتی مواجه است. اولین وظیفه هر کشوری حفاظت از شهروندان خویش است و انجام این مسئولیت، مستلزم کنترل بر سرزمین خویش و سیاست های داخلی و خارجی کشور برای حفظ منافع امنیتی است. واگذاری برخی از امور امنیتی به اتحادیه اروپا بدون توجه به پیامدهای آن، نقصی است که بر اعتبار اتحادیه اروپا وارد است. برای احیای اعتبار اتحادیه سه گام اساسی ضروری به نظر می رسد.

اولین گام تامین امنیت مرزها و مشخص کردن قوانین دقیق در مورد زندگی در پهنه اروپا و سفر در میان کشورهای آن است. دومین گام، تقویت چند فرهنگی بویژه از طریق آموزش و ایجاد فرصت های شغلی است. اروپا باید اطمینان حاصل کند بستر و پایگاهی در درون اروپا برای رشد و اشاعه تروریسم وجود نداشته باشد. اگر چه این پروژه زمان بر است اما کشوری مانند ایرلند شمالی توانسته تجربه موفقی در این زمینه داشته باشد.

سومین گام، اجتناب از مداخله در امور کشورهای خاورمیانه و تبدیل آن به کشورهایی شبیه کشورهای غربی و تامین منابع اولیه تروریست ها است. فروش تسلیحات به کشورهای حاشیه خلیج فارس، به جای حمایت از دموکراسی و حقوق بشر نمی تواند گزینه مناسبی باشد.

پاول کورنیش، مدیر گروه پژوهشی دفاع، امنیت و زیرساخت در بنیاد رند:

اتحادیه اروپا با مشکلات امنیتی متعددی در حوزه های مختلف و با شدت های متفاوت مواجه است. مشکل امنیتی ساختاری اتحادیه، اقتصادی است. عدم قطعیت مداوم در مورد یورو، اعتبار اتحادیه را به عنوان یک نهاد اقتصادی-سیاسی زیر سوال برده است. بحران امنیتی داخلی در حملات ترویستی 13 نوامبر در پاریس و تداوم وضعیت هشدار در بلژیک بازتاب داده شد؛ این حوادث نشان داد که گروه های تروریستی می توانند به راحتی در شهرهای اروپایی نفوذ کرده و عملیات های تروریستی انجام دهند. در میان این دو بحران، بحران انسانی اروپا وجود دارد که مربوط به خیل عظیم مهاجرانی می شود که خواهان گرفتن پناهندگی در اروپا هستند.

هر یک از ۲۸ عضو اتحادیه هر یک به نوعی این چالش ها پاسخ داده اند و به نظر می رسد که هماهنگی لازم میان آنها برای مبارزه با این چالش ها وجود ندارد.

کریستین مولینگ، پژوهشگر ارشد سیاست امنیتی:

اروپا نه تنها با مشکل امنیتی مواجه است، بلکه در حال فرو غلتیدن به طوفانی بزرگ است، چرا که ناتوانی آن در کنترل بحران های منطقه منجر به بروز بحران های جدید شده است. در سال 2014 اروپا وارد بحران اوکراین شد. این بحران نشان از بازگشت قدرت نظامی به روابط بین الملل و حمله مستقیم به وحدت سیاسی و ارزش های اتحادیه اروپا داشت. در حالی که اروپا تلاش کرده است که وحدت سیاسی خود را تا حد امکان حفظ کند، روسیه با اقدامات خود نشان داده است که این مساله قابل حل نیست.

بحران سوریه مرحله جدیدی از درگیری اروپا در بحران را نشان می دهد. این بحران اروپا را ناگزیر به دخالت در دو بحران امنیتی به صورت همزمان کرد و نشان داد که قوانین و نهادهای اتحادیه از کارایی لازم برخوردار نیستند.

روانه شدن مهاجران به سوی اروپا به خوبی نشان می دهد که بحران های خارجی در صورت کنترل نشدن، می توانند به سوی داخل سرریز شوند.

در گام بعدی به احتمال زیاد این دو بحران با یکدیگر درهم می آمیزد. حملات 13 نوامبر مقدمه لازم را برای آن فراهم کرده است. فرانسه مایل است که با روسیه و سایر دولت های اروپایی که همکاری با روسیه را راهی برای احیای روابط با روسیه می دانند، متحد شود. متاسفانه، این مسیر می تواند بحران سوریه را با بحران اوکراین پیوند دهد.

جیمز روگرز، مدیر گروه مطالعات سیاسی و استراتژیک در دانشکده دفاع بالتیک:

پاسخ به این سوال در گرو تعریف از مشکل امنیتی است. اگر منظور از مشکل امنیتی تهدیدها و مشکلات بیرونی باشد، اروپا با مشکلات امنیت متعددی در جبهه های مختلف مواجه است. در غرب، روسیه بیش از پیش سیاست های تجدیدنظرطلبانه را دنبال می کند. در جنوب و جنوب شرق افراط گرایی اسلامی در حال رشد است. در بعد جهانی نیز ظهور نظم چندقطبی معادلات استراتژیک را پیچیده کرده است. اگر منظور از بحران امنیتی بی تفاوتی کشورهای اروپایی به حصول قدرت باشد، اروپا با مشکلی جدی مواجه است. این موضوع حتی دو قدرت بزرگ قاره اروپا، یعنی بریتانیا و فرانسه را هم در برمی گیرد. بسیاری از تهدیدهای بیرونی که هم اکنون اروپا با آن مواجه است به دلیل همین بی انگیزگی در ارتقاء قدرت بروز یافته اند.

اروپا برای غلبه بر مشکلات امنیتی خود دو اقدام مهم را باید در صدر دستور کار خود قرار دهد. در گام اول اروپا باید به ارزیابی مجدد آنچه که همواره نماد آن بوده - لیبرالیسم، حقوق بشر، دموکراسی- بپردازد و مقابل هر آنچه این ارزش های بنیادین را به چالش می کشد بایستد. در گام دوم، اروپا باید به تقویت بنیان های دفاعی خود بپردازد. در این راستا باید بودجه نظامی اروپا افزایش پیدا کند و نخبگان اروپایی نیز باید تمایل بیشتری از خود برای استفاده از نیروی نظامی نشان دهند تا بتوانند امنیت شهروندان اروپایی را تضمین کنند.

شیمون استین ، سفیر سابق و عضو ارشد موسسه مطالعات امنیت ملی در دانشگاه تل آویو:

اگر امنیت وضعیتی باشد که در آن افراد از هرگونه تهدید و خطری رها هستند، حملات 13 نوامبر در پاریس که منجر به لغو بازی فوتبال در هانوفر و اعلام وضعیت هشدار در بروکسل شد، نشان می دهد که اروپا از امنیت به طور جدی فاصله دارد. در واقع حادثه 13 نوامبر عدم آمادگی در سطح اروپا و در سطح ملی را نشان داد.

مبارزه با این بحران امنیتی بیش از هر چیز نیاز به درکی صحیح از ماهیت وجودی آن دارد. این تهدید واجد دو بعد داخلی و خارجی است. در گام بعدی، باید پاسخی صحیح به این تهدیدات در قالب یک استراتژی جامع داده شود. این استراتژی خود مستلزم تخصیص منابع سیاسی، نظامی و اقتصادی است و هماهنگی کشورهای عضو اتحادیه در درازمدت را می طلبد. علاوه براین، جوامع آزاد غربی نقش قابل توجهی در مبارزه علیه ترویسم دارند. این به معنای مواجه شدن با واقعیت ها و پذیرش تغییر در معادله موجود میان آزادی و تامین امنیت است.

منبع: بنیاد کارنگی/ ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی/۲۵