خیز بلند برای اتحاد فرانسه، روسیه و ایران

«ولادیمیر پوتین»، رئیس جمهوری روسیه در حالی میزبان «فرانسوا اولاند»، رئیس جمهوری فرانسه بود که خود چهار روز قبل از آن به تهران آمده بود و با مقامات ارشد ایرانی از جمله مقام معظم رهبری دیدار کرده بود. دیداری که به گفته هر دو طرف بسیار مهم و تاریخی بوده است و می تواند سیر تحولات آینده منطقه را به کلی تغییر دهد. در این سفر ایران و روسیه اتحاد خود را در مبارزه با تروریسم کامل کردند. پوتین به خوبی دریافته که برای نقش آفرینی در منطقه باید در کنار کشوری بایستد که تروریست ها بیشترین دشمنی را با آن دارند و در عین حال جدی ترین کشور در حال مبارزه با تروریسم است. بر خلاف کشورهای دیگر منطقه که برای رسیدن به اهدافشان حاضر به همکاری با تروریست هایی چون داعش و جبهه النصره اند. در چنین فضایی پوتین در کاخ کرملین میزبان فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه می شود که به تازگی از داعش زخمی کاری خورده است.

ایالات متحده

فرانسوا اولاند نخستین سفر خود بعد از حادثه تروریستی پاریس را به ایالات متحده امریکا اختصاص داد. در حالی که هم زمان با این سفر جنگنده های فرانسه با هماهنگی اتاق عملیات روسیه از ناو جنگی شارل دوگل پناهگاه های داعش در رقه را هدف قرار دادند. در واشنگتن اولاند به «باراک اوباما»، رئیس جمهوری امریکا گوشزد کرد، به واسطه نزدیکی فرانسه و اروپا به خاورمیانه و با توجه به التهاب شدیدی که تروریسم و داعش به جان این منطقه انداخته است، پاریس نمی تواند بیش از این تعلل کند و درصدد است جدی تر علیه تروریست ها وارد عمل شود. او گفت فرانسه برای دور کردن خطر تروریسم از خود دست به هر کاری می زند و حتی حاضر است با روسیه و کشورهای منطقه با وجود این که در بسیاری از مسائل با آنها اختلاف نظر دارد، همکاری کند. اوباما در پاسخ به تعهد کشورش در مبارزه با تروریسم اشاره کرد و گفت که امریکا در کنار فرانسه در جنگ علیه تروریسم خواهد ایستاد.

اوباما در حالی این اظهارات را بیان کرد که بسیاری معتقدند اراده جدی نزد اوبرای رهبری مبارزه با تروریسم وجود ندارد و استراتژی اش صرفا دور نگه داشتن تروریسم از رسیدن به امریکا است. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که اوباما ترجیح می دهد کشورش تنها نقش پشتیبانی در مبارزه با داعش و گروه های تروریستی را داشته باشد و کارها میان متحدان امریکا تقسیم شود. دکتر «شریف امیر»، تحلیلگر مسائل سیاسی در گفتگو با شبکه «سی بی اس اکسترا» در این باره می گوید: «اولاند خوب می داند روسیه در مبارزه با تروریسم جدی تر از امریکا است. اما این مساله را نیز می داند که در این مساله هماهنگی های بسیاری میان امریکا و روسیه وجود دارد. در عین حال روسیه بیش از امریکا خطر را حس می کند، برای این که حداقل شش هزار نفر از اتباع روسیه در این منطقه می جنگند و این خطری بالقوه برای روسیه است.»

اظهارات امیر را ولادیمیر چیزوف، سفیر روسیه در اتحادیه اروپا نیز تایید می کند. وی در گفت وگو با شبکه خبری یورونیوز می گوید: «به اعتقاد ما حملاتی که ما علیه داعش و تروریست ها انجام داده ایم بسیار کارآمدتر از حملات ائتلاف به رهبری امریکا است. ما در منطقه رسما درگیر مبارزه با تروریسم شده ایم در حالی که امریکا بیشتر تمایل دارد نقش پشتیبانی را داشته باشد و مسئولیت این کار را به عهده دیگران بگذارد.»

روسیه

مقصد بعدی فرانسوا اولاند مسکو بود. سفر وی به روسیه با حمله جنگنده های اف-16 ترکیه به جنگنده سوخو -24 روسیه هم زمان شده بود. «ولادیمیر پوتین»، رئیس جمهوری روسیه وقتی در نشست خبری با هم تای فرانسوی اش شرکت کرد، به انتقاد از حمله ترک ها به جنگنده روسی پرداخت و از مقامات ترکیه به شدت انتقاد کرد. رئیس جمهوری فرانسه اظهارات او را تایید کرد اما گفت: «هدف ما بالاتر از این مسائل است. ما باید با تروریسم و همه کشورهای حامی آن مبارزه کنیم. من در این جا هستم تا مواضع پاریس و مسکو را برای رسیدن به این هدف مهم بیش از پیش به هم نزدیک کنم.»

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان فرانسه عملا در کنار روسیه در مبارزه با تروریسم ایستاده است. به اعتقاد آنها ائتلاف مبارزه با تروریستی که فرانسه دنبال می کند در حقیقت با حضور روسیه تکمیل می شود.

دکتر شریف امیر در این باره می گوید: «فرانسه عملا با روسیه متحد شده است. روسای جمهور فرانسه و روسیه بر هماهنگی بیشتر با یکدیگر در مبارزه با تروریسم توافق کرده اند. فعالیت های نتیجه بخش روسیه در سوریه در مبارزه با تروریسم فرانسه را بیش از پیش به همکاری و اتحاد با روسیه ترغیب می کند.»

تغییر نگاه به سوریه

«لوران فابیوس»، وزیر امور خارجه فرانسه برای نخستین بار گفت که فرانسه می تواند با ارتش بشار اسد در مبارزه با تروریسم همکاری کند. قبل از آن فرانسوا اولاند گفته بود اولویت در سوریه باید مبارزه با تروریسم باشد نه سرنگونی بشار اسد.

«آندره استیبانوف»، کارشناس روس در این باره به روزنامه العرب می گوید: «روشن است که فرانسه تمایل دارد از ائتلافی که در آن قطر و ترکیه و عربستان حضور دارند، دور شود. پاریس تمایل دارد در مبارزه با تروریسم بیشتر به مسکو نزدیک شود.»

استیبانوف همچنین می گوید: «اکنون مواضع فرانسه در قبال سوریه نیز تغییر کرده است. مساله ای که به هیچ وجه باب میل قطر و عربستان و ترکیه نیست. این تغییر دیدگاه بی شک ارتباط مستقیمی با تقویت روابط دیپلماتیک فرانسه و روسیه و سفر اولاند به مسکو دارد.»

«هنری بارکی» از اعضای مرکز «وودرو ویلسون اینترنشنال سنتر» نیز در این باره به سی ان ان می گوید: «روشن است حوادث پاریس رویکرد فرانسه را حتی در قبال سوریه و سرنوشت بشار اسد هم تغییر داده است. اکنون باید منتظر تغییر رویکرد فرانسه در قبال ترکیه نیز باشیم. به ویژه در سایه تیرگی روابط روسیه و ترکیه و نزدیک شدن روابط فرانسه و روسیه.»

«موریال اسیبرگ»، پژوهشگر «مرکز امور بین الملل برلین» نیز در این باره می گوید: «روسیه از وضعیت پیش آمده نهایت استفاده را می برد. در عین حال بشار اسد نیز در حال بهره برداری از این وضعیت است. اکنون رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه به منفورترین مقام نزد روسیه و سوریه تبدیل شده است. این مساله می تواند بر نگاه فرانسوی ها به ترکیه نیز تاثیر بگذارد.»

ناخرسندی کشورهای عربی

از این وضعیت قطر و عربستان بی نهایت عصبانی هستند. قطر و عربستان از این که در غرب متهم به حمایت از تروریسم و داعش شده اند به شدت ناراحتند. چند روز پس از حادثه تروریستی پاریس «شیخ عبدالله بن ناصر آل ثانی»، نخست وزیر قطر در کاخ الیزه با همتای فرانسوی خود دیدار کرد و به او گفت: «قطر خود را متعهد می داند که علیه تروریسم و داعش بجنگد.»

«مارین لوپن»، رئیس حزب راست گرای «جبهه ملی فرانسه» در اعتراض به سفر نخست وزیر قطر گفت: «دیگر برای همه روشن شده است که قطر و عربستان از تروریسم حمایت می کنند.»

آن چه باعث ناخرسندی اعراب شده تغییر رویکرد کشورهای غربی در قبال سرنوشت بشار اسد است. به گزارش شبکه خبری اسکای نیوز عادل الجبیر، وزیر امور خارجه عربستان در اعتراض به تغییر رویکرد پاریس در قبال بشار اسد گفت: «فرانسوی ها اشتباه می کنند. سقوط بشار اسد همچنان باید در اولویت باشد. برای ما حتی در نبود متحدان غربیمان سرنگونی اسد در اولویت است و حتی گزینه نظامی هم مطرح است.»

«لوری بلوتکین بوگهارد» از مرکز «واشنگتن انستیتیوت» در این باره می گوید: «عربستانی ها عصبانی هستند. به ویژه که چند ماهی است ویکی لیکس افشا کرده که عربستان و قطر به طور غیر مستقیم به تروریست ها در سوریه و عراق کمک می کنند. آنها حالا که می بینند غرب در حال تغییر سیاست خود در قبال تروریسم و حامیان آن است، عصبانی شده اند و می خواهند جلوی این تغییر را بگیرند.»