150 میلیارد دلار نصیب ایران خواهد شد

حسین عبده تبریزی، کارشناس مسایل اقتصادی و دبیرکل سابق بورس*

دیپلماسی ایرانی: اتفاق خاصی نیافتاده است؛ همه چیز از چند ماه بعد آغاز می شود. توقعات پس از مرحله اجرایی شدن توافق هسته ای یعنی پس از ماه دسامبر به وجود می آید. هیات های خارجی که به ایران می آیند عملیاتی کردن قراردادهای خود را منوط به حل مساله و گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی می کنند. این سوال مطرح می شود که اکنون در بازار اقتصاد چه خبر است؟ بانک مرکزی در حال فشار بر بانک های کشور است و نزدیک به 1500 میلیارد تومان از سود آنها را خط زده است. وضعیت بانک ها مطلوب نیست. شاید بتوان به بانک مرکزی این حق را داد که نمی خواهد سودهای موهوم را شناسایی کند. گرچه بر این عقیده ام که سودهای موهوم لزوما در سود سهام نیست، بلکه می تواند در سود سپرده نیز باشد. نسبت سود سپرده به سود سهام، رقم بسیار بالایی است.

در حال حاضر نزدیک به 14 کارخانه سیمان تعطیل شده است، نزدیک به 30 درصد از اجناس فولاد کشور روی زمین مانده است. صادرات پتروشیمی به آسانی گذشته نیست. بنابراین با توجه به ارقام واقعی که توسط بخش واقعی اقتصاد اعلام می شود، وضعیت مثبت نیست.

از طرفی این سوال مطرح می شود که چرا حرکت بورس به بالا نیست؟ شاید دلیل آن را انتظارات بیان کنند. اما چه میزان از انتظارات بعد از انتخابات خردادماه 92 در اقتصاد شناسایی شد؟ با تمام مشکلاتی که در بورس وجود دارد و با وجودی که در سال آینده بازنشستگان سهامی خریداری نخواهد کرد، باید این فشار را به دولت وارد آورد تا طلب بازنشستگان را بدهد تا به بازار فشار نیاورند و سهام خود را به فروش نرسانند. آمارهای بعد از عید امسال گویای آن است که حقوقی ها در بورس فروشنده بوده و 450 میلیارد تومان از بازار بیرون بردند. با این حال گرچه خبر روشنی از وضعیت بورس شنیده نمی شود، اما معتقدم طی چند روز آینده حرکت بورس به سمت بالا خواهد بود و نگران افزایش جهش هستم.

از طرفی با وجود همه مشکلات در بخش اقتصاد واقعی، همه ما نسبت به آینده توافق امیدوار هستیم. موضع گیری های آمریکایی ها و اسرائیلی ها، برخوردهای سخت و دشوار کشورهای ناهماهنگ، نشان از آینده امیدوار به توافق دارد. شاید بیان عبارت "ضیافت " مناسب باشد. با پولی که از آزادشدن دارایی ها و ظرفیت دریافت وام _ 100 میلیارد دلار _ که ایران خواهد داشت، چیزی حدود 150 میلیارد دلار نصیب ایران خواهد شد که دو وضعیت را در پیش روی ما قرار خواهد داد:

1-  وضعیت ضیافتی که داشته ایم را ادامه دهیم که این مسیر ما را 5 سال به عقب باز می گرداند. این اقدام با پوشش دادن یارانه، تورم و خرج کردن ارزها مسیر است.

2- مسیر سخت که تغییر ساختار خواهد بود. اما باید در نظر داشت که تغییر ساختار موجب روی آب آمدن لجن ها خواهد شد. اگر به وضعیت بانک ها نگاهی بیاندازید، مشاهده می کنید که چه روی آب آورده است. در جلسه ای که با حضور مقامات و 50 شرکت بزرگ بورس برگزار شده بود، صنایعی مانند آلومینیوم نیز از وضعیت گلایه داشتند. سایپا اعلام کرده تا 7 یا 8 روز توان ادامه دادن ندارد. از این رو واضح است که جراحی ساختار مشکل خواهد بود اما باید به دنبال مسیر سخت باشیم. گرچه ممکن است این وضعیت برای دهک هایی غیرقابل تحمل باشد که در این صورت نیز باید اقدامی انجام داد که در کنار تغییر ساختار، فشار کمی بر قشر کم و متوسط وارد شود.

*متن سخنرانی در جلسه ماهانه کارگروه اقتصادی بنیاد امید ایرانیان

انتشار اولیه: یکشنبه 4 مرداد 1394 / انتشار مجدد: پنج شنبه 8 مرداد 1394