چرا رویکرد آمریکا و اروپا در موضوع هسته‌ای ایران متفاوت است؟

در حالی که تفاهم هسته ای میان ایران و گروه 1+5 در مذاکرات اخیر لوزان حاصل شد و تلاش ها برای دستیابی به جزئیات توافق نهایی نیز در حال آغاز است، اختلاف نظر میان آمریکا و کشورهای اروپایی بر سر برخی موارد مربوط به برنامه هسته ای ایران، از جمله مسائل مهمی است که مورد توجه برخی از ناظران و تحلیلگران قرار گرفته است.

 

به گزارش «تابناک»، روزنامه «دیلی استار» در مطلبی به بررسی رویکردهای آمریکا و کشورهای اروپایی به مذاکرات هسته ای ایران پرداخته و می نویسد بنا بر دلایل متعدد، سه کشور اروپایی عضو گروه 1+5 اکنون با موضع دولت اوباما در قبال بحث هسته ای ایران همسو بوده و در مقابل رویکرد رژیم اسرائیل و کنگره آمریکا قرار دارند.

 

در این مطلب آمده است:

 

اندکی پس از حصول تفاهم هسته ای ایران، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسرائیل، به اتخاذ تصمیم بسیج ارتشش نزدیک به نظر می رسد و جمهوری خواهان آمریکایی نیز آماده نبردی شدید با باراک اوباما هستند. با این حال، این تفاهم هسته ای تقریباً در سرتاسر اروپا استقبال مواجه شده است. دلیل این تفاوت مواضع در غرب در قبال یک مسئله مهم منطقه ای و جهانی چیست؟

 

چندین عامل در این ماجرا دخیل است. نخست اینکه اروپا و به طور خاص سه کشور انگلیس، آلمان و فرانسه، به مدت بیش از یک دهه درگیر مذاکرات هسته ای با ایران بوده اند. حتی در زمانی که جرج بوش، رئیس جمهور پیشین آمریکا، ایران را بخشی از «محور شرارت» نامید، کشورهای اصلی اتحادیه اروپا بر پیگیری روند دیپلماتیک با ایران اصرار داشتند.

 

در طول زمان و قدم به قدم، درستی رویکرد اروپایی ها مشخص تر شد. یکی از وقایع کلیدی در این زمینه، برآورد جامعه اطلاعاتی آمریکا بود که در آن اشاره شده بود ایران مشغول تحقیق و عملیات در راستای ساخت سلاح هسته ای نیست. 

 

افزون بر این، از مدت ها پیش یک تفاوت تاکتیکی نیز میان خط مشی های آمریکا و اتحادیه اروپا در قبال برنامه هسته ای ایران وجود داشته است. در مقاطعی، ایالات متحده تلاش داشت هرگونه دانش و فناوری هسته ای را در ایران از میان ببرد، در حالی که رویکرد اروپایی ها مبتنی بر تلاش برای دستیابی به تضمین های معتبر برای عدم حرکت ایران به سوی سلاح هسته ای بود.

 

در نهایت، ایالات متحده پذیرفت که برای پیشبرد هرگونه سیاست واقع بینانه در قبال ایران، حمایت اروپا ضروری است و در عین حال، اروپایی ها نیز جلوگیری از حرکت آمریکا و رژیم اسرائیل به سوی گزینه نظامی را هدف محوری خود می دانستند.

 

باید اشاره کرد که اروپایی ها هرگز از رویکرد آمریکا نسبت به یک ضلع دیگر به اصطلاح محور شرارت، یعنی کره شمالی و برنامه هسته ای این کشور نیز رضایت نداشتند. خودداری آمریکا از مذاکره با کره شمالی و وضع شدیدترین تحریم ها علیه این کشور، نه سبب شد جلوی دستیابی این کشور به سلاح هسته ای گرفته شود و نه سبب کند شدن توسعه فناوری های هسته ای و موشکی این کشور شد.

 

اما یکی از مهمترین موضوعاتی که باید تا پیش از ضرب الاجل پایان ژوئن و در قالب توافق نهایی هسته ای با ایران مورد توجه قرار گیرد، بحث توافق بر سر جزئیات برداشته شدن تحریم های وضع شده علیه این کشور است. در حالی که این موضوع محل بحث های بسیار شدیدی در عرصه سیاست آمریکاست، احتمالاً اتحادیه اروپا تمایل بیشتری به حرکت در این مسیر از خود نشان می دهد.

 

در حقیقت، اروپا دلایل موجهی برای برداشتن محدودیت صادرات نفت ایران دارد. اضافه شدن عرضه نفت در بازارهای جهانی، قیمت ها را پایین نگه خواهد داشت. افزون بر بعد اقتصادی، پایین بودن قیمت های نفت یک منفعت راهبردی مهم نیز برای اروپا دارد؛ زیرا سبب محدود شدن فضای مانور روسیه در اوکراین و دیگر مناطق می شود.

 

نیازی به گفتن نیست که ایالات متحده و اروپا باید به رویکرد واحدی در موضوع تحریم های ایران دست پیدا کنند؛ اما در صورتی که یک سیاست افراطی توسط کنگره و جمهوری خواهان در ایالات متحده غالب شود، آمریکا متحد اصلی خود را در موضوع ایران از دست خواهد داد. در حقیقت، احتمال دارد در این موضوع آمریکا خود را به سرعت در وضعیت انزوا نسبت به دیگر بازیگران جهانی بیابد.

 

نکته مهم دیگر این است که اروپا نسبت به پیامدهای خشونت های موجود در مناطق پیرامونی ایران در خاورمیانه آگاه است. در حقیقت، اروپایی ها پیامد این امر را هر روزه در سیل مهاجرانی که از کشورهای خاورمیانه به اروپا می روند، مشاهده می کنند. به همین دلیل، وقوع جنگی دیگر در خاورمیانه، یقیناً به نفع اروپایی ها نیست.

 

در نهایت، رژیم اسرائیل نیز یک عامل کلیدی دیگر در تفاوت رویکردهای آمریکا و اروپا در قبال ایران است. هرچند مواضع تند نتانیاهو هنوز در آمریکا مخاطب دارد، اما بیشتر اروپایی ها این مواضع را کم و بیش مسخره می دانند. 

 

بنابراین، درباره این امر تقریباً اطمینان وجود دارد که در صورت دستیابی ایران و 1+5 به توافق نهایی در ماه ژوئن، حمایت اروپا از این توافق به صورت یکپارچه – یا نزدیک به یکپارچه – خواهد بود و اروپایی ها تمایل دارند اوباما را در نبرد با کنگره یاری کنند. تفاهم لوزان، درستی رویکرد اروپا در قبال ایران را تأیید کرد. غرب دلایل لازم را برای تثبیت این رویکرد در ماه های پیش رو دارد.