هزینه - فایده عربستان در حمله به یمن

دیپلماسی ایرانی: درباره اوضاع یمن و هجوم هوایی عربستان به این کشور چند نکته قابل ذکر است :

1. بی تردید حمله عربستان سعودی به مناطق مختلف یمن براساس قواعد موجود بین الملل یک تجاوز آشکار به حساب می آید و نقض علنی قطعنامه ای است که راه حل خروج از بحران یمن را سیاسی می داند. این اولین اقدام بی پروای ملک سلمان پادشاه جدید عربستان است که نشان می دهد رویکردش با سلف خود یعنی عبدالله تمایز دارد. البته سعودی ها در این آوردگاه از برخی کشورهای عربی دیگر به ویژه ساحل نشینان دریای سرخ و شورای همکاری به عنوان یک تیم ائتلافی استفاده می برند تا حجم فشارهای بین المللی را کاهش دهند و زمینه های توجیه آنان نیز فراهم باشد. البته حضور دیگر کشورها بیشتر جنبه شکلی دارد و عربستان بیشترین عملیات هوایی را خودش علیه اهداف داخلی یمن انجام می دهد و صدالبته این امر هرگز به معنای عدم هماهنگی با ایالات متحده آمریکا نیست. نگرانی از به خطر افتادن تردد کشتیرانی در تنگه استراتژیک باب المندب و دریای سرخ بهانه خوبی برای این تجاوز و گرفتن چراغ سبز آمریکایی ها محسوب می شود.
2. همزمانی حمله هوایی عربستان با مذاکرات دور پایانی گروه 1+5 با جمهوری اسلامی ایران در بحث هسته ای و برآورد ثمربخش بودن نتایج این مذاکرات حتما مهم و قابل تأمل است. عربستان به عنوان پرچم دار دولت های نگران عرب از نزدیک شدن روابط جمهوری اسلامی با غرب، با این ذهنیت که پیروزی انصارالله و تسلط کامل آن ها بر یمن تأثیر مثبتی بر مواضع ایران در مقابل طرف های غربی خواهد داشت از قبل ناخشنودی خود را نسبت به هرگونه تفاهم با ایران که بتواند دستاوردهای صلح آمیز هسته ای کشورمان را به رسمیت بشناسد، ابراز داشته بودند.
3. انصارالله و جریان انقلابی در یمن اگر در پی بازگرداندن طرف مقابل خود به پای میز مذاکره و گرفتن امتیاز سیاسی بیشتری در داخل بودند. شاید عدم ورود آنان به "عدن" و صرفا اکتفا به محاصره کامل این شهر، این خواسته را از موضع برتر محقق می ساخت و امروز ما شاهد این حجم از تخریب و کشتار مردم بی دفاع و ضعیف یمن نبودیم. اما به هر حال این اتفاق افتاده است. انصارالله و حوثی ها باید مانع تبعات منفی داخلی و ایجاد شکاف بین اقشار و گروه ها و قبایل و احزاب مختلف یمن باشند. خوشبختانه فضای منطقه ای و بین المللی بویژه از سوی رسانه ها و مراکز حقوقی بین المللی پس از افزایش حجم عملیات های هوایی و میزان خسارت های انسانی در این کشور فقیر، بتدریج علیه عربستان در حال شکل گیری است.
4.  آیا عربستان سعودی با این شیوه بر اوضاع یمن مسلط خواهد شد؟ آیا امور به قبل باز خواهد گشت؟ با این وضعیت که انصارالله و ارتش یمن توانسته اند تقریبا کشور را کامل در اختیار بگیرند آیا منصور هادی می تواند برگردد و زمام امور کشور را برعهده گیرد؟ سرمایه گذاری سعودی ها بر روی مهره سوخته ای مانند منصور هادی ضعیف که عقبه سیاسی و حزبی و قبیله ای و مردمی ندارد تا چه حد کارساز است؟ یادمان نرود اکثریت پارلمان یمن در اختیار حزب علی عبدالله صالح است که امروز در جبهه مقابل عربستان و منصور هادی قرار دارد.

تحولات روزهای اخیر در یمن نشان می دهد که احتمالا درگیری ها ادامه خواهد یافت و بعید است نتیجه ای برای عربستان سعودی در بر داشته باشد. سؤال این است که این حملات تا کجا پیش خواهد رفت و تا چه اندازه عربستان حاضر به پذیرش مخاطرات آن است؟ برخی مناطق پس از بمباران سعودی ها در اختیار گروه های منتسب به القاعده قرار گرفته که این امر با خواسته های آمریکایی ها در تعارض است. استمرار وضعیت فعلی، شرایط داخلی یمن را برای تبدیل شدن به میدان هرج و مرج و بی ثباتی سوق خواهد داد؛ به گونه ای که گروه های افراطی و تکفیری در این میدان رشد خواهند کرد و حتما وضعیت را هم برای آمریکایی ها و عربستان و هم تهدیدات منطقه ای به ویژه دسترسی آنان به گذرگاه حساس و استراتژیک باب المندب سخت تر خواهد کرد.

عربستان برای نهایی کردن اقدامات خود به منظور کنترل یمن، راهی جز ورود نیروی زمینی به  داخل یمن ندارد. شاید این امر پس از تضعیف نیروها و امکانات ارتش و کاهش توان بازدارندگی انصارالله عملی شود اما آیا ورود نیروی زمینی اقدام سنجیده ای است؟ آیا حوثی های جنگجو و میدان دیده در انتظار ورود نیروهای عربستان به خاک یمن نیستند؟ این نکته نیز مهم و قابل تأمل است که دشمنان عربستان در داخل یمن فقط حوثی ها نیستند. قاطبه مردم این کشور به لحاظ تاریخی احساس مثبتی نسبت به عربستان سعودی ندارند. تحولات پیش رو خلال روزهای آینده مهم و تأثیرگذار است.

انتشار اولیه: چهارشنبه 19 فروردین 1394 / انتشار مجدد: شنبه 22 فروردین 1394