نتانیاهو تنها و تل‌آویو منزوی شده است

دیپلماسی ایرانی: اگرچه بسیاری از طرفداران بنیامین نتانیاهو سخنرانی وی را در جلسه مشترک کنگره آمریکا یکی از بهترین سخنرانی های نخست وزیر اسرائیل می دانند، اما رقبایش بر این باورند که وی در کنگره حرف تازه ای نداشت و این سخنرانی نه در توافق هسته ای با ایران تاثیر خواهد گذاشت و نه در چارچوب زمانی تعیین شده برای دستیابی به توافق!

کاخ سفید پیشتر مخالفت خود را با برنامه سخنرانی نخست وزیر در کنگره آمریکا در آستانه انتخابات عمومی در اسرائیل اعلام کرده بود و طبق خبرهای منتشر شده از کاخ ریاست جمهوری آمریکا، باراک اوباما حتی به تماشای سخنرانی نتانیاهو از تلویزیون نیز ننشسته است. اوباما در عین حال اعلام کرد متن سخنرانی نتانیاهو را خوانده و به عقیده وی، نخست وزیر اسرائیل هیچ مطلب تازه ای برای گفتن نداشته است.

با توجه به مناقشات بر سر دعوت از نخست وزیر اسرائیل توسط جان بینر رئیس جمهوری خواه مجلس نمایندگان آمریکا بدون اطلاع کاخ سفید، انتقاد اوباما از سخنرانی نتانیاهو چندان دور از انتظار نبود؛ اما به نظر می رسد در داخل سرزمین های اشغالی نیز عده بسیاری با رئیس جمهور آمریکا هم عقیده بودند.

به گزارش رویترز، برخی مقامات و چهره های اسرائیلی نیز همانند اوباما بر این عقیده بودند که نتانیاهو در این سخنرانی همان اتهامات همیشگی علیه ایران را مطرح و از توافق هسته ای با این کشور انتقاد کرد بدون اینکه راه حل مناسبی در این زمینه ارائه کند. مایکل اورن سفیر پیشین اسرائیل در آمریکا روز سه شنبه و پس از سخنرانی گفت: «نتانیاهو هیچ تفکر و مطلب جدیدی مطرح نکرد.»

از سوی دیگر، رقبای سیاسی و مخالفان نتانیاهو در اسرائیل از سخنرانی وی به شدت انتقاد و اعلام کردند تنها نتیجه این سخنرانی وخامت بیشتر در روابط میان واشنگتن و تل آویو خواهد بود. به گزارش تایمز آو اسرائیل، ایزاک هرتزوگ رئیس حزب کار، رقیب حزب لیکود در انتخابات، یک روز پس از سخنرانی نتانیاهو در کنگره تصریح کرد رهبران جهان دیگر به هشدارهای بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در مورد ایران اهمیتی نمی دهند.

هرتزوگ که احتمال پیروزی وی به عنوان نخست وزیر جدید اسرائیل در انتخابات 17 ماه مارس وجود دارد، نتانیاهو را متهم کرد که به روابط اسرائیل با جامعه بین المللی آسیب می زند و در نهایت سبب خواهد شد اسرائیل به طور کلی در روند مذاکرات برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای، نادیده گرفته شود.

رئیس حزب کار در گفتگو با «رادیو ارتش» اسرائیل گفت: «به رغم همه سخنرانی ها و اظهارات (نتانیاهو) در دو سال گذشته، ایران به کشوری در آستانه دستیابی به قدرت هسته ای تبدیل شده است. مقامات کشورهای مذاکره کننده با ایران دیگر به موضع نتانیاهو اهمیت نمی دهند.»

هرتزوگ به این مسئله اشاره کرد که سخنرانی نتانیاهو در جلسه کنگره در مقابل شماری از قانونگذاران در واشنگتن، تغییری در شرایط ایجاد نخواهد کرد و افزود: «ممکن است اسرائیلی ها از استقبال اندک از نتانیاهو در کنگره خشنود شوند؛ اما در بلند مدت، نتانیاهو از صحنه توجه محو خواهد شد و اسرائیل از صحنه توجه حذف می شود. اسرائیل دیگر بخشی از روند مذاکرات نخواهد بود.»

از سوی دیگر، مساله انتخابات در اسرائیل مطرح است. اسوشیتدپرس دو هفته باقی مانده تا برگزاری انتخابات اسرائیل را زمانی دشوار برای نتانیاهو پیش بینی کرد. اینکه نخست وزیر اسرائیل در پی سخنرانی در کنگره از سوی کاخ سفید مورد شماتت قرار گیرد و یا اینکه از شهامت وی در پی انتقاد از برنامه هسته ای ایران تجلیل شود، سرنوشت نتانیاهو را در انتخابات آتی مشخص خواهد ساخت.

در هر دو صورت می توان گفت نتیجه انتخابات اسرائیل تاثیر قابل توجهی در شرایط خاورمیانه و به ویژه بر تلاش های پیشین برای صلح با فلسطین خواهد داشت و این در حالی است که عده کثیری حل مناقشات با فلسطین را حتی از ماهیت توافق بر سر برنامه هسته ای با ایران مهمتر می دانند. در اسرائیل و در سراسر جهان، عده بسیاری نتانیاهو را مانع اصلی صلح میان اسرائیل و فلسطین و حتی جهان عرب به شمار می آورند. این مسئله و بسیاری مسائل دیگر سبب شده است نتانیاهو از سوی نهادهای برجسته در اسرائیل از جمله نهادهای امنیتی، شخصیت های دانشگاهی، خبرنگاران، شخصیت های فرهنگی و شمار زیادی از تجار مورد انتقاد قرار بگیرد.

در این حال، ایزاک هرتزوگ انتقادهای خود از سخنرانی نتانیاهو را از مکانی در نزدیکی نوار غزه بیان کرد و گفت: «می توانستم اکنون در واشنگتن باشم؛ اما تصمیم گرفتم در اسرائیل بمانم و به مشکلات داخلی رسیدگی کنم.»

وی افزود: «هیچ شکی نیست که نخست وزیر سخنوری را به خوبی می داند؛ اما واقعیت دردناک این است که صرف نظر از تشویق ها، نتانیاهو تنهاست و اسرائیل منزوی شده است. سخنرانی به روابط آمریکا با اسرائیل آسیب رساند بدون اینکه هیچ تاثیری بر دیدگاه های دولت این کشور داشته باشد. این سخنرانی تنها به اختلاف ها میان اسرائیل و متحد راهبردی آن افزود.»

مایکل اورن نیز در گفتگو با «کانال 2» اسرائیل تصریح کرد مساله هیچگاه سخنرانی نتانیاهو نبود؛ بلکه مکان و چگونگی برگزاری این سخنرانی مهم بود. نخست وزیر اسرائیل می توانست انتقادهای خود را در مورد توافق با ایران، در جلسه آیپک مطرح کند و یا برنامه سخنرانی در کنگره آمریکا را تا بعد از انتخابات در اسرائیل به تعویق اندازد و بدین ترتیب از بروز بحران میان واشنگتن و تل آویو جلوگیری کند.

زهاو گالان رهبر حزب سکولار مرتز، نتانیاهو را به دروغگویی در کنگره آمریکا و تلاش برای ایجاد رعب و وحشت در میان اسرائیلی ها متهم کرد. وی گفت: «نتانیاهو هیچ نکته مثبتی را بازگو نکرد و توانایی چنین کاری را نیز ندارد. اینکه در کنگره آمریکا بایستی و به قانونگذاران آمریکایی بگویی که رئیس جمهور آنها برای حصول توافقی بد تلاش می کند، گستاخی است.»

به گزارش هاآرتص، بسیاری از اعضای حزب لیکود اکنون از کاهش حمایت ها از این حزب و به ویژه کاهش حمایت ها از نتانیاهو نگران هستند. طبق نتایج نظرسنجی های اخیر، حتی احتمال کاهش کرسی های تحت کنترل حزب لیکود در پارلمان در انتخابات آتی به 18 کرسی وجود دارد. (پارلمان اسرائیل در مجموع از 120 کرسی تشکیل شده است و احزاب سیاسی برای تشکیل دولت دست کم به کسب 61 کرسی نیاز دارند.)

با توجه به شرایط موجود، در حقیقت باید گفت مخاطب سخنرانی نتانیاهو در کنگره قانونگذاران آمریکایی نبودند؛ بلکه وی برای کسب یک یا دو کرسی بیشتر در انتخابات پارلمانی تلاش کرد.

طبق شواهد موجود اتحادیه صهیونیست، اتحاد انتخاباتی میان حزب کار به رهبری هرتزوگ و زیپی لیونی وزیر دادگستری پیشین، احتمالا توانایی پیروز شدن در مقابل حزب لیکود را خواهد داشت و یا دست کم شمار زیادی از کرسی های پارلمانی را تحت کنترل خود در خواهد آورد.