منطقه در انتظار تاثیرات توافق هسته‌ای

دیپلماسی ایرانی: همه در خاورمیانه خود را آماده تحولی استراتژیک می کنند که قرار است در نتیجه توافق غرب و تهران بر سر برنامه هسته ای ایران حاصل شود. در صورت رسیدن به توافق نهایی جغرافیای سیاسی منطقه کاملا مورد بازبینی قرار خواهد گرفت.

این اتفاق بزرگ سیاسی است که اسرائیل را از خواب بیدار کرده و بنیامین نتانیاهو را رهسپار کنگره امریکا کرده است تا در سه شنبه آینده سخنرانی کند و نسبت به عواقب و تاثیرات "ویرانگر" این توافق به مسئولان امریکایی هشدار دهد. سخنرانی ای که تاثیری ویرانگر بر روابط ایالات متحده و اسرائیل خواهد گذاشت. برای نتانیاهو، هر توافق غربی با ایران به مثابه ضربه ای به فعالیت های جئوسیاسی اسرائیل محسوب می شود. برای همین همان طور که جان کری، وزیر امور خارجه امریکا هم می گوید هر گونه توافقی را تا زمانی که از مضمون آن مطلع نباشد از اساس رد می کند.

کشورهای عربی حوزه خلیج فارس نیز کمتر از اسرائیل نسبت به این توافق نگران نیستند. علی رغم پیام های اطمینان بخشی که رئیس جمهوری امریکا، باراک اوباما توسط امیر قطر، شیخ تمیم بن حمد آل ثانی برای اعراب فرستاده که مضمون آن این است که واشنگتن همچنان مواضعش بر این استوار است که تا زمانی که بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه از قدرت کنار نرود، سوریه به ثبات نمی رسد، آنها همچنان از تاثیرات توافق نهایی بر آینده سیاسی خود نگران هستند. اعراب خلیج فارس از این نگرانند که مسئولان امریکایی که این اواخر دیگر صحبت از رفتن بشار اسد نمی کنند و از مواضع خود کوتاه آمده اند، با امضای توافق نهایی هسته ای با ایران مواضعشان در قبال سوریه کاملا تغییر کند. نگرانی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس زمانی افزایش یافت که دیدند امریکا نسبت به پیشروی های الحوثی ها در یمن بی اعتنایی می کند و با بی تفاوتی از کنار آن گذشته است.

از این بابت رئیس جمهوری مصر، عبدالفتاح السیسی نمی تواند درک کند که به چه دلیل کشورهای عربی شورای همکاری خلیج فارس نسبت به اقدام انتقام جویانه مصر از داعش در لیبی در پی سر بریدن 21 قبطی مصری انتقاد می کند. بعضی از ناظران می گویند  کشورهای عربی از مصر می خواهند که از قدرت نظامی اش در شرق جهان عرب یا در یمن استفاده کند و نمی خواهند که مصر درگیر تحولات غرب جهان عرب حتی اگر علیه داعش باشد، شود.

ترکیه نیز علی رغم این که تلاش دارد روابط طبیعی خود با تهران را حفظ کند، در تنش ها سیاه نمایی می کند. و الا چگونه می توان تهاجم زمینی گسترده در شمال سوریه را که فراتر از حد تصور بود و ادعا کرد که هدف از این کار انتقال جسد سلیمان شاه، جد موسس حکومت عثمانی به جایی دیگر است را توجیه کرد.  گویی ترکیه می خواست به دوستانش قبل از دشمنانش یادآور شود که آنکارا در صورتی که ببیند اوضاع در منطقه به سودش نیست، توانایی انجام تحرکات نظامی را دارد.

اینها همگی حساب و کتاب هایی است که کشورهای منطقه قبل از رسیدن به توافق نهایی میان ایران و غرب تا ابتدای ماه مارس می کنند. اما اگر دو طرف به اندازه کافی برای رسیدن به توافق پیشرفت کردند و دیگر کار از کار گذشت و راهی برای بازگشت به خانه اول باقی نماند، آن گاه چه می شود؟ چه توافق حاصل شود چه نشود منطقه در نقطه عطف بزرگی به سر می برد و از هم اکنون می توان گفت که شمارش معکوس برای تحولات بزرگ آغاز شده است.

منبع: النهار / تحریریه دیپلماسی ایرانی/11