ایران تصمیمی مبنی بر ساخت سلاح هسته ای نگرفته است

دیپلماسی ایرانی: پیتر جنکینز و سر ریچارد دالتون - سفیر بریتانیا در ایران مابین سال های 2002 تا 2006-  مقاله ای برای موسسه سلطنتی امور بین الملل (چتم هاوس) نوشتند که در ادامه متن ویرایش شده ی جلسه ی روز 4 سپتامبر در لندن را مشاهده می کنید:

در ابتدا باید یادآور شوم که برآورد اطلاعاتی ایالات متحده نشان می دهد که دولتمردان ایران تصمیمی مبنی بر ساخت سلاح هسته ای نگرفته اند. مدیر آژانس امنیت ملی ایالات متحده در 29 ژانویه 2014 در این باره گفت «ایران پیشرفت های فنی ای داشته است، که اگر روزی بخواهد می تواند سلاح هسته ای بسازد. موضوع اصلی در این رابطه اراده ی سیاسی است که ما نمی دانیم ایران تصمیم به ساخت سلاح هسته ای را دارد یا ندارد» یک سوال متفاوت که در این باره وجود دارد این است که آیا دولتمردان ایران به دنبال توانایی ساخت سلاح در آینده هستند؟ اسرائیل ترس زیادی از این مسئله دارد، اما شواهد قطعی در این باره وجود ندارد. اما مهم تر از همه این که قابلیت نهفته ی ساخت سلاح از نظر پیمان منع گسترش سلاح های هسته ای (ان پی تی) غیر قانونی نیست، همچنین این کار نه غیر معمول است و نه لزوماً تهدیدی برای صلح و امنیت بین المللی.

با این حال از سال 2003، در مذاکرات هسته ای، دستیابی ایران به قابلیت نهفته ساخت سلاح، تبدیل به یکی از مباحث کلیدی شده است. این مسئله شامل سایت غنی سازی نطنز و سایت کوچک فوردو که چند سال بعد تاسیس شد، می شود. غرب به دنبال این است که گزینه های ایران برای توقف استفاده از این تاسیسات برای تولید اورانیوم بسیار غنی شده یا حداقل کاهش شدید توانایی های بالقوه را، انکار کند. در مذاکراتی که از سپتامبر 2013 آغاز شده است، ایالات متحده و اروپا از ایران درخواست کرده اند که تعداد سانتریفیوژهای فعالش در نطنز را از 9000 عدد به کمتر از چند صد عدد برساند و تمام 650 سانتریفیوژ تاسیسات فوردو را هم از رده خارج کند.

مهم ترین مسئله ای که در این مقاله به آن اشاره شده این است که تداوم اصرار بر کاهش زیاد سانتریفیوژهای نطنز منجر به شکست مذاکرات خواهد شد و اصرار شدید بر سر این موضوع پایان خوبی نخواهد داشت و هیچ کشوری تا زمانی که بازرسان بین المللی در حال بازرسی از تاسیساتش هستند، دست به اقدامات خطرناک نخواهد زد. کشوری که خواهان این گونه فعالیت ها باشد در تاسیساتی که مخفی هستند فعالیت های مشکوک خود را انجام خواهد داد. با این حال نیاز به طولانی کردن زمان فرار هسته ای و عدم اعتماد ایران به غرب منجر به این شده است که تعداد سانتریفیوژهای ایران تبدیل به یکی از مسائل مهم در سال های اخیر شود.

براساس این پیشنهاد، غرب باید به خاطر دلایل بسیار قوی داخلی و سیاسی ایران مبنی بر کمتر نشدن 9000 سناتریفیوژ موافقت کند ولی از ایران درخواست کند که تعداد فعلی سانتریفیوژهایش را با احتساب این دو عامل افزایش ندهد.

1- آژانس بین المللی انرژی اتمی تضمین دهد که مواد و فعالیت های هسته ای اعلام نشده و مخفی در ایران وجود ندارد.

2- ایران در حال طراحی و تکمیل نیروگاه های برقی است که نیاز سوختی شان توسط خودش تهیه شوند.

در پایان می توان چهار نتیجه گرفت. ظهور رئیس جمهور روحانی و جواد ظریف وزیر خارجه، فرصت بسیار خوبی را ایجاد کرده است. با هردوی آنها از مذاکرات سال 2003 تا 2005 آشنا هستیم. آنها جدی و قابل اعتماد هستند و وزرای غربی می توانند با آنها توافق کنند.

توافق هسته ای منجر به تغییر روابط ایران با غرب نمی شود. دولتمردان ایران هنوز خواهان فاصله گرفتن از غرب هستند و از این که ارزش های غربی بر ارزش های اسلامی تاثیر بگذارد، واهمه دارند. اما این موضوع منجر به بازگشایی روابطه تجاری ایران و اروپا و سرمایه گذاری آنها در ایران می شود، همچنین همکاری بر سر مسائل سیاسی بین المللی را تسهیل می کند.

دولت های غربی به اشتباه توجه بیش از حدی به سخنان بنیامین نتانیاهو نخست وزیر رژیم اسرائیل داشته اند، وی از سال 1992 مکرراً می گوید که ایران در آستانه دستیابی به سلاح هسته ای است. نتانیاهو انگیزه های سیاسی دارد. این درحالی است که بسیاری از مقامات سابق اطلاعاتی و مشاورین نظامی این ادعا را که برنامه هسته ای ایران تهدیدی برای اسرائیل است، رد کرده اند.سعودی ها مدعی هستند که اجازه دادن به ایران برای غنی سازی اورانیوم، منجر به راه اندازی یک مسابقه ی تسلیحاتی در خاورمیانه خواهد شد. آنها هم برای این هشدار، دلایل سیاسی خودشان را دارند، که مدرکی هم برای اثبات آن وجود ندارد. 

منبع: لوبلاگ / ترجمه : حسین هوشمند