آیا زمان حضور دیپلماتیک آمریکا در ایران فرا رسیده است؟

دیپلماسی ایرانی: هفته گذشته، بریتانیا اعلام کرد که قصد دارد سفارت خود در تهران را که از سال 2011 تعطیل شده بود، بازگشایی کند. در حالی که آمریکا و متحدان اش سرگرم مذاکرات هسته ای با ایران و بررسی گزینه هایی برای ایجاد امنیت و ثبات در عراق هستند، واشینگتن باید موضوع برقراری یک حضور دیپلماتیک محدود در ایران را مورد بازبینی مجدد قرار دهد تا بتواند از این طریق به منافع استراتژیک خود در منطقه دست یابد.

ایده گشایش بخش حافظ منافع آمریکا با کارمندان آمریکایی در ایران برای نخستین بار در دوران ریاست جمهوری جورج بوش مورد توجه قرار گرفت و سپس کاندولیزا رایس، وزیر امور خارجه وقت آمریکا نیز از آن حمایت کرد. در سال 2013، شورای آتلانتیک در گزارشی پیشنهاد کرد که اکنون زمان آن فرا رسیده که آمریکا از تاکتیک ها به سوی استراتژی حرکت کند و یک دفتر حافظ منافع با حضور کارمندان آمریکایی در ایران برقرار کند که از منافع آمریکا در این کشور محافظت می کند. البته گشایش این دفتر نمی تواند به معنی برقراری روابط دیپلماتیک رسمی بین دو کشور باشد.

از سوی دیگر گزارش دیگری نیز حاکی از آن است که عدم حضور دیپلمات ها و پرسنل آمریکایی در ایران در 34 سال گذشته موجب شده است که توانایی آمریکا برای برآورد شرایط ایران و موضوعات مرتبط با آن به طور ملموسی کاهش یابد.

ایالات متحده برای جبران این فقدان استراتژیک حتما نباید روابط کامل دیپلماتیک خود را با ایران از سربگیرد یا سفارت را به طور کامل بازگشایی کند. اما می تواند دفتر حافظ منافعی داشته باشد که درآن کارمندان آمریکایی کار می کنند. به این ترتیب این دفتر می تواند به آمریکا در تدوین استراتژی خود در قبال ایران کمک کند زیرا به طور مستقیم با جامعه ایران در تماس خواهد بود. از سوی دیگر این دفتر می تواند با رسانه های ایران در ارتباط باشد و به تشریح سیاست آمریکا برای مردم عادی در ایران اقدام کند.

به بیان دیگر پرسنل این دفتر می توانند مردم ایران را در کوچه و بازار ببیند و از نزدیک زندگی روزمره آنها را مشاهده کنند و این نکته به درک صحیح ایالات متحده از جامعه ایران کمک می کند. افزون بر این، دفتر حافظ منافع می تواند روند صدور ویزا های غیر مهاجرتی شامل ویزاهای دانشجویی و خانوادگی و درمانی را تسهیل کند. همچنین یک بخش امور عمومی نیز می تواند در این دفتر ایجاد شود که قابلیت تعامل های فرهنگی و آکادمیک را خواهد داشت. موضوعی که دولت اوباما تا کنون بارها به آن اشاره کرده و اعلام کرده است که از تعامل فرهنگی و دانشگاهی بین دو کشور حمایت می کند.

در نهایت، این دفتر با دیپلمات های آمریکایی می تواند خدماتی به شهروندان آمریکایی ارایه کند که به ایران سفر می کنند. رسیدگی به وضعیت برخی آمریکایی ها که در جریان سفر به ایران دستگیر می شوند نیز می تواند از وظایف این دفتر باشد.

برای صدها هزار ایرانی آمریکایی که به ایران سفر می کنند این خدمات می تواند حیاتی باشد. گزارش ها نشان می دهد که 80 درصد ایرانی آمریکایی های مقیم آمریکا هنوز در ایران فامیل دارند و یک سوم از این جمعیت یعنی 300 هزار نفر از آنها دست کم هر 2 یا 3 سال یک بار به ایران سفر می کنند.

از سوی دیگر نظرسنجی ها نشان می دهد که 83 درصد از ایرانی آمریکایی ها موافق برقراری  یک دفتر حافظ منافع با حضور کارمندان آمریکایی در ایران هستند.باید گفت چه ایران و آمریکا به توافق هسته ای دست یابند و چه مذاکرات به شکست برسد، حضور محدود دیپلمات های  آمریکایی در ایران از طریق گشایش یک دفتر حافظ منافع به نفع امنیت ملی آمریکا و شهروندان این کشور خواهد بود.

منبع:هیل/ تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: جمعه 6 تیر 1393/ باز انتشار: سه شنبه10   تیر 1393