بهترین زمان توافق هسته ای مرداد ماه است

دیپلماسی ایرانی: در حالی که ایران و ایالات متحده برای اطمینان از باقی ماندن دولت مالکی در عراق مانور می دهند، دو کشور به طور همزمان مذاکرات هسته ای را نیز دنبال می کنند. اکنون این پرسش مطرح می شود که در صورت دستیابی ایران و آمریکا به یک توافق هسته ای، خاورمیانه چه شکل و شمایلی پیدا خواهد کرد. در حال حاضر جان کری، وزیر خارجه آمریکا پیشنهاد همکاری با ایران به منظور مقابله با گروه های تکفیری و رادیکال سنی در عراق را مطرح کرده است. باوجود روابط خصمانه ای که در بیش از سه دهه گذشته بین ایران و آمریکا حاکم بوده است، در برهه هایی از زمان سطحی از همکاری میان دو کشور مشاهده شده است که از جمله آنها می توان به همکاری اطلاعاتی ایران با آمریکا در نبرد با القاعده در افغانستان(2001) اشاره کرد.

ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه انگلیس نیز همزمان با بالاگرفتن درگیری ها در عراق نسبت به بازگشایی سفارت انگلیس در تهران ابراز امیدواری کرده است. او می گوید که ایران کشوری مهم در منطقه ای آشوب زده است و می تواند نقشی مثبت تر ایفا کند.

اما باوجود ماراتن مذاکرات هسته ای بین ایران و گروه 1+5، شکاف های گسترده ای در مواضع طرفین مشاهده می شود و این درحالی است که کمتر از یک ماه به پایان فرجه شش ماه مذاکرات به منظور دستیابی به توافق جامع هسته ای باقی مانده است.

معدود کارشناسانی بر این باورند که ایران و گروه 1+5( آمریکا، انگلیس، فرانسه، چین، روسیه و آلمان) می توانند تا یک ماه آینده توافق هسته ای را امضاء کنند. پس از ماه اکتبر دو مذاکره کننده کلیدی یعنی کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و ویلیام برنز، معاون وزیر خارجه آمریکا ، پست های خود را ترک می کنند و پس از آن نیز انتخابات میان دوره ای کنگره آمریکا برگزار می شود که به طور حتم شانس توافق در خلال آن وجود نخواهد داشت. علی واعظ، از گروه بین المللی بحران بر این باور است که ماه آگوست( مردادماه) بهترین زمان برای معامله است زیرا ماه رمضان به پایان رسیده و از سوی دیگر کنگره آمریکا نیز به تعطیلات رفته است.

مارک فیزپاتریک، از موسسه بین المللی مطالعات استراتژیک می گوید توافق تا 29 تیرماه حاصل نمی شود و از سوی دیگر به نظر نمی رسد ایرن با محدودیت های لازم در برنامه های هسته ای که می تواند به توافق منجر شود، موافقت کند. نیویورک تایمز به نقل از وی می نویسد که به نظر نمی رسد که حسن روحانی، رئیس جمهور ایران نیز از این واقعیت مطلع نباشد.

به گزارش این روزنامه آمریکایی، تندروها در مذاکرات هسته ای، یعنی فرانسه و آمریکا با حمایت انگلیس، به دنبال یک توافق سفت و سخت هستند که سطح غنی سازی در ایران را محدود می کند ، تعداد سانتریفوژها را کاهش می دهد و رژیم بازرسی های گسترده و دقیقی را روی برنامه های هسته ای ایران اعمال می کند.

اما ایران که بر صلح آمیز بودن اهداف هسته ای خود تاکید دارد و تا کنون موفق به گرفتن حق غنی سازی در خاک خود شده است می خواهد سانتریفوژهای کنونی را حفظ کرده و حتی تعداد آنها را افزایش دهد. از سوی دیگر در حالی که غرب قراردادی 20 ساله با ایران می خواهد که شامل بازرسی های سرزده از تاسیسات هسته ای ایران می شود، تهران می خواهد مدت زمان اجرای توافق جامع تنها 5 سال باشد. از سوی دیگر ایران می خواهد تمامی تحریم ها پس از اجرای توافق نهایی لغو شوند اما غرب نگران اجرای تعهدات پس از لغو تحریم هاست.

پرسشی که در اینجا مطرح می شود این است که سرنوشت خاورمیانه و جهان در صورت به توافق نرسیدن ایران و غرب چگونه خواهد شد؟ هرچند آمریکا و اسرائیل ادعا می کنند گزینه نظامی روی میز است اما برخی از کارشناسان معتقدند این اظهار نظرها بیشتر بلوف های سیاسی است. اما حتی اگر یک بلوف باشد هم به نظر نمی رسد کسی بخواهد ریسک عدم توافق با ایران را متحمل شود.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / 10

انتشار اولیه: دوشنبه 2 تیر 1393/ باز انتشار : یکشنبه 8 تیر 1393