بن‌بست آمریکایی و مواضع متفاوت آقای ظریف
محمدسعید احدیان در سرمقاله خراسان نوشت:
سرانجام آقای ظریف هم به صورت رسمی اعلام کرد که نوشتن توافق جامع را شروع کرده اند اما همزمان با لحنی شدید انتقاداتی از طرف مقابل کرد که می توان گفت محتوا و لحن اظهارات او برای اولین بار در فضای رسانه ای صورت گرفته است او به صراحت به اختلافات مبنایی ایران و طرف مقابل و تعداد زیاد پرانتزها و درخواست های زیاده خواهانه آن ها پرداخت.
براساس اعلام های رسمی و غیر رسمی منظور آن ها از اختلافات یعنی تعداد سانتریفیوژها و حجم غنی سازی، ادامه فعالیت های تحقیقاتی، راکتور آب سنگین اراک، طولانی یا کوتاه بودن زمان توافق و رفع کامل تحریم ها. به عبارت دیگر موارد اختلاف (جز بحث بررسی بحث موشکی که ظاهرا آمریکایی ها فعلا از آن عقب نشینی کرده اند) یعنی همه خط قرمزهایی که آقای روحانی و ظریف بارها آن را به عنوان خط قرمزهای ایران اعلام کرده اند و آقای عراقچی نیز چندروز پیش دوباره بر تغییرنکردن آن ها تصریح کرد. حال سوال این است وقتی دو طرف برسر خط قرمزها اختلافات مبنایی دارند پس چرا دارند نوشتن توافقنامه جامع را آغاز می کنند؟
جواب روشن است آمریکا با اصرار بر مواردی که ارتباطی به صلح آمیزبودن فعالیت های ایران ندارد، مذاکرات را به بن بست رسانده است می توان مدعی شد حالا دیگر با گذشت زمان پیش بینی رهبرانقلاب مبنی بر بدبین بودن به آمریکایی ها در مقایسه با دیگر نظرات خوش بینانه پیش بینی درست تری بوده است و نتیجه همه ارتباطات تلفنی و مذاکرات مستقیم با آمریکایی ها این بوده است که آن ها با زیاده خواهی های خود و با اینکه ایران تمام همراهی های لازم و تضمین های ممکن مبنی برصلح آمیزبودن فعالیت هایش را داده است، مذاکرات را به بن بست رسانده اند اما ماندن در شرایط بن بست مخصوصا اعلام آن چندان مطابق میل دو طرف نیست. شکست رسمی مذاکرات راهی که دولت اوباما برای مجاب کردن ایران به عقب نشینی در پیش گرفته است را ناتمام می گذارد و تیم هسته ای ایران نیز نمی خواهد بن بست مذاکرات تبدیل به شکستی رسمی شود چرا که هم به مردم وعده حل مساله را داده است و هم حداقل در شرایط فعلی از شکست رسمی مذاکرات چیزی عاید کشور نمی شود. نتیجه آنکه نوشتن متن توافقنامه در بخش هایی که دو طرف توافق دارند و اتفاقا از نظر حجم و نه اهمیت بخش زیادی از توافقنامه خواهد بود می تواند سیگنال مثبتی به کنشگران داخلی کشورها باشد که آن ها را مجاب به صبوری و تمدید مذاکرات کند.
آمریکایی ها که تصور می کنند تحریم ها، ایران را پای میز مذاکره نشانده است امیدوارند با گذشت زمان در حالی که ایران فعالیت های هسته ای خود را تعلیق کرده است، «تصمیم سخت» را بگیرد و با امتیازهای کوچکی مانند داشتن تعداد معدود سانتریفیوژ (به قول لاریجانی اسباب بازی غنی سازی) از خط قرمزهایش عدول کند و آقای روحانی و ظریف نیز چاره ای جز تمدید مذاکرات پیش روی خود نمی بینند و امیدوارند آمریکایی ها با گذشت زمان دست از زیاده خواهی بردارند و در قبال تضمین های کافی برای صلح آمیز بودن فعالیت های ایران (مانند امضای پروتکل الحاقی و ....) حداقل های منافع مردم ایران را بپذیرند این نگاه در اظهارات روز گذشته آقای ظریف دیده می شد وقتی که گفت :«امیدوارم به برکت ماه رمضان همه سرعقل بیایند»
البته قبلا هم تصریح کرده ام که توافق نامه ژنو و مذاکرات حتی اگر شکست بخورد می تواند در حوزه دیپلماسی عمومی دستاوردهای گرانسنگی را نصیب ما کند چرا که هم باعث روشنگری برای مردم و اجماع ملی در این مساله مهم می شود و هم می تواند به دیگر کشورها و اندیشمندان مستقل دنیا چهره مقصر واقعی را نشان دهد همچنان باید تاکید کرد که این دستاورد مشروط به آن است که دولتمردان ما از فرصت به دست آمده استفاده کنند و اظهارات متفاوت روز گذشته آقای ظریف که برای اولین بار بخشی از فضای واقعی زیاده طلبی های آمریکایی ها در جلسات مذاکره را به صحنه افکارعمومی آورد نشانه امیدوارکننده ای برای رسیدن به این دستاورد مهم است البته در صورتی که این تغییر رفتار ناشی از تغییر استراتژی در حوزه دیپلماسی عمومی بوده و تداوم داشته باشد.
در مجموع و به طور خلاصه می توان گفت برای جلوگیری از شکست رسمی مذاکرات و زمینه سازی تمدید آن طرفین بهترین راه را کنارگذاشتن موقتی موارد اختلاف و تمرکز بر نوشتن موارد تفاهم دانسته اند تا مذاکرات بی هیچ دستاوردی هم نباشد.
آغاز نوشتن متن توافق جامع یعنی همان مثل قدیمی خودمان که می گوید از این ستون تا آن ستون فرج است فقط تجربه نشان داده است که آمریکایی ها برای «آن ستون» برنامه ریزی کرده اند اما آیا تیم هسته ای ایران نیز برای «آن ستون» برنامه ای دارد یا فقط به امید فرج است؟ باید منتظر ماند و سیاست ها و رفتارهای بعدی را رصد کرد.
نظر شما :