مصر جدید سیسی

حجت الله جودکی

اعتماد : در مورد مصر دوران سیسی پیشگویی های زیادی شده که بر دو پایه استوار است؛ نخست منافع و دیگری شانس. عربستان سعودی پیش بینی کرده که مصر در دوران او بسیار پیشرفت خواهد کرد و همه آرزوهای مصریان برآورده خواهد شد. این پیش بینی بر اساس منافع عربستان است و بیشتر به بیان منویات آنان شباهت دارد. عربستان در زمان محمد مرسی با فعال کردن سلفی های تندرو وابسته به عربستان در مصر و فریب اخوان المسلمین زمینه سقوط حکومت منتخب مصر را فراهم آورد. رهبران اخوان المسلمین هم با وجود تجربه طولانی اغوا شدند. البته باید در نظر داشت که اخوان المسلمین در درون خود دو گرایش داشت: سلفی ها و اصلاح طلبان اخوان. با حذف و اخراج اصلاح طلبانی مانند ابوالفتوح، اخوان به عربستان نزدیک شد و تاوان آن را پس داد. طرفه اینکه عربستان بلافاصله بعد از کودتای سیسی به حمایت مادی و معنوی از وی برخاست. مردم مصر که سال ها دولت های نظامی را تجربه کرده اند - از سال 1952 تا برکناری مبارک - و حوادث بعد از برکناری مبارک هم کام ایشان را تلخ کرده است، امید دارند که در دوران سیسی شانس بیاورند و اوضاع بر وفق مراد شان شود!به نظر می رسد سالی که نکوست از بهارش پیداست. اخوان المسلمین که قدرتمندترین تشکیلات حزبی در مصر است، انتخابات اخیر را تحریم کرده است. گروه جوانان انقلابی ششم آوریل که نقش اصلی در انقلاب مصر و برکناری مبارک را داشت، تمامی آرزوهای آنان بعد از مبارک نقش بر آب شد و تعداد قابل توجهی از رهبران آن گروه از سه سال پیش توسط نظامیان و با چراغ سبز اخوان که سابقا متحد آنها بودند به زندان های طویل المدت محکوم شدند، آنان هم انتخابات را تحریم کرده اند. آقای سیسی هم در نطق انتخاباتی خود وعده داد که در دولت وی اثری از اخوان نخواهد بود و مردم از شر آنها راحت خواهند شد. با توجه به موارد یادشده، مصر در دوران آقای سیسی روی آرامش نخواهد دید زیرا دو گروه یادشده قدرتمند هستند و آقای سیسی هم اقتدارگراست و از هم اکنون آزادی مطبوعات را به چالش کشیده است.

در همین هفته حکومت کودتا اجازه سفر به آقای فهمی هویدی، روزنامه نگار برجسته مصری که در دوران مبارک هم از آزادی کامل مطبوعاتی برخوردار بود، نداد یعنی فعلا جامعه مصر قطب بندی شده و این دو قطب هم سر سازش با یکدیگر ندارند. معمول این است که در تحلیل یک فرد یا اندیشه یا حزب به شعارهای آنان کمتر توجه می کنند. زیرا به طور قطع شعارها فریبنده هستند. مهم روش های رسیدن به این اهداف و شعارهاست. چون بدترین افراد و سرکوبگران هم از آزادی و عدالت سخن می گویند و هرگز وعده ظلم و نابرابری نمی دهند. آنچه راه افراد را از یکدیگر جدا می کند، نحوه تعامل و روش آنان است. آقای سیسی خواستار مصر قدرتمند، آزاد و آباد است، اخوان المسلمین و گروه 6 آوریل نیز چنین می گویند، پس در زمینه اهداف و شعارها با یکدیگر تفاوتی ندارند، اما اکنون مشخص شده است که در دولت آینده سیسی دو گروه یادشده کاملا حذف خواهند شد، مطبوعات هم به بند کشیده می شوند، لذا می توان آینده را به روشی علمی پیش بینی کرد و این ادعا را بر اساس این ضرب المثل فارسی مطرح کرد که با این بیل نمی توان کنگر کند! یعنی روش حذف مخالفان و بستن دهان ایشان، نوید جامعه آباد و آزاد را نمی دهد. مگر می شود روزنامه های مخالفان را بست، قلم های آنها را شکست و با سیاست تهدید و ارعاب به استقبال دموکراسی و عدالت اجتماعی رفت و از جامعه آرمانی سخن راند؟! دکتر شریعتی در داستان عدالت انوشیروان و زنجیر دادخواهی او سخن زیبایی دارد. می گویند سال ها بود که کسی این زنجیر را تکان نداد و دادخواهی نکرد. روزی صدای زنگی که بر این زنجیر بسته شده بود، درآمد. انوشیروان فرمان داد بروید و ستمدیده یی که به این زنجیر متمسک شده را بیاورید تا داد او بستانم. ماموران خبر آورند که پای الاغی به زنجیر گیر کرده و موجب به صدا درآمدن زنگ شده است. شریعتی می نویسد فقط این الاغ ندای آزادیخواهانه و عدالت طلبانه انوشیروان را باور کرد!آقای سیسی فعلا سابقه کودتا، کشتار بیش از 4000 نفر، زندانی کردن ده ها هزار نفر، بستن تمامی مراکز اقتصادی اخوان المسلمین و مصادره سرمایه و فروشگاه های ایشان و حبس و ارعاب روزنامه نگاران را در کارنامه خود دارد. جالب اینکه آشکارا از سرکوب مخالفان در آستانه قدرت سخن می گوید و این مسائل نویدبخش آینده خوبی نیست!

*پژوهشگر تاریخ و کارشناس مسائل خاورمیانه