٦ نکته اساسی در مذاکرات ایران و ١+٥

مقاله نویس روزنامه الشرق الاوسط با بررسی برخی نکات اختلافی میان ایران و گروه 1+5 این سئوال را مطرح کرد که آیا ایران و گروه 1+5 در پایان شش ماهه توافق موقت میان طرفین به توافق نهایی دست خواهند یافت؟

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، روزنامه الشرق الاوسط چاپ لندن در پایگاه اینترنتی خود در مقاله ای با عنوان "برنامه هسته ای ایران میان 20 ژوئیه یا 20 فوریه آینده" به قلم "سلطان محمد النعیمی" نوشت: من در خصوص مذاکرات هسته ای بدبین نیستم اما دستیابی به توافق ظرف شش ماه نخست بستگی به طرف مقابل و میزان آمادگی آنها برای تعامل درست دارد. این جمله ای است که حسن روحانی رئیس جمهور ایران گفته است و پس از وی محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه در پاسخ به سئوالی درباره امکان تمدید زمان مذاکرات هسته ای گفت: "طبق موافقتنامه ژنو، مذاکرات میان ایران و گروه 1+5 قرار است ظرف یک سال به نتیجه برسد و این توافق مشتمل بر یک مرحله نخست شش ماهه است که امیدواریم در این مدت به نتیجه برسیم  و این البته منوط به حسن نیت طرف غربی است.

"سلطان محمد النعیمی" نوشت: بنابراین، از مطالب بالا می توان به این نتیجه رسید که دستیابی به راه حل نهایی مسئله هسته ای امکان پذیر است و تنها اشکال در زمان مورد نظر جهت دستیابی به آن است و برهمین اساس سئوال قدیمی بار دیگر تکرار می شود که: آیا ایران و گروه 1+5 در پایان شش ماهه توافق موقت میان طرفین به توافق نهایی دست خواهند یافت؟

"النعیمی" نوشت: در ادامه این بحث برخی از جوانبی را که موجب برخی رویکردها در این زمینه شده است بررسی می کنیم: ابتدا باید گفت مذاکرات کارشناسی میان ایران و گروه 1+5 در نیویورک درباره گام نهایی موافقتنامه ژنو موسوم به برنامه اقدام مشترک برگزار شد که هدف از آن زمینه سازی برای نشست چهارشنبه آینده کارشناسان سیاسی در وین به منظور تدوین متن موافقتنامه جامع درباره برنامه هسته ای ایران بود. مسئله تنظیم متن موافقتنامه جامع دو ماه پیش از پایان مهلت تعیین شده، نشانه های مثبتی از امکان دستیابی به توافق است. آیا امکان دارد این توافق به دست آید؟

مهمترین نکاتی که می توان در مسئله امکان دستیابی به این توافق روی آن تکیه کرد به شرح زیر است:
1ـ همکاری ایران با آژانس بین المللی انرژی هسته و اجرای بندهای هفته گانه مورد توافق
2ـ راکتور هسته ای اراک
3ـ نوع و تعداد سانتریفیوژها
4ـ سطح غنی سازی
5ـ ساز وکار بازرسی از مراکز هسته ای
6ـ لغو تحریم های اقتصادی وضع شده علیه ایران.

"النعیمی" نوشت: درخصوص همکاری ایران با آژانس بین المللی انرژی هسته ای، گزارش های رسیده از این آژانس همکاری جدی ایران را تایید می کند. سفر اخیر بازرسان آژانس به ایران در هفته گذشته در تکمیل اجرای بندهای هفتگانه مورد توافق در فوریه گذشته بود که برخی از آنها بازدید از تاسیسات هسته ای و همچنین معادن اورانیوم را شامل می شود. می توان ارائه اطلاعات درباره چاشنی های انفجاری را نیز گامی جدی برای دستیابی به توافق نهایی و رفع ابهام از این برنامه و ابعاد نظامی آن دانست. دستیابی ایران و آژانس به توافق روی فرمول نهایی برای چگونگی و تضمین های بازرسی از راکتور اراک، اهتمام ایران به برطرف کردن نگرانی ها درباره این راکتور را ثابت می کند زیرا بارها علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و عباس عراقچی مذاکره کننده ارشد هسته ای این کشور از امکان اجرای اصلاحاتی فنی در این رئاکتور برای برطرف کردن نگرانی ها سخن گفته اند.

"النعیمی" مدعی است: طرف غربی نخواهد پذیرفت ایران 19 هزار سانتریفیوژی را که در اختیار دارد حفظ کند و تلاش خواهد کرد آنها را به پایین ترین حد که احتمالا حدود 3000 سانتریفیوژ است، کاهش دهد. در اینجا این سئوال مطرح می شود که: آیا ایران چنین چیزی را خواهد پذیرفت؟ تردیدی نیست که این مسئله با نوع سانتریفیوژهای مورد استفاده نیز بی ارتباط نخواهد بود و گروه 1+5 اصرار خواهد کرد تنها از سانتریفیوژهای نسل اول باشد و برخی جزئیات فنی دیگر هم درباره استفاده از آنها رعایت شود. شاید دستیابی به توافق در این بعد، مستلزم اعمال سازو کار بازرسی دقیق و مستمر آژانس باشد.

وی می افزاید: بنابراین، مسئله مهم تنها دستیابی به توافق نیست بلکه ادامه اجرای بندهای آن موافقتنامه طبق آنچه روی آنها توافق شده و بدون هیچ اختلالی مطرح است که ارتباط مستقیم به لغو تحریم های ایران دارد که سازوکاری بسیار پیچیده است زیرا بخشی از این تحریم ها یکجانبه است .

"النعیمی" نوشت: آنچه باعث بروز مشکل واقعی در مسیر دستیابی به حل و فصل نهایی خواهد شد، مطرح کردن مسائل دیگر از قبیل برنامه موشکی ایران و پرونده حقوق بشر این کشور است. به نظر می رسد دو طرف تلاش می کنند از پرداختن به این دو مسئله پرهیز و چه بسا آنها را به مذاکرات بعدی موکول کنند. آقای حسن روحانی، وزیر امور خارجه و دیگر مقامات ایران معتقدند برای دستیابی به توافق نهایی، توپ در زمین طرف مقابل است و طرف مقابل باید تعامل درست داشته باشد.

در پایان این گزارش امده است، اگر مسئله در 20 ژوئیه این گونه باشد، توافق حاصل خواهد شد و اگر غیر از این باشد یا باید تلاش بیشتری برای همسو شدن برداشت های دو طرف به عمل آید یا آن که این مذاکرات تا 20 فوریه سال 2015 طول خواهد کشید.