دلواپس حراج سیاست خارجی

نصرت الله تاجیک

اعتماد: آنگاه که دو هفته پیش نوشتم باید سیاست خارجی را از کف خیابان جمع کنیم تابتوانیم با عقلانیت ناشی از نخبگی و خرد جمعی در این دنیای وانفسا این کشتی را از درون این دریای توفان زده عبور بدهیم منظورم از بین بردن زمینه بروز این گونه تندخویی های سیاسی، خط و نشان کشی ها و این قبیل دلواپسی های کف خیابانی و در یک کلام کفن پوشی های سیاسی بود. غرض از نوشتن و انتشار مقاله این بود که برداشت های سلیقه یی از تحرکات دستگاه دیپلماسی را به صفر برسانیم تا همراه شناخت کافی و کارشناسی شده از محیط سیاسی پیرامونی، منطقه یی و بین المللی و استفاده از روش های صحیح و مناسب با راهبردهای طراحی شده و مواضع درست و طولانی مدت، از امکانات و ظرفیت های تولید شده در سیاست خارجی بهره برداری بهینه کنیم. همان جا ذکر کردم که سیاست خارجی صحنه یی به غایت پیچیده است با منافع متضاد طرف های درگیر در صحنه بین المللی و منطقه یی. این پیچیدگی ایجاب می کند که 1- وزارت امور خارجه متولی اجرای سیاست خارجی باشد که طبق قانون اساسی کشور دستگاه عامل سیاست خارجی تلقی می شود با همه ابزار، اختیارات، مسوولیت ها و وظایفش، 2- بستری نخبگی پیدا کند و از عوام زدگی و ساده انگاری دوری گزیند و 3- به نظرات کارشناسی از سوی مدیریت کلان کشور بهای بیشتری داده شود و در محافل علمی و مطالعاتی در کوره نظریه پردازی قرار گیرد تا راه حل مشکلات خارجی کشور به درستی شناسایی و درمان شود. سیاست خارجی باید پر صلابت و وزین باشد. جهت گیری و محتوای روابط بین المللی ایران عمق استراتژیک کشور است و نه ویار زنانه که کسی خوشش بیاید یا بدش و دیگری دلواپس شود و آن یکی دل نگران! اما دیگر با روش مرده باد، زنده باد نمی توان در دنیای پیچیده کنونی کشور را به سرمنزل مقصود رساند.

سیـــــاست خارجی و روابط بین المللی کشور باید راه تعامل سازنده با جهان باشد که دولت در عرصه بین المللی اتخاذ می کند تا راهبردها، سیاست ها، روش ها و تلاش های خود را برای ایجاد زمینه و انگیزه نیروهای موثر خارجی برای برقراری امنیت و رشد و توسعه اقتصادی کشور و منطقه یی به شدت خطیر، آماده و مهیا ساخته و فضا را برای شکوفایی اقتصادی در منطقه فراهم سازد. در این صورت نیازمند تعامل با جهان، جذب منابع مادی و معنوی یعنی فناوری و آموزش نیروی انسانی از روابط بین المللی خود هستیم تا به ایجاد شغل که یکی از مهم ترین وظایف دولت برای قشر جوان است بپردازیم. غیر از این سیاست و به دنبال بالا بردن سطح تنش با کشورها و جامعه بین المللی به دلیــــل آنکه تمـــامی راهبـــردهای خارجــــــی نمی تـواند به مقوله توسعه کشـــور ختم شود سیاست خارجی ضد توسعه یی محسوب می شود که سترون و نازاست،در حالی که موقعیت داخلی و خارجی ایران ایجاب می کند که سیاست خارجی در حوزه اجماع ملی تعریف شود و آنچه که باید اجرا شود حاصل تلاش ملی در درون جامعه، دانشگاه و دستگاه های اجرایی تخصصی و موسسات مطالعاتی در این زمینه باشد تا سیاست خارجی بتواند پل ارتباطی بین تلاش های داخلی در همه ابعاد و حاصل از بسیج ملی برای نیل به اهداف توسعه یی کشور و صحنه بین المللی باشد.

در این صورت می توان امیدوار بود که در پرتو چنین سیاستی نه تنها به تولید قدرت، ایجاد ارزش افزوده مادی و معنوی، دستیابی به برتری نرم افزاری، نیل به اهداف اقتصادی و توسعه یی و کسب برتری سخت افزاری نائل خواهیم شد بلکه میزان تولید انگیزه های تقابلی در منطقه را کاهش و همسویی را هم تا اندازه یی افزایش خواهیم داد. لذا در پرتو سیاستی متوازن و متعادل نه نیاز به دلواپسی است و نه حراج سیاست خارجی!