آیا آمریکا آماده توافق هسته‌ای با ایران است؟

زمانیکه مذاکره کنندگان ایرانی و آمریکایی طی ماه می بار دیگر دیدار می کنند، تنها دو ماه از یک راه حل بالقوه برای یک مناقشه هسته ای یک دهه ای فاصله داریم. با وجود آنکه هنوز سخت ترین مسائل حل نشده مانده اند، بسیاری (از جمله دیوید پترائوس) ابراز اطمینان می کنند که توافق نهایی تا 20 جولای انجام خواهد شد.

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از نشنال اینترست، اگر به واقع اینطور باشد، بهتر است برای آنچه پس از یک توافق رخ خواهد داد، آماده شویم. همانقدر که مذاکرات تا به امروز سخت بوده و در هفته های آینده سخت خواهد بود، پس از بازگشت مذاکره کنندگان به کشورشان برای متقاعد کردن تندروهای داخلی نسبت به یک توافق نهایی، شرایط به هیچ وجه آسانتر از قبل نخواهد بود.

مشکل تحریم ها
این قانع کردن مقامات داخلی در آمریکا به مراتب سخت تر خواهد بود، چراکه تنها مسئله موجود هراس لفظی جنگ طلبان علیه ایران در کپیتال هیل (ساختمان کنگره) نیست که باید با آن مقابله شود بلکه مجموعه ای قوانین مصوب کنگره است که قدرت رئیس جمهور برای کاهش تحریم های ایران جهت نهایی کردن توافق را محدود کرده است.

بر اساس برنامه اقدام مشترکی که در ماه نوامبر مورد توافق قرار گرفت، گروه 1+5 در توافق نهایی، لغو تمام تحریم های هسته ای در ازای محدودیت شدید برنامه هسته ای ایران را  آغاز خواهد کرد. با این حال بر اساس قوانین ایالات متحده، رئیس جمهور تنها امکان لغو موقت تحریم ها و قدرتی اندک برای لغو واقعی همه تحریم ها را دارد.

بدون اقدام کنگره، رئیس جمهور مجبور است برای اجرای برنامه لغو تحریم ها، هر چهار تا شش ماه یکبار یک لغو موقت صادر کند و به مخالفان توافق این امکان را بدهد که براساس یک برنامه منظم، فرصت طرح دعوی درباره کیفیت توافق و کارشکنی در روند اجرای آن را داشته باشند. این در حالی است که این دستکاری موقتی قانون تا پایان دوره ریاست جمهوری باراک اوباما ثابت خواهد بود اما اصلا مشخص نیست که جانشین وی تمایلی به انجام چنین اقدامی داشته باشد. آیا کسی می تواند از رئیس جمهوری مانند تد کروز (سناتور جمهوری خواه تگزاس) انتظار داشته باشد که به صدور لغو موقت تحریم ها ادامه دهد؟

این گونه عدم اطمینان نشان می دهد که مذاکره کنندگان آمریکایی در ارائه پیشنهادات دست بسته هستند و بنابراین در مطالبات خود از ایران هم نمی توانند چندان پیش بروند، و همین امر منجر به توافق ضعیف تری می شود که انتقاد تندروهای داخلی را در پی خواهد داشت.

علاوه بر این، اعمال محدودیت بر قدرت رئیس جمهور در پایان دادن به تحریم ها، پایبندی آمریکا به توافق نهایی را به مخاطره می اندازد و در مقابل، توانایی این کشور برای تضمین پایبندی دائمی ایران را تضعیف می کند. اگر توانایی آمریکا برای اجرای برنامه لغو تحریم ها تحت یک توافق نهایی زیر سوال برود، ایران مانند هر بازیگر منطقی دیگری عمل خواهد کرد و به تمام درخواست های غرب پاسخ نخواهد داد. و زمانی که هر دو طرف این بازی را شروع کنند، توافق هسته ای که دو طرف با سختی روی آن کار کرده اند، فرو می ریزد و بی اعتمادی که مدت ها است بر روابط ایران- آمریکا سایه افکنده بار دیگر تشدید می شود.

چاره چیست؟
مذاکره کنندگان ایران و آمریکا سعی کرده اند که توافق نهایی را به گونه ای تنظیم کنند که بی اعتمادی موجود را تا جای ممکن کاهش دهند و به همین دلیل است که توافق نهایی «یک فرآیند متقابل و گام به گام» خواهد بود که در آن چارچوب زمانی برای لغو تحریم های هسته ای از سوی گروه 1+5 در مقابل اجرای محدودیت ها بر برنامه هسته ای از سوی ایران تنظیم شده است.

کنگره برای تضمین سختگیرانه ترین محدودیت ها بر برنامه هسته ای ایران و کسب اطمینان از پایبندی دائمی ایران به آن، باید اختیارات لازم برای لغو تمام تحریم های هسته ای بر پایه این برنامه را به رئیس جمهور آمریکا بدهد تا ایران هم به تعهدات خود در این توافق عمل کند.

در این صورت مطالبات متقابل به توازن می رسند: انعطاف پذیری رئیس جمهوری و نظارت کنگره ای. رئیس جمهور انعطاف لازم برای پایبندی آمریکا به تعهدات خود در لغو تحریم ها و امتیازگیری از ایران را خواهد داشت و کنگره برای اقدام در صورت نقض توافق از سوی ایران در شرایط خوبی خواهد بود.