نقش ایران و عربستان در تعیین سرنوشت سوریه چیست؟

در نخستین ماه های پس از آغاز درگیری ها در سوریه، کشورهای غربی و همچنین برخی دولت های منطقه، امید فراوانی به سقوط سریع دولت دمشق داشته و راهبردهای خود را در این جهت تنظیم کرده بودند. با این حال، با گذشت بیش از سه سال و آشکار شدن اشتباه این پیش بینی ها، روند تحلیل ها درباره سوریه نیز تغییر کرده است. اظهارات یکی از دیپلمات های سابق آمریکایی درباره سیاست های ایالات متحده، نمودی از همین امر است.

به گزارش «تابناک»، به تازگی رایان کراکر، دیپلمات شناخته شده آمریکایی و سفیر پیشین این کشور در لبنان، سوریه و عراق در اظهاراتی به بررسی سیاست های ایالات متحده در قبال سوریه پرداخته و نسبت به انجام «اشتباهی هولناک» از سوی دولت آمریکا در قبال سوریه هشدار داده است.

کراکر ضمن پاسخ به انتقادات برخی سیاستمداران جنگ طلب ـ که همچنان خواستار مداخله نظامی آمریکا در سوریه هستند ـ تأکید کرده که چنین مداخله ای هم نمی توانست نتایجی بهتر از آنچه اکنون وجود دارد، برای ایالات متحده داشته باشد.

در همین راستا، وی گفته آمریکا می تواند برای «سوریه بدون اسد» (پس از کنار رفتن اسد) برنامه ریزی کند، اما نمی تواند انتظار «سوریه بدون علویان» را داشته باشد.

به باور وی، اگر آمریکا بخواهد یک حکومت سنی مذهب را در سوریه بر سر کار بیاورد، اشتباهی مهلک مرتکب خواهد شد، زیرا هیچ تضمینی نیست که چنین حکومتی در راستای منافع آمریکا حرکت کند و شاید با روی کار آمدن افراطیون، اوضاع «بد تر از بد» شود.

کراکر که در جریان نشستی با حضور کار شناسان در شورای روابط خارجی آمریکا سخن می گفته، همچنین اظهار داشته که آمریکا باید تمرکز خود را بر تعامل با همسایگان سوریه و ارائه کمک به آوارگان سوری متمرکز کند و در زمینه دولت سوریه نیز تنها راه ممکن و احتمالی برای موفقیت، تلاش برای تعامل با علویان سوریه است که بنا بر آن، بتوان در روندی تدریجی و در طول زمان شاهد کنار رفتن بشار اسد از قدرت بود.

به عقیده وی، مهم ترین مزیت این راهبرد این است که در صورت تمرکز آمریکا بر سوریه پس از اسد به جای سوریه پس از علویان، واشنگتن می تواند از مخالفت و مقاومت حامیان خارجی دولت سوریه، یعنی ایران و سوریه جلوگیری کند. البته از دیدگاه وی، قدرت های خارجی نمی توانند به تنهایی به درگیری های سوریه پایان دهند و روند درگیری ها در این کشور سال ها به طول خواهد انجامید.

در همین زمینه، وی به نکته دیگری نیز اشاره کرده و آن، احتمال توافقی میان ایران و عربستان سعودی برای پایان درگیری ها در سوریه و تأثیر چنین توافقی بر اوضاع این کشور است. به باور کراکر، آنچه هم اکنون در عرصه میدانی سوریه در حال وقوع است (پیشروی نیروهای ارتش) به خودی خود تعیین کننده سرنوشت درگیری ها خواهد بود و توافق ایران و سعودی در حال حاضر چندان تأثیری بر این روند ندارد.

این دیپلمات سابق آمریکایی همچنین با اشاره به رخدادهای سال ۱۹۸۲ در منطقه «حمآ» در سوریه، اظهار داشته که دولت دمشق از سه دهه پیش، خود را برای وقوع تحولاتی مشابه آنچه هم اکنون در حال وقوع است آماده کرده بود، در حالی که آمریکا نسبت به این موضوع آگاه نبوده است.