آیا حماس، رژیم اسرائیل را به رسمیت خواهد شناخت؟

در پی توافق دو سازمان فلسطینی فتح و حماس برای تشکیل یک دولت واحد، اینک بخش عمده ای بحث ها در این زمینه به سمت ساختار و شکل احتمالی این دولت واحد معطوف شده است. اما یکی از مسائل مهم در این زمینه، توافق چند سال پیش تشکیلات خودگردان برای به رسمیت شناختن یک دولت اسرائیلی و چشم انداز پذیرش این امر از سوی حماس در چارچوب دولت جدید است.

به گزارش «تابناک»، سایت تحلیلی «المانیتور» در مطلبی به بررسی موضوع تشکیل دولت واحد فلسطینی پرداخته و می نویسد در حال حاضر، یک موضوع مهم، به عنوان مسئله محوری مطرح است؛ اینکه آیا شرایط وضع شده از سوی گروه چهارگانه صلح خاورمیانه (آمریکا، روسیه، اتحادیه اروپا و سازمان ملل) بر کلیت دولت جدید فلسطینی اعمال خواهد شد یا تک تک گروه های حاضر در این دولت نیز باید آن را بپذیرند؟

زمانی که در سال 2006، حماس تمایل خود را به برگزاری انتخابات جهت تشکیل مجلس قانونگذاری فلسطینی اعلام کرد، گروه چهارگانه سه شرط را برای تعامل آتی با هر دولت شکل گرفته در فلسطین اعلام نمودند. بر این اساس، دولت فلسطینی باید اسرائیل را به رسمیت بشناسد، خود را به معاهدات پیشین متعهد بداند و از توسل به خشونت اجتناب بورزد.

از همان زمان، حماس همواره اعلام کرده که با این شرایط مشکل دارد. این سازمان می گوید که با پذیرش آتش بس بلندمدت با رژیم اسرائیل مشکلی ندارد؛ اما نمی تواند این رژیم را به رسمیت شناخته و یا از حق خود برای مقاومت چشم پوشی کند.

توافقنامه آشتی که در تاریخ 24 آوریل (کمتر از یک هفته پیش) میان فتح و حماس به امضا رسید، ناظر بر تشکیل یک دولت وحدت ملی متشکل از تکنوکرات ها است. بر اساس این توافق که بر مبنای موافقتنامه های قبلی دوحه و قاهره قرار دارد، محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان، تا زمان برگزاری انتخابات، سمت نخست وزیری را بر عهده خواهد گرفت.

برخی گمانه ها حاکی از آن است که نخست وزیر، دو معاون برای خود انتخاب خواهد کرد که یکی (احتمالاً رامی حمدالله) در کرانه باختری و دیگری (به احتمال زیاد اسماعیل هنیه) در غزه مستقر خواهند شد.

در حال حاضر، رژیم اسرائیل و حامیان این رژیم در آمریکا، به شدت از توافق فتح و حماس – که مورد حمایت تقریباً همه فلسطینیان است – ابراز ناخرسندی می کنند. به عقیده این عده، مسئله اصلی این است که ایا توافقات امضا شده از سوی محمود عباس و تشکیلات خودگردان، برای غزه نیز الزام آور خواهد بود یا خیر.

بی تردید، دولتی که عباس ریاست آن را بر عهده داشته باشد، شرایط گروه چهارگانه را خواهد پذیرفت. هرچند عباس با شرایط جدید مطرح شده از سوی نتانیاهو برای به رسمیت شناختن رژیم اسرائیل مشکل دارد، اما به هر حال این رژیم را به رسمیت می شناسد. وی همچنین همه موافقتنامه های پیشین را به رسمیت شناخته و به اصل عدم توسل به مبارزه مسلحانه پایبند است. اما اینک مسئله این است که آیا تک تک اعضای دولت جدید نیز باید این شرایط را بپذیرند یا خیر.

برای حل این مسئله، مقامات تشکیلات خودگران به تجربه لبنان اشاره می کنند که در آن، شرایط کلی دولت بر تک تک اعضا اعمال نمی شود. در این راستا، در حالی که آمریکا و برخی از دیگر دولت های غربی، حزب الله را به عنوان یک سازمان سیاسی قبول نداشته و ادعای «تروریستی» بودن آن را مطرح می کنند، اما خواستار خروج این حزب از مجموعه دولت لبنان نیستند.

مقامات آمریکایی در گذشته و حال، ارتباطات مستمری را با مقامات دولتی لبنان داشته اند. در فوریه امسال، جان کری، وزیر خارجه آمریکا، از تشکیل دولت جدید لبنان با مشارکت حزب الله استقبال کرد. درست است که مقامات آمریکایی هیچ گاه مستقیماً به وزرای عضو حزب الله دیدار نکرده اند، اما حزب الله نیز هرگز ناچار نبوده برای حضور در دولت، بیاینه ای جهت به دست آوردن دل غربی ها صادر کند.

مقامات فلسطینی اشاره می کنند که توافق اخیر برای آشتی ملی، با حمایت گسترده مردم فلسطین و همچنین سازمان ملل، روسیه و اتحادیه اروپا مواجه شده است. بنابراین، در صورتی که ایالات متحده در راستای بایکوت کردن دولت جدید فلسطینی اقدامی انجام دهد، به ضرر خودش تمام خواهد شد.

اما از سوی دیگر، در حالی که کاخ سفید و وزارت خارجه آمریکا به طور کلی مشکلی با همراه شدن با دیگر اعضای گروه چهارگانه ندارند، حامیان رژیم اسرائیل در کنگره آمریکا از هم اکنون نسبت به تشکیل هرگونه دولتی در فلسطین که شامل اعضای حماس باشد، به موضع گیری پرداخته اند. لابی صهیونیستی آمریکا (آیپک) نیز در زمینه دامن زدن به مباحثات در این زمینه بسیار فعال بوده است.

به هر ترتیب، زمانی که دولت جدید وحدت ملی تشکیل شود، به منظور روشن کردن مواضع و برنامه های خود بیانیه ای صادر خواهد کرد. تردیدی وجود ندارد که دولت وابسته به تشکیلات خودگران، به شرایط وضع شده از سوی گروه چهارگانه پایبند خواهد بود.

اما سوالی که وجود دارد این است که آیا صدور یک بیانیه روشن و بدون ابهام از سوی دولت جدید فلسطین کفایت خواهد کرد و یا باید بار دیگر شاهد بازگشت به روزهای تاریک 2006 و 2007 باشیم که در آن، ایالات متحده تحت فشار رژیم اسرائیل، جامعه بین المللی را وادار کرد تا تحریم هایی غیرمنصفانه را علیه دولت منتخت فلسطینی اعمال کنند.