تخت روانچی: در شأن ما نیست که داد و بیداد کنیم

مجید تخت روانچی، معاون اروپا آمریکای وزارت امور خارجه کشورمان از ابتدای مذاکرات ایران و 1+5 در دولت یازدهم در تیم مذاکره کننده حضور داشته است. روانچی که از او به عنوان دیپلمات آرام و کارکشته ایرانی یاد می شود، متولد سال 1337 است و از 25 سالگی به عنوان دیپلمات مشغول به فعالیت بوده. سفیر سابق ایران در سوئیس بوده، در آمریکا مهندسی عمران در دانشگاه کانزاس خوانده و در همانجا فوق لیسانس این رشته را دریافت کرده است.

وی دارای مدرک کارشناسی ارشد اقتصاد سیاسی از دانشگاه فوردهام آمریکا بوده و مدرک دکترای علوم سیاسی خود را نیز از دانشگاه برن سوییس دریافت کرده است.

آخرین دور مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 در پایتخت اتریش در حالی به پایان رسید که دو طرف با ابراز رضایت از این دور از مذاکرات توافق کردند دور بعدی گفتگوها در آخرین روزهای سال 1392 برگزار شود.

حال پس از مذاکرات وین، معاون اروپا آمریکای وزیر امور خارجه ایران به گفتگو با باشگاه خبرنگاران نشست و به موارد بسیاری از جمله، مونولوگ یک ساعته وزیر خارجه کشور در جلسات، ادعاهای موجود در مورد مطرح شدن موشک های بالستیک ایران در مذاکرات، ماجرای فریادهای ظریف بر سر وزیر خارجه آمریکا و ... پرداخت. به دلیل حساسیت موضوع مصاحبه، در بخش هایی از متن زیر عین واژه های به کار برده شده از سوی معاون اروپا آمریکای وزارت امور خارجه به رشته تحریر در آمده است. 

در پایان مذاکرات وین عنوان شد که نه چیزی به نام paper داریم و نه Non-paper، آمریکایی ها پس از توافق ژنو، با شیطنت ها و اظهاراتی که داشتند برخلاف روح توافق عمل کردند. حال براساس توافق صورت گرفته در وین چه تضمینی وجود دارد آمریکایی ها این بار نیز اقداماتی برخلاف مذاکرات انجام ندهند؟

اینکه اتفاقی ممکن است بیفتد ما باید حواس مان باشد، باید هوشیار بوده و توقع هر اتفاقی را داشته باشیم و در صورت مشاهده هر نوع ناهنجاری و بداخلاقی از طرف مقابل، حال چه به صورت موضع یا چه به صورت علنی، این ها را تذکر می دهیم و به آن ها هشدار داده ایم که این اقدامات عواقب خوبی ندارد.

برای مثال در حالی که مذاکرات در حال انجام است، برخی از مقامات غربی حرف از روی میز بودن همه انتخاب ها می زنند که البته این امر باعث نگرانی ما نبوده و از این بابت احساس نگرانی نمی کنیم، اما به آنها( گروه 1+5) تذکر دادیم که این اقدامات نشان می دهد طرف مقابل جدی نیست و این خوب نیست. به آنها گفتیم شما در مذاکرات یا جدی هستید یا نیستید. نمی توانید در مذاکرات بگویید که جدی هستیم و می خواهیم کار را پیش ببریم، ولی در بیرون، مواضعی اتخاذ کنید که نشان دهد شما در کارهای خود جدی نیستید.

ما در طول مذاکرات این موارد را به طرف مقابل تذکر دادیم و خواهیم داد، به همین دلیل باید مراقب باشیم تا سوءاستفاده نکنند و در آینده هم مراقب هستیم که چنین اتفاقی نیافتد.

آمریکایی ها تا به حال چند تذکر از سوی هیئت ایرانی دریافت کرده اند؟

تعدادشان زیاد است، اما دقیقا نمی دانم. از زمان مذاکرات ژنو موارد لازم را به طرف غربی تذکر داده ایم، در ابتدای مذاکرات وین، آقای ظریف قبل از آغاز مذاکرات در سطح معاونین، در جلسه ای که با خانم اشتون داشتند، حدود 45 دقیقه صحبت کردند و قسمت عمده آن شاید همین تذکراتی که شما می گویید بود، حالا اینکه بخواهیم تعداد مشخص کنیم، خیلی جالب نیست که چند تذکر صورت گرفته، موضوع کیفیت آن هست، موضوع محکم طرح کردن مسئله است، موضوع این است که شما حواستان باشد که چیزی از قلم نیفتد و ما این کار را به دفعات در طول چند ماه گذشته انجام دادیم.

در جریان مذاکرات وین، خبرنگار کشورمان سوالی از سرگئی ریابکوف درباره مطرح شدن بحث موشک های بالستیک ایران در جریان مذاکرات پرسید که مذاکره کننده ارشد روسیه درباره ادعاهای مطرح شده درباره طرح موضوع موشک های بالستیک ایران در مذاکرات از طرف آمریکایِی ها گفت: این بحث برای ایرانیان سخت است و ما دلایل آن را می دانیم. حال سوالی که مطرح می شود این است آیا واقعا آمریکا بحث موشکی ایران را در مذاکرات چه به صورت دوجانبه و چه در جلسات غیر رسمی مطرح کرده است یا خیر و آیا تذکری از طرف ایران در این زمینه هم دریافت کردند؟

نمی خواهم وارد محتوای مذاکرات بشوم که آنها چه گفتند و ما چه گفتیم، ولی ما خیلی روشن به طرف مقابل گفتیم که نمی پذیریم موضوعات خارج از بحث هسته ای مطرح بشود، حالا این موضوع می تواند بحث دفاعی ما باشد، می تواند بحث فناوری ما باشد، هر بحثی که خارج از بحث هسته ای است ما نمی پذیریم و فکر می کنیم این را طرف مقابل هم درک کرده است. یعنی این گونه نیست که بگوییم آ نها در یک عالم دیگری هستند، احساس ما این است که برای طرف مقابل هم کاملا روشن است که اگر بخواهیم مذاکرات پیشرفتی داشته باشد باید تنها روی که کاری که اکنون روی دستمان است تمرکز کنیم.

بنده در برنامه گفتگوی ویژه خبری هم عنوان کردم که اجازه نمی دهیم توافق ژنو مجددا مورد مذاکره قرار بگیرد و این را هم گفتیم در مذاکرات، به هیچ وجه بحث مذاکره مجدد وجود نخواهد داشت، در بحث دفاعی مان هم به آنها این مسئله را متذکر شده ایم و احساس من این است که آنها هم این مسئله را درک کردند.

وندی شرمن پس از پایان مذاکرات وین به سرزمین های اشغالی رفت و در آنجا با اشاره به اینکه لغو کامل تحریم های ایران منوط به اطمیان کامل از صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران است گفت: همه چیز مبتنی بر راستی آزمایی و راستی آزمایی و راستی آزمایی و همچنین درباره اقدامات عینی و گام هایی است که به ما نشان دهد که ما می توانیم به این اهداف برسیم.

همزمان اولی هاینونن، رئیس پیشین بازرسان تسلیحاتی آژانس بین المللی انرژی اتمی و عضو ارشد موسسه " بلفر" نیز ادعا کرده است که روند راستی آزمایی وقت گیر خواهد بود و سال ها طول خواهد کشید و کاخ سفید و هم پیمانانش به دنبال تمدید توافق ژنو برای حصول اطمینان حداقلی درباره برنامه هسته ای ایران هستند.

با این وجود به نظر شما در صورت دستیابی به توافق نهایی آیا تمام تحریم ها لغو خواهند شد؟ این راستی آزمایی که آمریکایی ها ازآن صحبت می کنند چیست؟

اینکه خانم شرمن در سرزمین های اشغالی یا در واشنگتن یا در هر جای دیگری چه اظهاراتی مطرح می کنند، در حقیقت ملاک کار ما نیست. ممکن است آمریکایی ها برای مصارف داخلی خودشان هزار تا حرف بزنند.گرچه ما صحبت ها و مواضع مقامات آمریکایی را رصد می کنیم، ولی حساب زیادی روی این صحبت ها باز نمی کنیم.

ما براساس توافق ژنو باید در مورد گام نهایی، در مورد دوره ای که مطرح است و در مورد اینکه در گام نهایی آن عناصری که باید روی آنها تفاهم بشود مانند تحریم ها، در مورد زمان شروع و پایان تحریم ها هم به توافق برسیم و این لزوما به این معنا نیست که اگر در دوره نهایی گام نهایی یک تعداد سوال وجود داشته باشد، حالا من نمی خواهم رقم به شما بدهم، زیرا نمی خواهم مشخص کننده نظر ما باشد، ولی آن دوره لزوما به این معنا نیست که تحریم ها در پایان آن لغو خواهد شد، این ها مواردی است که باید در مذاکرات به آن رسید.

ممکن است خانم شرمن رقم هایی را اعلام کنند و البته آن ها می دانند که از دید ما این رقم ها اصلا قابل قبول نیست. خیلی به این حرف ها توجه نکنید.

در زمان انجام مذاکرات ژنو، برخی از سایت ها به نقل از یک منبعی که معلوم هم نبود، مدعی شدند، دکتر ظریف دوبار پیاپی بر سر جان کری فریاد کشیده است، آیا شما این موضوع را تایید می کنید؟

خیر، بحث داد زدن اصلا در شأن نیست که بخواهیم به این چیزها متوصل شویم. طبیعتا آقای ظریف، بنده و آقای عراقچی خیلی صریح نظرات خود را بیان کردیم و خیلی هم محکم گفتیم، اگر در زمانی که اسناد مرتبط منتشر شود، مشخص خواهد شد که مثلا جلسه ژنو 2 که تا دیروقت طول کشید وزرای خارجه همه نشسته بودند آقای ظریف آنجا شاید حدود یک ساعت صحبت کرد و وزیر خارجه یک کشور که نمی خواهم از او نامی ببرم، خیلی صریح و روشن، راحت حرفش را زد و انتقادش را کرد.

ما نگرانی نداریم از اینکه بخواهیم خیلی صریح صحبت کنیم، رودربایستی هم با کسی نداریم، براساس منافع ملی خود عمل می کنیم، حالا فلان وزیر بدش بیاد، خوشش بیاد ولی اینکه بخواهیم خدای ناکرده جار و جنجال کنیم، داد و بیداد کنیم اصلا در شأن نیست، ما نیازی به این کار نداریم، منطق ما آنقدر قوی هست که اصلا نیاز به این کار نداریم.

در صورتی که احساس شود منافع ملی در مذاکرات به خطر خواهد افتاد، آیا ممکن است گفتگوها منجر به توقف شود؟

امیداریم به آنجا نرسیم ولی بالاخره اگر با زیاده روی و زیاده خواهی طرف مقابل مواجه بشویم خود به خود ما هم تصمیماتی که لازم باشد را اتخاذ می کنیم.