جمهوری اسلامی: چرا مثل ترکیه نیستیم؟

روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله خود با عنوان "طغیان لشکر فقر" نوشت: به بحران این روزهای ترکیه از دو منظر نگاه می شود؛ یکی اینکه این یک رقابت سیاسی برای کسب قدرت است و دیگر اینکه سازوکار حکومتی ترکیه بگونه ایست که یک رویداد مربوط به فساد مالی موجب زیر و رو شدن دولت و پلیس و طبقات ثروتمند و ذی نفوذ و فعالان سیاسی می شود. اما نگاه سومی هم می تواند وجود داشته باشد که تلفیقی از این دو نگاه است، یعنی حساس بودن سازوکار سیاسی حکومت در ترکیه در برابر اموری از قبیل فساد مالی موجب می شود دولت و پلیس و سایر ارکان و طبقات زیر رو شوند و همه چیز دستخوش تحول گردد.

آنچه این روزها در ترکیه می گذرد، قطعاً در سرنوشت دولت اردوغان و آینده حاکمیت حزب وی تأثیرگذار خواهد بود. هر چند مشکلات ترکیه و ایرادها، نواقص و فساد در این کشور بسیار زیاد است، ولی اینکه برملا شدن یک فساد اقتصادی می تواند به تغییرات عمده در مسئولیت ها منجر شود، واقعیت قابل توجهی است که باید آن را یک نقطه قوت در سازوکار حکومتی دانست. برخلاف کسانی که بحران اخیر ترکیه را نشانه ضعف ساختار حکومتی این کشور می دانند، تردید نباید کرد که این تحولات سریع، نشانه حساسیت این ساختار است، حساسیتی که از استحکام نیز خبر می دهد و اگر درست از آن استفاده شود می تواند به سلامت سیاسی کشور کمک کند.

چنین حساسیتی در ساختار سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران باید بیشتر باشد. زیرا نظام جمهوری اسلامی برمبنای عدالت و تقوا استوار است، در قانون اساسی آن به ضرورت پیشگیری از فساد - چه رسد به مبارزه با آن - تصریح شده و نهادهائی برای جلوگیری از سر برآوردن ماده فساد در بدنه این نظام تعبیه گردیده اند. با این پیش بینی های احتیاطی که در قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران شده و ابزارهائی که برای تضمین سلامت آن در نظر گرفته شده، یا نباید فسادی رخ دهد و یا اگر رخ داد باید در اسرع وقت واکنش های متناسب با آن دیده شود.

متأسفانه، طی یک دهه اخیر فسادهای مالی متعددی در بدنه اجرائی کشور رخ داد که در طول تاریخ ایران بی سابقه بود. از ماجرای شهرام جزایری تا فساد سه هزار میلیاردی در نظام بانکی، پرونده بیمه، سوءاستفاده در سازمان تأمین اجتماعی، ماجرای بابک زنجانی و... همگی فسادهای بزرگی هستند که نه تنها از رخ دادن آنها جلوگیری نشد، بلکه برملا شدن آنها هیچ تغییری در مدیریت های مرتبط اجرائی کشور پدید نیاورد! نه وزیر عوض شد، نه رئیس جمهور استعفا داد، نه دولت ها تسویه شدند، نه وکلا تکان خوردند و نه تغییر و تحولی در سازوکارهای موجود برای محکم کاری پیش آمد.

تغییر 10 وزیر در ترکیه به خاطر فساد اقتصادی اخیر که گفته می شود با بعضی عناصر دخیل در مفاسد اقتصادی ایران نیز مرتبط است، رویداد کوچکی نیست. اینکه چند وزیر یک کابینه از سمت های خود استعفا بدهند تا راه برای بررسی بدون مشکل اتهامات آنها و بستگانشان توسط دستگاه قضائی باز شود، نشان دهنده حساسیت نظام سیاسی و اجتماعی ترکیه نسبت به مفاسد است. چرا در ایران چنین حساسیتی وجود ندارد؟ چرا وقتی وزیر اقتصاد توسط نمایندگان مجلس استیضاح می شود، دست های قدرتمند بکار می افتند تا او از سقوط نجات پیدا کند و باز هم بر مسندی تکیه بزند که در زیرمجموعه آن یکی از بزرگ ترین فسادهای اقتصادی رقم خورد؟

چنین واقعه ای می بایست موجب استعفای آن وزیر و حتی رئیس دولت وقت می شد، ولی نه تنها چنین نشد بلکه آنها فرصت پیدا کردند تا آخرین لحظات عمر دولت بر مسندهای خود تکیه بزنند و هر کاری که مایل هستند انجام بدهند!

در ماجرای سازمان تأمین اجتماعی، بعد از آنکه اعلام شد تعداد زیادی از نمایندگان مجلس در این واقعه سهیم بودند، هیچیک از آنها نه استعفا دادند و نه مؤاخذه شدند، بلکه به توجیه اقدامات خود پرداختند و طوری صحبت کردند که گوئی به این کشور و این ملت خدمت شایانی کرده اند و در آینده نیز چنین خواهند کرد. در ماجرای بیمه هنوز دانه درشت ها محاکمه نشده اند و در مواقع مختلف به شکل های گوناگون تکریم هم می شوند و پیروزمندانه حضور خود را به رخ هم می کشند. در ماجرای بابک زنجانی، مسائل آنقدر مبهم و مشتبه مطرح می شوند که خود بابک زنجانی به صحنه می آید و طلبکارانه اعلام می کند من نه تنها کار خلافی نکرده ام بلکه یک قهرمان هستم!

واقعیت اینست که مفاسدی که در یک دهه اخیر در عرصه اقتصادی رخ داده، بهیچوجه متناسب شأن نظام جمهوری اسلامی نبوده و کوتاهی هائی که در برابر این مفاسد صورت گرفته نیز خلاف انتظار مردم بوده است. این کوتاهی ها، برای بعضی از مردم، بدآموزی های خطرناکی دارد. آنها می گویند وقتی در نظام اسلامی، یکنفر می تواند با توسل به پارتی بازی و ابزارهای مختلف، ظرف مدت کوتاهی به یک ثروتمند عمده تبدیل شود، چرا ما فشارهای اقتصادی سخت را تحمل کنیم و برای حل مشکلات زندگی به کارهای خلاف متوسل نشویم؟

 این استدلال البته غلط است، ولی نتیجه طبیعی چنین وضعیتی در کشور همین است. چه کسی می تواند این واقعیت را انکار کند که در کنار افرادی همچون شهرام جزایری و بابک زنجانی و هزاران کارتن خواب و میلیون ها خانواده زیر خط فقر در کشور وجود دارند و کسانی هم هستند که زمستان را در خانه های سرد به پایان می برند و علاوه بر سرما با گرسنگی نیز دست و پنجه نرم می کنند؟

شرمساری پدران خانواده های فقیر در برابر زن و فرزندان را نمی توان با وعده های پرزرق و برق برطرف کرد. به سؤالات بی شمار مردم درباره نابرابری ها، اشرافیت های جدید و بی عملی هائی که در برابر این روند خطرناک مشاهده می شود، نمی توان با شعارهای بی پشتوانه پاسخ داد. حفاظت از نظام جمهوری اسلامی از طریق عمل به وعده ها، پای بندی به قانون و برخورد قاطع با متخلفان امکان پذیر است و مسئولان این نظام باید درصورت کوتاهی از انجام این وظیفه از طغیان غیرقابل پیش بینی لشکر فقر بترسند.