پرنده‌های آمریکایی زیر ذره‌بین پدافند هوایی ایران

قرارگاه پدافند هوایی با در اختیار داشتن انواع رادارها و تجهیزات و سامانه های پدافندی دیگر (موشکی، توپخانه ای و جنگال)، به راحتی پرنده های آمریکایی را قبل از ورود به مرز هوایی کشورمان رصد و شناسایی کرده و به آنها اخطار می دهند.

به گزارش تسنیم، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه 12 آذرماه در جمع دانشجویان و اساتید دانشگاه تهران حضور پیدا کرد و در نشستی حدوداً 3ساعته به بیان نقطه نظرات خود در حوزه انرژی هسته ای و سیاست خارجی و... پرداخت.

ظریف در این نشست و در پاسخ به سؤال یکی از دانشجویان اعلام داشت: «باید بگویم غربی ها از 4 تا تانک و موشک ما نمی ترسند. آیا شما فکر کرده اید آمریکا که با یک بمبش می تواند تمام سیستم های نظامی ما را از کار بیندازد، از سیستم نظامی ما می ترسد؟».

این سخنان وزیر امور خارجه با واکنش های مختلفی همراه بود و در اولین اقدام 35 تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی به ظریف تذکر دادند.

سرلشکر محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز شب گذشته در جمع دانشجویان دانشگاه امام صادق(ع) در واکنش به این سخنان وزیر امور خارجه اعلام کرد که آقای ظریف تخصص لازم را در امور امنیتی و دفاعی ندارد.

خبرگزاری تسنیم با توجه به این سخنان وزیر امور خارجه در سلسله گزارش هایی به بررسی بخشی از توان نظامی جمهوری اسلامی ایران می پردازد.

** مقدمه

قرارگاه پدافند هوایی جهوری اسلامی ایران یکی از نیروهای چهارگانه ارتش است که در بهمن 1387 و با تقسیم نیروی ارتش هوایی جمهوری اسلامی ایران به دستور مقام معظم رهبری تشکیل شد.

به فرموده مقام معظم رهبری، پدافند در اولویت نیروهای مسلح ایران است، بنابراین تقویت و تجهیز نیروهای پدافند هوایی از مهمترین برنامه های نیروهای نظامی کشور باید باشد.

در این راستا جمهوری اسلامی ایران نیز توجه ویژه ای به این بخش داشت و توانست با تجهیز نیروهای خود به انواع سامانه های پدافندی، قدرت دفاع از کیان جمهوری اسلامی ایران را افزایش دهد.

به طور کلی ماموریت پدافند هوایی بر عهده قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا(ص) قرار گرفته است و در این راستا، قرارگاه پدافند هوایی وظایف و مامورت های مهمی نیز بر عهده دارد.

وظایف و ماموریت های قرارگاه پدافندهوایی به شرح ذیل است:

1- کشف: یعنی هر آنچه پرنده پروازی در آسمان جمهوری اسلامی ایران است، کشف شود. کشف توسط سیستم های راداری، سیستم های شنود الکترونیکی و سیستم های دیده بانی بصری هوایی انجام می شود.  

2- شناسایی: آنچه در فضای آسمان کشور شناسایی می شود و اگر دوست است که به مسیر ادامه می دهد و اگر مظنون به تخاصم باشد، باید قبل از ورود به مرزهای کشور شناسایی و با آن برخورد قاطعانه صورت گیرد.

3- رهگیری هوایی: مسیر کشف شده و شناسایی شده به عنوان دشمن باید توسط هواپیماهای طرح پدافند هوایی و یا توسط سامانه های موشکی برد بلند یا برد متوسط در قرارگاه پدافند هوایی و یا در سایر نیروها مثل پدافند هوایی سپاه پاسداران و یا توسط سامانه های توپخانه ای موجود در شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور رهگیری شود.

4- انهدام: از بین بردن پرنده های مهاجم رهگیری شده.

5- مراقبت هوایی: ما در کشورمان مناطق حساس، حیاتی و هسته ای مثل مراکز پتروشیمی، پالایشگاه ها، سدها داریم که از همه آنها در بیش از 3600 نقطه در کشور توسط قرارگاه پدافند هوایی محافظت می شوند.

6- مراقبت از هرگونه پرواز در ورود و خروج از کشور و مسیرهای پروازی.

7- کمک به هواپیماهای در حال اضطرار.

8- کمک به سوخت رسانی هوایی و هدایت هواپیما در شرایط اورژانس.

9- اخطار هوایی: پروازهای فرامنطقه ای از هواپیماهای شکاری گرفته تا غیره دائم رصد می شوند و اگر بخواهند به مرزهای کشور نزدیک شوند به آنها اخطار داده می شود.

از سوی دیگر و در کنار وظایف و ماموریت های پیشانی نیروهای مسلح کشورمان، قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا موظف است که با نیروی انسانی آموزش دیده، تجهیزات و بکارگیری روش های متنوع و ابتکاری و نوین به مقابله با دشمنان و خطرات احتمالی بپردازد.

قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا همانطور که اشاره شد با گستره ای به پهنای کشور و ایجاد مراکز و پایگاه های نظامی متعدد، وظایف مذکور را به کمک نیروی انسانی آموزش دیده به انجام می رساند.

تاکنون، این قرارگاه دستاوردهای متعددی را با همکاری دانشگاه ها و صنایع دفاعی کشورمان داشته است. این دستاوردها باعث شده که سطح پدافندی جمهوری اسلامی در سال های اخیر بسیار بالار رفته و دشمنان کوچکترین جرأتی برای تعدی به کشورمان به ذهن خود راه ندهند.

پدافند هوایی در واقع از سه ضلع یک مثلث یعنی قرارگاه پدافند هوایی، صنایع دفاعی و دانشگاه ها تشکیل شده است. هم اکنون صدها نخبه دانشگاهی با یکدیگر همکاری دارند و در این مسیر؛ موضوع بومی سازی و بهینه سازی تجهیزات پدافند هوایی دنبال می شود.

*** دستاوردها و تجهیزات پدافند هوایی خاتم الانبیا(ص)

1- سامانه های راداری: رادارهای پیشرفته و تاکتیکی ثامن، عصر، سپهر و مطلع هم اکنون در سامانه پدافند هوایی کشور در حال استفاده هستند و دستاوردهای جدید در حوزه رادار باعث شده است که قرارگاه پدافند هوایی تک فرکانسی و تک طیفی نباشد.

رادار مطلع الفجر1  و 2:

نخستین رادار 3-بعدی باند وی اچ اف ساخت ایران است و گفته شده که این رادار تمامی خلیج فارس را پوشش می دهد.

مطلع الفجر می تواند از 100 فرکانس مختلف در باند وی اچ اف استفاده کند و همچنین این رادار توانایی دارد تا در محیط هایی با نویز جمینگ نیز به فعالیت و عملکرد خود ادامه دهد.

از طرفی رادار مطلع الفجر2، رادار مدرن با پردازش پیشرفته است که قادر است اهداف هوایی را تا برد 480 کیلومتر و همچنین اهداف با سطح مقطع پایین را آشکار سازی و ردگیری کند.

از سوی دیگر استفاده از منبع تغذیه شهری و یا دیزل ژنراتورها و نیز آماده به کارکردن این رادار در کمتر از 2 ساعت، از دیگر ویژگی های این رادار پیشرفته است.

برخورداری از برد مناسب، اندازه گیری زاویه، جهت، سرعت و ارتفاع اهداف پروازی به روش مقایسه سیگنال بین 2 کانال مستقل موجود در رادار، از دیگر ویژگی های رادار مطلع الفجر 2 است.

رادار عصر:

عصر، یک رادار آرایه فازی بردبلند سه بعدی با قابلیت کشف موشک های کروز تا محدوده 200 کیلومتری است.

از ویژگی های این رادار، قابلیت کشف و رهگیری اهداف هوایی و سطحی، توانایی رهگیری 100 هدف به طور همزمان، مقابله با جنگ الکترونیک و کاهش توان مصرفی است. رادار عصر قابلیت تفکیک اهداف را ارتقا داده است.

رادار عصر برای منطقه مدار 10 درجه ساخته شده و همچنین کمک می کند تا موشک های کروز هم شناسایی شوند.

رادار سپهر:

رادار سپهر یک رادار کیهانی است که از جمله ویژگی هایش این است که به وسیله آن می توان هر دشمنی که علیه کشور تهدیدی را انجام دهد، در عمق دورتری از مرزهای کشور کشف کرد که در این صورت طبیعتاً فاصله تصمیم گیری بسیار بیشتر خواهد بود.

این رادار کیهانی بردی در حدود 2500 تا 3000 کیلومتر دارد که در آینده ای نزدیک مستقر خواهد شد. رادار سپهر این قابلیت را دارد که اهداف رادارگریز با سطح مقطع بسیار پایین را کشف کند.

قابلیت برتر دیگر این رادار سامانه جنگ الکترونیک است و به دلیل فعالیت این رادار در طیف نامرئی، جنگ الکترونیکی روی سامانه های آن اثر بسیار اندکی دارد.

رادار علیم:

این رادار یکی از نمونه های رادار پسیو ساخته شده در کشور است. رادارهای پسیو بدون انتشار امواج و با دریافت بازتاب های راداری ناشی از فرستنده های دیگر، کار کشف اهداف را به انجام می رسانند.

از جمله توانمندی ویژه این رادارها، در کشف اهداف با سطح مقطع راداری پائین و اهداف پروازی در ارتفاع و سرعت کم است.

همچنین مواد به کار رفته در هواگردهای پنهانکار نسبت به امواج با طول موج بلند کارایی نداشته و مانند یک هدف معمولی دیده می شوند. به همین دلیل امواج رادیویی، تلویزیونی و تلفن های همراه برای کشف این وسائل مفید هستند. رادارهای پسیو با دریافت بازتاب های ناشی از این فرستنده ها کار کشف و ردگیری اهداف را به انجام می رسانند.

رادار علیم ساخت ایران است و بردی بین 250 تا 300 کیلومتر دارد که برای کشف و کمک به شکار سریع اهداف ارزشمندی چون جنگنده ها و هواپیماهای ضربتی رادارگریز و همچنین موشک های کروز که به طور معمول در ارتفاع کمتر از 20 متری سطح زمین پرواز می کنند، ابزار کارآمدی است.

رادار ثامن:

ثامن یک رادار نظامی در باند وی-اچ-اف است.

همانطور که اشاره کرده بودیم باند وی-اچ-اف از باندهای طول موج بلند است که برای کشف اهداف با سطح مقطع راداری پائین که رادارگریز تلقی می شوند توانمند است.

رادار غدیر:

سامانه راداری غدیر با برد 1100 کیلومتر و ارتفاع قابل پوشش 300 کیلومتر مورد استفاده عملیاتی قرار گرفته است. این رادار برای کشف اهداف هوایی، هواپیماهای رادارگریز، موشک های کروز و موشک های بالستیک و نیز ماهواره ها در مدار پایین(لئو) طراحی و ساخته شده است.

این سامانه توانایی کشف موشک های سریع بالستیک را نیز دارد.

رادار الوند:

سامانه راداری است که بنابر اعلام مسئولان مربوطه در سه رده برد شامل برد کوتاه، متوسط و بلند ساخته شده است. این رادار به سامانه های ضدجمینگ جدید مجهز بوده و مطابق با نیازهای روز طراحی شده است.

رادار کاشف:

این رادار مجموعه ای از رادارهای ساخت جمهوری اسلامی ایران لست که دو بعدی بوده و تا شعاع 150 کیلومتری را پوشش می دهد.

این رادار قادر به شناسایی حداکثر 100 هدف به صورت همزمان و تا ارتفاع 14 کیلومتری است.

کاشف در باند S قادر به فعالیت و از نوع رادارهای اخطار سریعی است که توان آن 30 کیلووات است.

البته کاشف 2 شعاع بیشتری را پوشش می دهد که این میزان به 200 کیلومتر نیز می رسد و از سوی دیگر قادر است که 1000 هدف را به صورت همزمان شناسایی کند.

رادار نجم:

رادار آرایه فازی نجم یکی از نمونه های رادار آرایه فازی با قابلیت جست وجو و ردگیری چندگانه اهداف هوایی است که برای استفاده در سامانه های پدافند هوایی برد متوسط طراحی و ساخته شده است.

این رادار در حالت جستجو می تواند اهداف را در برد متوسط آشکارسازی و آنها را با بهره گیری از قابلیت TWS  ردگیری کند.

با بهره گیری از توانایی TWS در حالی که رادار مشغول ردگیری یک یا چند هدف شناسایی شده است، بخشی از توان خود را نیز برای جستجوی مجدد اختصاص داده و در واقع هوشیاری مجموعه پدافند نسبت به فضای تحت پوشش بیشتر می شود زیرا با وجود این قابلیت، در صورت حضور اهداف جدید در پهنه آسمان، سامانه از وجود آنها مطلع خواهد شد.

در حالت ردگیری با مدیریت منابع رادار و استفاده از روش شکل دهی پرتو دیجیتال، رادار نجم قادر است اهداف را به صورت همزمان از فاصله متوسط ردگیری کند.

با روش شکل دهی پرتو می توان امواج را در جهات مورد نظر تقویت یا تضعیف کرده، بهترین مسیر را برای سیگنال های ارسالی و مشخصات، مقدار و فاز آنها را مطابق شرایط تنظیم کند.

در کنار رادارهای فوق، آرش نیز که به تازگی رونمایی شده است از گروه رادارهای برد بلندی است که توانایی دید قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا را افزایش خواهد داد.

قرارگاه پدافند هوایی ارتش با در اختیار داشتن این سامانه های راداری پیشرفته در بردهای مختلف، به خوبی قادر است که پرنده های آمریکایی را قبل از اینکه به مرزهای هوایی کشورمان نزدیک شوند، شناسایی و به اخطار و یا با آنها مقابله کند.

در کنار سامانه های راداری، سامانه های موشکی و توپخانه ای پدافند هوایی خاتم الانبیا از تجهیزاتی پیشرفته بهره می برند که در حوزه انهدام پرنده های مهاجم دشمن، می تواند بسیار مهم باشد.