ایران محور منطقه است و ما هیچ کاره

دیپلماسی ایرانی: اعراب از این که توافقی امریکایی – روسی بر سر پرونده شیمیایی سوریه به دست آمد و به خلع سلاح شیمیایی آن بسنده شد، شوکه شده اند. آن دو کشور تصمیم گرفتند که سلاح های شیمیایی سوریه را نابود کنند بدون این که به بحران این کشور نزدیک شوند تا راه حلی برای معادله موجود در آن بیابند. آنها حتی از این که امریکا و روسیه به بهانه استفاده از سلاح شیمایی برخوردی با دولت سوریه نکردند نیز بسیار ناخرسندند.

اعراب خشمگین همچنین می گویند که با این توافق اسرائیلی که همیشه از سلاح های شیمایی سوریه نگران بود، خیالش آسوده شد چرا که از حالا به بعد می تواند، می بیند که تنها خودش است که صاحب سلاح های شیمیایی است و کسی نیست با آن رقابت کند یا اعتراضی به آن داشته باشد. اعراب می گویند غربی ها ما را رها کردند تا خودمان سرنوشت خودمان را در برابر دشمنانمان تعیین کنیم.

اعراب همچنین از این که توافقی میان ایران با کشورهای بزرگ جهانی بر سر پرونده هسته ای ایران حاصل شد بدون این که کسی مشورتی از آنها بگیرد نیز خشمگین هستند. خشم آنها زمانی دو چندان می شود که می شنوند احتمالا قبل از امضای توافق نامه ژنو مقام های ایرانی و امریکایی در مسقط با یکدیگر مذاکراتی داشته اند. مذاکراتی که گفته می شود به توافق و تفاهم های سری میان دو طرف با هدف تقویت ایران و افزایش نقش منطقه ای آن منجر شده و کاملا با مصالح کشورهای عربی حوزه خلیج فارس تعارض دارد و عراق و سوریه و لبنان را تحت نفوذ ایران قرار می دهد. اعراب از این که نقش ایران عاملی برای ثبات منطقه باشد، نگرانی ندارند بلکه از این می ترسند که ایران بر جریان های دموکراسی خواهی و انقلابی خفته در کشورهایشان تاثیر بگذارد و بخواهد به واسطه آن نفوذ خود را در کشورهایشان افزایش دهد.

توافق هسته ای در ذات خود امر خوبی است، چرا که باعث می شود منطقه از رقابت تسلیحات هسته ای دور شود، همچنین شبح جنگ را نیز از افق دور می کند و آرامشی برای ملت ایران و ملت های همسایه آن به وجود می آورد. اگر چه ایران همواره تاکید کرده است که هیچ گاه به دنبال سلاح هسته ای نبوده و هدفش از دستیابی به تکنولوژی هسته ای صرفا اهداف صلح آمیز است.  

توافق حاصل شده در ژنو متمرکز بر سه محور است – که از سوی همه طرف ها امضا شده است – اول اعتمادسازی میان ایران با جامعه جهانی، دوم شش ماه مذاکرات شاق و پیچیده برای رسیدن به توافق نهایی که فعالیت های هسته ای صلح آمیز ایران را تایید و محصور کند و مرحله سوم، رفع کامل تحریم های اقتصادی از ایران و بازگشت حرکت اقتصادی در آن. همه توافق نامه نیز تحت چارچوب غامض "توافق سازنده" امضا شده است که به هر طرف اجازه می دهد هر گونه تفسیری که می خواهد از آن کند، همچنین به هر دو طرف اجازه می دهد در هر مرحله ای که تشخیص داد مذاکرات را معلق کرده یا با چالش بکشد. از نکات برجسته توافق نامه، پذیرفتن حق غنی سازی اورانیوم ایران است، اگر چه به طور مستقیم به آن اشاره نمی کند اما در بیش از یک بند به طور غیر مستقیم به این حق ایران اعتراف می کند و این موضوع رسما در متن توافق نامه موجود است و اجازه می دهد که ایران تا سطح زیر 20 درصد غنی سازی کند. همچنین ضمن به نظارت کامل در آوردن تجهیزات هسته ای ایران توسط آژانس از تهران می خواهد که بر تعداد سانتریفیوژهای فعلی اش نیفزاید.

ایالات متحده آن طور که جان کری، وزیر امور خارجه اش می گوید، این توافق نامه را گامی نخست در راهی صحیح می داند. با این هدف که بعد از شش ماه دو طرف بتوانند به توافق نهایی در صورتی که ایران بتواند اعتماد جامعه جهانی را جلب کند، برسند یا این که در غیر این صورت تحریم های بیشتری را علیه ایران اعمال کنند. جامعه جهانی همچنین می گویند که این توافق سهم به سزایی در آرام کردن ایران، تقویت امنیت و کاهش بحران ها در منطقه دارد. ایران نیز تاکید می کند که این توافق پیروزی ای برای آن است و توانسته کشورهای بزرگ را وادار به زانو زدن در برابر آن کند. همچنین جایگاه بین المللی اش را تقویت کرده و نقش محوری به آن در منطقه داده است.

توافق غرب با ایران از احتمال حمله نظامی به ایران بر سر برنامه هسته ای اش کاست و تاثیری به سزا بر ثقل منطقه ای ایران و از این بالاتر بر اقتصاد آن گذاشت.

در عین حال همان طور که توافق شیمیایی سوریه خیال اسرائیل را آسوده کرد، توافق هسته ای ایران نیز خیال اسرائیل را آسوده کرده است به ویژه اگر بنا نباشد ایران به کشوری هسته ای که می تواند امنیت آن را تهدید کند، تبدیل شود. اعتراض اسرائیل به ایالات متحده و اروپا برای این که تحریم های اقتصادی علیه ایران کاهش نیابد، برای این است که بندهای توافق نامه به طور کامل اجرا شوند.

در این میان تنها اعراب هستند که احساس می کنند به آنها توهین شده و اعتنایی به آنها نشده است. نه در پرونده سوریه کسی به آنها توجه کرد نه در پرونده توافق هسته ای ایران. این در حالی است که آنها خود را هم پیمانی استراتژیک برای امریکا و اروپا قلمداد می کنند و انتظار دارند که کشورهای غربی مصالح آنها را هم در نظر بگیرند.

اعراب اکنون به روشنی تهدید می کنند هر گونه توافقی میان تهران و واشنگتن در صورتی که مصالح اعراب را در نظر نگرفته باشد می تواند منطقه را به آتش بکشد و مصالح امریکا را مورد تهدید قرار دهد. آنها از امریکا انتظار دارند که به طور روشن بگوید آیا قرار است در معادلات آتی منطقه ای جایی هم برای آنها در نظر گرفته شود یا این که سهمی برای آنها تصور نشده است. اگر نشده باشد تهدید اعراب می تواند منافع و مصالح امریکا در منطقه را مورد تهدید قرار دهد.

منبع: الحیات/تحریریه دیپلماسی ایرانی/11