اهداف بندر دست نیافتنی است

دیپلماسی ایرانی: بندربن سلطان یکی از چهره های مرموز و به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان مخرب در خاورمیانه است. او از یک سو به دنبال مسکوست تا شاید بتواند با خرید سلاح از این کشور مواضع سیاسی آن را تغییر دهد و از سوی دیگر هم در کشورهای مختلفی همچون عراق و لبنان و حتی ایران به دنبال دامن زدن به نزاع های مذهبی و طایفه ای است.  بندر بن سلطان در سفر خود به روسیه به ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه، گوشه ای از تاریخ فعالیت های سعودی های سلفی در منطقه از جمله در جنگ افغانستان حتی سوریه، عراق و چچن را بیان کرده و اعلام کرده است که اگر روسیه در تغییر نظام در سوریه کمک کند، عربستان مانع دخالت و حضور این نیروها در آسیای میانه برای جنگ با روسیه می شود. اظهاراتی که با واکنش روس ها مواجه شده است. لبنان از جمله کشورهایی است که عربستان به دنبال از بین بردن ثبات در آن است. کشوری هم مرز با سوریه که می تواند به سرعت از ناآرامی های موجود در این کشور تاثیر بگیرد. حسین رویوران، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در گفت وگو با دیپلماسی ایرانی به بررسی فعالیت های بندربن سلطان و اهداف وی در منطقه پرداخته است.

پایگاه اطلاع رسانی لبنان گفته است که نقشه جهنمی بندر در لبنان فاش شد. عربستان برای جبران شکست در سوریه، اکنون به دنبال قدرت نمایی و برهم زدن ثبات و امنیت لبنان به عنوان وسیله ای برای جذب افکار کشورهای غربی است. فعالیت های سلطان در لبنان در چه مواردی خلاصه می شود؟
عمده فعالیت بندر بن سلطان در لبنان در دو محور است:
1. در بعد لبنانی است که حمایت از گروه المسقبل  است که مهم ترین گروه حامی عربستان در لبنان محسوب می شود و در این چارچوب حمایت های مالی  و سیاسی اتفاق می افتد.
2.  حمایت از مخالفین سوریه که در لبنان مستقر هستند، آنها عمدتا در شهرهای طرابلس، وادی خالد و مناطقی که نسبتا بافت سنی دارند، هستند و بسیاری از گروه های سلفی که با آنها همکاری دارند و لبنانی هم هستند از سوی دولت عربستان حمایت سیاسی  و مالی می شوند.
بنابراین اقدامات عربستان در لبنان در این دو محور به طور گسترده از سوی بندر بن سلطان پیگیری می شود و امکانات مالی وسیعی نیز برای حمایت از آنها اختصاص داده شده است.
در خبرها آمده که بندر بن سلطان از گروه های مسلح در بلوچستان ایران حمایت کرده است و اعراب خوزستانی را نیز علیه دولت ایران تحریک می کند. شما این فعالیت ها را چگونه تفسیر می کنید، اهداف سلطان از این گونه تحریک ها چیست؟
در حال حاضر بندر بن سلطان تلاش می کند به گونه ای بیگانگی را میان محور مقاومت و سازش تحت عناوین مذهبی گسترش دهد. به عبارت دیگر  بندربن سلطان تنها در سوریه و لبنان و عراق اقداماتی در جهت  تشدید دوگانگی مذهبی نمی کند بلکه سعی دارد این مساله را در پاکستان، افغانستان و حتی در ایران هم گسترش دهد، به همین دلیل است که باید این نوع فعالیت های واگرایانه و خرابکارانه سلطان با دقت مورد توجه سازمان های ذی ربط باشد. بندر بن سلطان فردی است که 23 سال سفیر عربستان در امریکا بوده و به شدت با نئوکان ها یا صهیونیست های مسیحی ارتباط شبکه ای دارد و در طول یک سال اخیر نیز خبرها حاکی از آن است که چندین بار به اسرائیل رفته است. این رویکرد نشان دهنده آن است که چنین فردی در خدمت غرب و اسرائیل است و فردی هم که به فرمان آنها باشد قطعا علیه ملت های منطقه و استقلال کشورهای منطقه اقدام می کند. کشورهای منطقه نیز باید در مقابل این نوع سیاست ها واکنش نشان داده و مقابل این گونه اقدامات خرابکارانه را تا اندازه ای سد کنند.
بندر بن سلطان به مسکو هم سفری داشته و گفته می شود که وی به دنبال باز کردن درهای همکاری راهبردی مستقیم روسیه و عربستان است. این درحالی است که رئیس جمهور روسیه در پاسخ به تهدید ضمنی سلطان به ریاض هشدار داده که مسکو مانع دخالت نظامی غرب در سوریه می شود و قلم پاهای سلفی هایی که امنیت روسیه را تهدید کنند، می شکند.  روابط ریاض – مسکو را چگونه ارزیابی می کنید؟
عربستان با روسیه ارتباطات نزدیکی ندارد، اما در عین حال سعی دارد تا روسیه را از محور مقاومت جدا کند. چراکه روسیه در حال حاضر از ایران و سوریه حمایت می کند و موضع آن کاملا مشخص است. در مقابل عربستان سعی کرده با امکانات مالی و اقتصادی و با  خریدهایی که از روسیه انجام می دهد، مواضع این کشور را تغییر دهد. اما روسیه این گونه نیست که  با فروش چند میلیارد سلاح موضع خود را تغییر دهد و در نهایت روسیه جواب منفی به بندربن سلطان داده و وی دست خالی از روسیه بازگشته است.
در پی سفر سرگئی لاوروف و سرگئی شویگو وزیران امور خارجه و دفاع روسیه به مصر، بندر بن سلطان به دنبال تشکیل مثلث عربستان، روسیه و مصر است. او با تشکیل این مثلث به دنبال چه هدفی است و آیا کلا به نظر شما شکل گیری آن محتمل است؟
من تصور می کنم این مسائل موضوعاتی است که نمی توان با قاطعیت در مورد آنها صحبت کرد. صرف این که  مصر تعدادی سلاح با پول عربستان از روسیه خریداری کند سبب ایجاد نوعی اتحاد و ائتلاف میان روسیه و عربستان و مصر خواهد شد، قابل قبول نیست. روسیه کشور بزرگی است و اهداف بزرگی را نیز در سطح منطقه دنبال می کند. کشورهای بزرگ خود را به کشورهای کوچکی همچون عربستان نمی فروشند و اهداف خود را محدود نمی کنند. روسیه به دنبال نفوذ در کل دنیاست چگونه می توان تصور کرد که در منطقه تابعی از عربستان و یا همپیمانی با عربستان باشد؟ بنابراین به نظر می رسد روسیه تحت هیچ شرایطی نمی تواند تحت تاثیر عربستان سعودی و یا حتی قدرت های دیگر در سطح منطقه باشد.
گفته می شود روابط عربستان و ایران در دیدارهای جان کری وزیر خارجه آمریکا یکی از موضوعات مورد بحث بوده است و نارضایتی عربستان از پیشرفت مذاکرات را نیز بارها شنیده ایم. سنگ اندازی های بندربن سلطان در مذاکرات هسته ای و اقداماتی که در این زمینه کرده است را چگونه ارزیابی می کنید؟
پس از جنگ 33 روزه دسته بندی در منطقه کاملا شفاف شده و در نهایت عربستان  خود را در محور اسرائیلی تعریف کرده و در مقابل جبهه مقاومت قرار گرفته است. در حال حاضر که غرب در سوریه به این باور رسیده که بحران باید از طریق سیاسی حل و فصل شود، عربستان دچار بحران شده است. عربستان و قطر از ابتدای بحران سوریه بارها گفته اند که حکومت این کشور حداکثر در طول دو یا سه ماه آینده سقوط می کند، در حالی که دو سال و ده ماه است که اتفاقی نیفتاده و نتوانسته اند تغییری ایجاد کنند. به همین دلیل غرب متوجه شده است آن چه کشورهایی همچون  قطر و عربستان گفته اند محاسبات اشتباهی بوده، در حالی که آنها همچنان پایبند این محاسبات اشتباه هساند، اما غرب چشم پوشی کرده است. بنابراین تلاش عربستان در تقابل با سیاست ها نمی تواند طولانی مدت باشد به دلیل آن که عربستان وابسته به امریکاست و اگر امریکا به باور جدیدی برسد عربستان الزاما باید خود را با امریکا تطبیق دهد و نه این که خودرا جدا از امریکا دانسته و در تقابل با امریکا اقدام کند. به همین دلیل تصور اشتباهی است که عربستان بتواند تغییر جدی در منقطه یا معادلات موجود در منطقه انجام دهد.
تحریریه دیپلماسی ایرانی/14

انتشار اولیه: جمعه 1 آذر 1392 / بازانتشار: سه شنبه 5 آذر 1392