کنگره باید دست نگه دارد

دیپلماسی ایرانی: در حالی که باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا در تلاش برای هموار کردن راه مذاکره با ایران به منظور دستیابی به یک توافق هسته ای است، کنگره نیز باید در این زمینه نقش سازنده ای را ایفا کند. اما برخی قانونگذاران آمریکایی همچنان در مورد ایران تردید دارند و تعهد کوری را نسبت به اعمال تحریم های بیشتر علیه تهران، احساس می کنند. تحریم هایی که می تواند بهترین فرصت سال های اخیر برای رسیدن به راه حلی مسالمت آمیز با ایران بر سر موضوعی را از بین ببرد که مدت هاست هر گونه پیشرفت بنیادین در روابط تهران – واشینگتن را در بن بست قرار داده و چشم انداز ثبات در خاورمیانه را به چالش کشیده است.

در هفته جاری، ایالات متحده و شرکای اش – انگلیس، فرانسه، آلمان، چین و روسیه- دور دوم مذاکرات هسته ای از زمان روی کار آمدن دولت روحانی را با تیم مذاکره کننده هسته ای ایران برگزار می کنند. رئیس جمهوری که در مقایسه با همتای سابق خود میانه رو تر است و نسبت به تعدیل نگرانی ها بر سر برنامه های هسته ای ایران و بهبود روابط با جامعه بین المللی ابراز تمایل می کند.

دور نخست مذاکرات هسته ای در ژنو به خوبی پیش رفت، اما کنگره می تواند به سرعت با اعمال تحریم های بیشتر، این فضا را مسوم کند. این در حالی است که تحریم های جاری آمریکا و متحدان اروپایی اش به موازات تحریم های شورای امنیت سازمان ملل،  صادرات نفتی ایران را به نصف رسانده و پیامدهای اقتصادی مخربی نیز برای این کشور به بار آورده است.

در اواخر ماه جولای، مجلس نمایندگان آمریکا لایحه ای را به تصویب رساند که به موجب آن صادرات نفتی ایران باز هم به نصف و سپس به صفر می رسد. این بسته تحریمی جدید هم اکنون در انتظار رای سنا است.

این در حالی است که دولت اوباما به طور علنی از کنگره می خواهد بررسی تحریم های جدید را به تعویق بیاندازد و به همین منظور معاونان خود را راهی کنگره کرده تا با سناتورها رایزنی کنند. در حالی که برخی از سناتورها می خواهند زمان بیشتری را برای مانور دیپلماتیک اوباما در نظر بگیرند، سناتورهایی مانند رابرت منندز، که ریاست کمیته روابط خارجی را بر عهده دارد، همچنان بر تصویب بسته تحریمی جدید و اعمال آن بر ایران پافشاری می کنند.

دلایل زیادی برای احمقانه بودن این اقدام می توان برشمرد. تحریم مضاعف ایران، پیامی منفی برای مردم ایران و حکومت جمهوری اسلامی ارسال می کند و راه را برای روحانی و تیم سیاست خارجی اش دشوار تر می کند. در این شرایط رئیس جمهور جدید ایران نمی تواند به حسن نیت غرب در مورد کشورش به عنوان توجیهی برای پیشبرد مذاکرات اشاره کند .در شرایطی که ایران علاقمند به تعامل به نظر می رسد، اعمال تحریم های بیشتر تنها می تواند موجب توقف مذاکرات شود. این تحریم ها می تواند ایالات متحده را در معرض انتقاد قرار دهد و به فروپاشی ائتلافی که مدت ها دولت اوباما برای آن تلاش کرده، کمک کند.

البته دلایلی برای تردید در مورد ایران و اهداف اش نیز وجود دارد. جمهوری اسلامی برای نزدیک به دو دهه برنامه های هسته ای خود را مخفی کرده بود و در جهت توسعه برنامه هایی حرکت کرد که می توانست کاربرد تسلیحاتی داشته باشد. اما کارشناسان می گویند ایران هنوز سلاح هسته ای تولید نکرده است و روحانی و دیگر مقامات ایران نیز می گویند ایران هیچگاه قصد تولید چنین تسلیحاتی ندارد.

تحریم هایی که پیش از این به تصویب کنگره رسیده و کاخ سفید نیز آنها را علیه ایران اعمال می کند، پیام قاطعی برای ایران ارسال کرد و دو طرف را به سوی مرحله ای سوق داد که هم اکنون در آن قرار دارند. در صورتی که مذاکرات به شکست برسد، یا ایران ثابت کند در مذاکرات جدیت ندارد، آنگاه تحریم های جدید می تواند کارایی داشته باشد. موضوع این است که تحریم های بیشتر را همیشه می توان تصویب و اجرا کرد. اما اکنون زمان مناسبی برای شدت بخشیدن به سیاست تنبیهی نیست.

تحریریه دیپلماسی ایرانی / انتشار مجدد: 17/آبان/1392