روادید ایران برای کدام کشورها لغو می‌شود؟

یشتر از یک سال است که پرونده ی لغو روادید ایران با 60 کشور پیشنهادی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری روی میز معطل است و ظاهرا ارگان های دخیل در این موضوع، تا کنون به اجماع نظر نرسیده و به جای آن، گزینه های دیگری را روی میز گذاشته اند.

به گزارش ایسنا، وزارت اطلاعات ، وزارت امور خارجه ، پلیس مهاجرت و گذرنامه و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ارگان های تصمیم گیرنده درباره ی موضوع لغو روادید هستند. گویا تا به حال نیروهای امنیتی موافقت 100 درصد خود را به شکل شفاف و عمومی با این موضوع ، اعلام نکرده اند. موضع وزارت امور خارجه نیز این بوده است که لغو روادید با سایر کشورها در یک فرآیند متقابل باید انجام شود. سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هم پس از تغییر کردن مدیرانش، با تأکید بر مواضع قبلی می خواهد برای تسهیل کردن شرایط صدور روادید برای اتباع برخی کشورها و همچنین لغو روادید با کشورهایی که محدودیت و مانع ندارند، تلاش کند.

راهکار وزارت امور خارجه در شرایط کنونی برای باز کردن دروازه های کشور روی گردشگران خارجی ، صدور روادید فرودگاهی است، به طوری که حسن قشقاوی - معاون امور مجلس و کنسولی این وزارتخانه - روادید فرودگاهی را «برادرخوانده ی لغو روادید» می داند و از تورگردان ها می خواهد فعلا کار گردشگران را با این نوع از روادید راه بیاندازند.

اما صدور روادید فرودگاهی، دردسرهای خاص خود را دارد؛ کمبود تعداد مأموران در بخش صدور روادید در فرودگاه های بین المللی مانند فرودگاه های تهران، شیراز و مشهد همیشه مسأله بوده، به طوری که به گفته ی تورگردان ها و راهنمایان تور، گاهی فرآیند صدور روادید در فرودگاه به بیش از چهار ساعت می رسد، هرچند مسوول بخش روادید فرودگاهی در وزارت امور خارجه گفته است که اگر با تلفن اش تماس بگیرند و مشکل را اطلاع دهند ، سریع به آن رسیدگی می کند.

بنا بر اعلام وزارت امور خارجه ایران ، اتباع تمام کشورها به جز 10 کشور کلمبیا، سومالی ، آمریکا ، انگلیس، کانادا، بنگلادش ، اردن ، عراق ، افغانستان و پاکستان می توانند در فرودگاه های ایران، روادید بگیرند. کشورهای زیادی هستند که با فراهم کردن این امکان، نام آن ها در گروه کشورهای بدون روادید قرار گرفته است که از آن جمله می توان به مالزی اشاره کرد.

از سال 2010 میلادی صرف نظر از این که برخی کشورها یک طرفه با ایران لغو ضرورت صدور روادید را اعلام کرده اند ، ایران نیز پیشنهاد لغو روادید را به برخی کشورها از جمله کویت ، امارات ، عراق ، جمهوری آذربایجان و گرجستان و همچنین کشورهای عضو «اکو» داده است. حتی در برهه ای از زمان، بخش گردشگری ایران و افغانستان نیز تمایل خود را برای حذف روادید اعلام کردند.

از میان این کشورها، گرجستان روادیدش را یک طرفه برای ایرانی ها لغو کرد که اوایل امسال این شرایط را به حالت قبل برگرداند و اکنون روادید را در فرودگاه یا از طریق سفارتخانه صادر می کند. روادید ایران برای اتباع کشور جمهوری آذربایجان نیز یک طرفه از سوی ایران لغو شد که این موضوع در افزایش آمار ورود آذربایجانی ها به کشورمان تأثیر زیادی داشت، به طوری که در دو سال گذشته، جمهوری آذربایجان دومین کشور فرستنده ی بیشترین گردشگران به ایران بوده، البته هدف بیشتر آذربایجانی ها برای سفر به ایران، تجارت ، درمان و دیدار با اقوام بوده است.

از سوی دیگر، اتباع ایرانی می توانند به 39 کشور جهان بدون روادید یا با گرفتن روادید فرودگاهی سفر کنند، کشورهایی مانند ارمنستان، کوزوو ، ترکیه ، ساموآ، تووالو ، پالائو، کیپ ورد، کومور ، جیبوتی ، کنیا، ماداگاسکار ، موزامبیک، سیشل، تانزانیا ، توگو، اوگاندا ، بولیو ی، دومینیکا ، اکوادور ، گویان ، هائیتی ، نیکاراگوئه ، ونزوئلا، کردستان عراق ، لائوس ، ماکائو ، مالدیو ، مالزی، نپال ، سریلانکا، تیمور شرقی، سوریه و لبنان. اردن نیز به تازگی اعلام کرده است که از ابتدای سال 2014 میلادی، روادید ش را برای اتباع ایران، با انگیزه ی افزایش شمار گردشگران خارجی و مذهبی لغو می کند.

لغو روادید بسیاری از این کشورها با ایران، بیشتر جنبه ی سیاسی داشته، چون ما با برخی از آن ها نه مبادلات اقتصادی داریم و نه گردشگری، میزان رفت وآمد اتباع دو کشور هم کاملا مشخص است که در چه سطحی قرار دارد؛ اما در هر حال، لغو روادید همیشه تأییدی بر امنیت کشورها از نظر سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است و معمولا برای کشور لغوکننده نیز یک مزیت به شمار می آید.

پیش از آن که موضوع لغو روادید با 60 کشور در دوره ی سیدحسن موسوی - رییس سابق سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری - مطرح شود، اسفندیار رحیم مشایی در دوره ای که رییس این سازمان بود، لغو روادید با کشورهای عضو D8 را مطرح کرد ؛ کشورهایی مانند اندونزی ، مالزی، مصر، نیجریه ، پاکستان، ترکیه و بنگلادش که از بین آن ها، روادید ایران با ترکیه دو طرفه و برای اتباع مصر، یک طرفه از سوی ایران لغو شده است. برای اتباع ایران و مالزی نیز روادید فرودگاهی صادر می شود که البته دولت مالزی به تازگی به دلیل افزایش مهاجرت های غیرقانونی و تحت فشار استرالیا، اعتبار این روادید را به 14 روز کاهش داده است.

اندونزی نیز در مقطعی روادیدش را به صورت فرودگاهی برای ایرانی ها صادر می کرد که اکنون به خاطر فشارهای دولت استرالیا به دلیل گسترش مهاجرت غیرقانونی به این کشور از طریق اندونزی ، دولت این کشور هم تقریبا از ماه گذشته، صدور ویزای فرودگاهی را برای ایرانی ها حذف کرد و اکنون این روادید را از طریق سفارتخانه اش صادر می کند.

پیشنهاد دیگری هم که بارها مطرح شده، لغو روادید با کشورهای عضو «اکو» است که اکنون یکی از پیشنهادهای جدی برای لغو روادید در مرحله ی نخست به شمار می آید. کشورهای اکو شامل افغانستان، جمهوری آذربایجان، قزاقستان ، ترکمنستان ، قرقیزستان ، ازبکستان، تاجیکستان ، پاکستان و ترکیه هستند که البته در میان آن ها کشورهای خاصی مانند افغانستان و پاکستان دیده می شوند که ارگان های امنیتی ایران برای لغو روادید با آن ها به دلیل شرایط امنیتی شان، حرف هایی دارند.

مقامات امنیتی دخیل در موضوع روادید ، این مسأله را با حساسیت پیگیری می کنند ، چون ایران در منطقه ای حساس و در همسایگی کشورهایی مانند عراق ، افغانستان و پاکستان قرار دارد و شرایط ملتهب داخلی این کشورها، یک محدودیت به شمار می آید. این موضوعی بود که نماینده ی پلیس مهاجرت و گذرنامه در آخرین نشست رسیدگی به معضلات روادید با تورگردان ها نیز به آن اشاره کرد و گفت: نیروهای امنیتی با لغو ویزا موافقت نکرده اند، چون با کشورهایی مانند افغانستان و عراق همسایه هستیم. موضوع لغو ویزا خیلی در دولت مطرح شده، ولی واقعا مشکلاتی برای کشور ما پیش می آورد، فقط کافی است تعداد انفجارهای روزانه در این کشورها را در نظر بگیرید، عاملان و آمران آن ها دوست دارند، این انفجارها در کشور ما هم اتفاق افتد.

محمدعلی نجفی - رییس سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری - هم پس از سفر به نیویورک ، موضوع رسیدگی به مسأله ی صدور روادید را به شکل دیگری با تمرکز بر حل مشکل روادید ایرانی های مقیم آمریکا و البته اتباع این کشور مطرح کرد و از تشکیل کمیته ی مشترکی با وزارت امور خارجه و وزارت اطلاعات خبر داد که قرار است به مشکلات مربوط به صدور روادید ایران بپردازد . این کمیته فعلا یک جلسه ی کارشناسی برگزار کرده که دستور کار آن هم رسما اعلام نشده است.

نجفی همچنین در سخنانی که چند روز پیش در جمع برخی نمایندگان کشورهای عضو اکو در اتاق بازرگانی داشت، از اقدام برای تسهیل کردن صدور روادید ایران سخن گفت و تأکید کرد: فرآیند تسهیل صدور روادید به زودی در دولت به تصویب می رسد و از این پس، برای حضور گردشگران خارجی مشکل روادید نخواهیم داشت.

طبق آنچه رییس این سازمان در آن نشست گفت، پیشنهاد سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در کنار تسهیل صدور روادید با برخی کشورها، لغو روادید با کشورهایی است که به نوعی بازار هدف به شمار می آیند و تورهای گردشگری بیشتری به ایران می فرستند. همچنین نجفی روی کشور «چین» تأکید بیشتری کرده، اما درباره ی این که با چین لغو روادید خواهیم داشت یا روند صدور آن را برای اتباع این کشور تسهیل می کنیم، صحبت واضحی نکرده است.

حال با وجود عزم مقامات گردشگری کشور و پیشنهادهای مطرح شده، معلوم نیست کدام گزینه برای تسهیل کردن شرایط ورود گردشگران به کشور برگزیده می شود و سرانجام مقامات دخیل در امر صدور روادید، روی کدام گزینه ی پیشنهادی به اجماع نظر می رسند.