نگرانی از ایجاد عراقی تازه در آفریقا

دیپلماسی ایرانی: ریس هارتمن، افسر نیروی دریایی ارتش امریکا مقاله ای را با عنوان "استقبال از غیبت نیروهای امریکایی در آفریقا" نوشته که در مجله امریکایی نشنال اینترست منتشر شده است. وی در این مقاله به انتقاد از حضور نیروهای امریکایی در قاره امریکا می پردازد و می نویسد که ادامه این رفتار مشکلات دیگری را برای ایالات متحده امریکا به وجود می آورد که چه بسا دست کمی از حوادث 11 سپتامبر نداشته باشد.

وی در این مقاله با انتقاد از عملکرد امریکا در در قاره آفریقا در قبال جریان های مسلح می نویسد: حرکت وحدت و جهاد، شبکه القاعده در غرب افریقا، گروه انصار الدین و شبکه القاعده در مغرب اسلامی، گروه الشباب در سومالی و گروه بوکو حرام در نیجریه از جمله گروه هایی هستند که عملیات تخریبی آنها به اندازه ای گسترش یافته که دخالت بیشتر نظامی امریکا در قاره آفریقا با هدف خلاص شدن از این گروه های تروریستی را می طلبد. نقش آنها مشابه همان نقشی است که القاعده و جریان های وابسته و متحد با آن در پاکستان و افغانستان و یمن دارند که ورود امریکا برای برخورد با آنها را برای خنثی کردن تهدیدشان در منطقه و متعاقب آن در جهان و ایجاد فضای ثبات سیاسی می طلبد. همان طور که نیروهای امریکایی در لیبی و مالی دخالت کرده و با جریان های تروریستی برخورد کردند، لازم است که در دیگر کشورهای آفریقایی که القاعده و جریان های وابسته به آن فعال هستند نیز مداخله کنند.

وی در ادامه می نویسد: اگر همچنان شاهدیم که لیبی و مالی در وضعیت ثبات سیاسی به سر نمی برند به دلیل وجود محدودیت هایی برای مداخله نظامی در آن کشورها است که در کنار عدم توانایی نظامی دولت های آن کشورها در مبارزه با تروریسم و جریان های تروریستی باعث شده است تا آنها بتوانند ثبات سیاسی در آن کشورها را با خطر مواجه کنند.

وی در ادامه به سومالی و وضعیت حاکم بر آن کشور اشاره می کند و می نویسد: وقتی که محاکم اسلامی در سومالی در سال 2006 توانستند موگادیشو را به کنترل خود در آورند، ایالات متحده از حمله نظامی اتیوپی به سومالی حمایت کرد و این پشتیانی باعث شد تا اتحاد محاکم اسلامی در هم بشکند و بدون مقاومت چندانی نیروهای آنها موگادیشو را ترک کنند. در پی آن حمله بسیاری از اعضای این گروه به کشورهای همسایه فرار کردند اما حرکت الشباب همچنان در داخل سومالی باقی ماند و در جنوب این کشور مستقر شد، بعد از آن عملیات ترور و انفجارهای مکرر علیه نیروهای نظامی اتیوپی را سامان داد. برخی از کارشناسان می گویند در همین سال ها بود که حرکت الشباب به جنگ چریکی روی آورد و توانست بر بخش بزرگی از اراضی سومالی در مرکز و جنوب این کشور مسلط شود. در حالی که نیروهای اتیوپایی که از سوی ایالات متحده امریکا پشتیابی می شدند درگیر آشوب موجود در این کشور شده و ضمن عمق بخشیدن به این شورش ها باعث افزایش تندروی جنبش حرکت الشباب سومالی شدند.

نویسنده در ادامه به گزارش پژوهشی راب ویز، کارشناس امور مبارزه با تروریسم در مرکز مطالعات استراتژیک و امور بین المللی اشاره می کند و می نویسد: ویز در آن گزارش می گوید: «اشغالگران اتیوپیایی مسئول متحول کردن فضای اسلام گرایی میانه رو به فضای اسلام گرایی مسلح و خشونت طالب و رادیکالی هستند.»

وی در ادامه می نویسد: ایالات متحده امریکا در سال 2008 هنگامی که قصد داشت ژوزف کانی  را دستگیر و ارتش لرد (Lord Army) را نابود کند، در رسیدن به این دو هدف شکست خورد اما حداقل توانست ارتش لرد را از اراضی اوگاندا اخراج کند و آن را به مناطق مرزی میان جمهوری افریقای مرکزی و جمهوری دموکراتیک کنگو و جنوب سودان پراکنده کرده و در آن جا محاصره کند. امریکا نه تنها موفق شد که بسیاری از افراد آنها را بکشد و صدها تن از آنها را فراری دهد بلکه توانست از افزایش خشونت نیز جلوگیری کند.

ریس هارتمن در ادامه به دلایل ظهور گروه های خشونت طلب مسلح در قاره افریفا اشاره می کند و می نویسد که دلیل اصلی بروز چنین گروه هایی نبود حکومت مقتدر و باثبات در کشورهای افریقایی است که بتواند فعالیت های تخریبی آنها را رد کرده و در برابرشان مقاومت کند. همچنین افراط در خشونت در برخورد با آنها باعث می شود تا آنها از فعالیت های مسالمت آمیز رویگردان شده و همان طور که راب ویز نیز اشاره می کند به خشونت بیش از پیش تمایل پیدا کنند.

وی در پایان می نویسد: امریکا برای مبارزه با این گروه های مسلح تروریستی تنها نمی تواند به فکر گزینه نظامی باشد. همان طور که در گذشته نیز شاهد بودیم چنین حملاتی تنها باعث افزایش خشونت و افراط از جانب گروه های تروریستی می شود و ثابت شده که این تجربه تجربه ای شکست خورده است. برای همین بهتر است ایالات متحده در قاره افریقا بیشتر بر روی تقویت دولت های مرکزی که خود را ملزم به پایبندی به حقوق بشر و قانون اساسی حاکم بر کشورهایشان می کنند، متمرکز شود. امریکا می تواند به جای مداخله نظامی از حکومت های افریقایی حمایت های اقتصادی کند و آنها را در نهادسازی و حکومت داری حمایت کند تا آنها خودشان به تنهایی به برخورد با گروه های مسلح تروریستی برخیزد. اگر ایالات متحده نخواهد به این توصیه ها توجه کند به زودی باید شاهد عراقی جدید در آفریقا باشد.