صالحی: آماده رفع نگرانی غرب و حل برد - برد مسئله هسته ای هستیم

«علی اکبر صالحی» رییس سازمان انر‍‍ژی اتمی با تاکید بر اینکه ایران به دنبال برون رفت از موضوع هسته ای است، می گوید: با وجود آنکه پرونده هسته ای را «تصنعی» می دانیم اما آمادگی داریم با استفاده از مجموعه مقررات و معاهدات بین المللی، نگرانی های غرب را رفع کنیم.

مرد فنی برنامه هسته ای ایران که برای دومین بار آنهم در دولت دکتر حسن روحانی، ریاست سازمان انر‍ژی اتمی را به عهده گرفته است، در آستانه دور جدید مذاکرات ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی در مصاحبه با خبرنگاران سیاسی ایرنا افزود: آماده حل موضوع هسته ای بصورت برد - برد هستیم.

صالحی در نخستین مصاحبه تفصیلی پس از عهده دار شدن دوباره ریاست سازمان انرژی اتمی در عین حال تاکید کرد: متقابلا انتظار داریم آنها هم حق ما را آن گونه که در ان.پی.تی و اساسنامه آژانس آمده است، به رسمیت بشناسند.
وی تصریح کرد که مسوولیت مذاکرات فنی میان ایران و آژانس که پنجم مهرماه (۲۷ سپتامبر) در وین اتریش برگزار می شود، به عهده سازمان انرژی اتمی است.
معاون رییس جمهوری همچنین گفت: کاهش ذخایر اورانیوم ۲۰ درصدی هدف سیاسی ندارد بلکه اورانیوم ۲۰ درصد در تولید صفحات سوخت استفاده می شود.

صالحی همچنین اظهار داشت: مشکل ‍ژنراتور نیروگاه اتمی بوشهر برطرف شده است و ظرف دو تا سه ماه آینده، این نیروگاه از پیمانکار روس تحویل گرفته می شود.
وی نیروگاه اتمی بوشهر را «نیروگاهی ایمن» بیان کرد اما در عین حال گفت: برای تحویل گرفتن این نیروگاه عجله ای نداریم زیرا حصول اطمینان از عملکرد مطمئن آن برای ما بسیار مهم است.
مشروح این مصاحبه تفصیلی دو ساعته که بخشی از آن درباره برنامه هسته ای صلح آمیز ایران و ابعاد فنی، حقوقی و سیاسی آن است، بدین شرح است:

خبرنگار ایرنا به عنوان نخستین سوال از رییس سازمان انر‍ژی اتمی پرسید: آقای دکتر! اعلام کرده اید که زمان بهره برداری از رآکتور آب سنگین اراک عجولانه تعیین شده بود و این راکتور در سه ماهه اول ۲۰۱۴ به بهره برداری نمی رسد. چگونه در چنین امر فنی و تخصصی، عجولانه تصمیم گیری شده است؟ و تاریخ قطعی بهره برداری چه زمانی است؟

دکتر صالحی پاسخ داد: در مورد هر پرو‍ژه ای، مجموعه مدیران و کارشناسان برآوردی دارند که گاهی این برآوردها دقیق نیست. ممکن است در پرو‍ژه ای، همه پیش بینی ها را انجام داده باشید ولی ناگهان متوجه شوید تجهیزاتی را که سفارش داده اید، به موقع ساخته نشده است تا حلقه ساخت و ساز کامل شود. این یک مثال بود و نمی خواهم بگویم بهره برداری از راکتور اراک بدین دلیل به تعویق افتاده است.
رییس سازمان انر‍ژی اتمی افزود: در مورد راکتور اراک، هدف این نبوده که وعده ای غیرقابل عملیاتی بدهند. برادرانی که این وعده را دادند با نیت صادقانه این کار را انجام دادند ولی در میانه راه مسائلی پیش آمد که مشخص شد این وعده در آن زمان عملیاتی نیست.

***هنوز زمان دقیقی را برای سوخت گذاری راکتور اراک تعیین نکرده ایم

در این هنگام از صالحی سوال شد: چه مسایلی برای راکتور اراک پیش آمد؟ می توانید چند مورد را نام ببرید؟
صالحی در پاسخ با بیان اینکه «مسائل فنی است»، گفت: یکی از موضوعات مهم در سازمان انرژی اتمی این است، هر کاری را که انجام می دهید در چارچوب تعاریف آژانس بین المللی انرژی اتمی به عنوان فعالیت هسته ای انجام می شود و از این رو، باید طبق مقررات و تعهداتی که داریم، عمل شود.

وی افزود: برای مثال اگر قرار بود سوخت را در زمانی که اعلام شده بود، وارد رآکتور اراک کنیم، ۱۸۰ روز قبل از آن، براساس ماده ۱/۳ موافقتنامه پادمان باید به آژانس اعلام می کردیم که می خواهیم در فلان روز این سوخت را وارد کنیم.
معاون رییس جمهوری در دولت تدبیر و امید تصریح کرد: وقتی به سازمان انرژی اتمی آمدم، بررسی کردیم و به ما گفتند باید این نامه را به آژانس بدهید چون به ۱۸۰ روز نزدیک می شدیم. به همکاران گفتم اگر در زمانی که اعلام کرده اید می توانید این سوخت را برسانید، آن نامه را به آژانس بنویسید.

رییس سازمان انرژی اتمی اظهار داشت: وقتی بررسی کردیم، دیدیم مجموعه دستگاه ها و بخش هایی که مرتبط با این امر بودند، گفتند این آمادگی را در آن زمان نداریم و از این رو به آژانس اعلام کردیم اصل فرایند در سه ماهه اول سال ۲۰۱۴ آغاز نخواهد شد.

صالحی تصریح کرد: هنوز زمان دقیقی را مشخص نکرده ایم و آغاز زمان فرایند سوخت گذاری و بهره برداری را اعلام خواهیم کرد و ۱۸۰ روز قبل از آن نیز به آژانس بین المللی انر‍ژی اتمی اعلام خواهیم کرد.
خبرنگار ایرنا پرسید: یعنی هنوز کارشناسان فنی نمی توانند زمان دقیقی را تعیین کنند؟

صالحی پاسخ داد: این بار گذاشته ایم این موضوع را دقیق بررسی کنند که کاملا روشن و مبرهن باشد چه زمانی واقعا این سوخت آماده خواهد بود و تمام شرایط و ضوابط لحاظ شود زیرا موضوع، فقط آماده کردن سوخت نیست، شرایط دیگری هم هست. نظام ایمنی هسته ای و خیلی مباحث دیگر مطرح است که باید تکمیل شود و بعد اعلام کنیم که در فلان تاریخ آمادگی داریم سوخت را از اصفهان به اراک منتقل کنیم و در روز معین وارد رآکتور کنیم.

*** نیروگاه اتمی بوشهر سه سال است که راه اندازی شده است

خبرنگار ایرنا پرسید: رییس قبلی سازمان انرژی اتمی گفته است که تحویل رسمی نیروگاه اتمی بوشهر به دلیل ایراد در طراحی ‍ژانراتور به تعویق افتاده است.آیا ایراد ‍ژنراتور برطرف شده است؟ روس ها چه زمانی این نیروگاه را تحویل ایران می دهند؟
رییس سازمان انر‍ژی اتمی پاسخ داد: بحث نیروگاه اتمی بوشهر در افکار عمومی به خاطر شیوه خبررسانی، درست تبیین نشده است؛ نه اینکه عوامل خبررسانی مشکل داشته باشند بلکه آنها که مصدر خبر بودند، درست بیان نکردند.
صالحی افزود: نیروگاه اتمی بوشهر از نظر فنی راه اندازی شده است. یعنی حدود سه سال پیش که در سازمان انرژی اتمی بودم، سوخت گذاری را انجام دادیم و قلب رآکتور را بستیم و جشنی هم گرفتیم؛ در عرف راه اندازی نیروگاهها، این نیروگاه وارد فاز نیروگاهی خود شده است.

معاون رییس جمهوری اظهار داشت: اما همان زمان اعلام کردیم که فرق نیروگاههای هسته ای با نیروگاههای سنتی و فسیلی که غیرهسته ای هستند، این است، از زمانی که سوخت گذاری را انجام می دهید تا زمانی که پیمانکار نیروگاه را به کارفرما تحویل دهد، مدتی طول می کشد. زیرا در نیروگاه هسته ای باید تست های متعددی را در شرایط مختلف انجام دهید تا اطمینان پیدا کنید تمام تجهیزات با عملکردی خوب و اطمینان بخش فعالیت می کنند و این یک واقعیت است که همان زمان اعلام کردیم.

صالحی اضافه کرد: بطور مثال، خودرویی را از کارخانه تحویل می گیرد و دو سال خیلی خوب کار می کند و حتی پنچر هم نمی شود اما ممکن است، خودروی دیگری، در همان لحظه اول پنچر شود.
رییس سازمان انرژی اتمی گفت: معمولا نیروگاه های هسته ای، بر اساس عرف بین ۹ ماه تا یکسال و گاهی یک سال و نیم طول می کشد تا از پیمانکار به کارفرما تحویل داده شود که در مورد نیروگاه اتمی بوشهر زمان بیشتری طول کشیده که بدین دلیل بوده که طراحی رآکتور بوشهر، طراحی خاصی بوده است.

صالحی اظهار داشت: طراحی رآکتور بوشهر بین ۳۰ تا ۴۰ درصد اروپایی و ۶۰ تا ۷۰ درصد روسی بوده است و شما دو طراحی جداگانه را با هم خورانده اید که مشکلات خاص خودش را دارد.
وی افزود: به طور معمول، نیروگاهی که طراحی اش از ابتدا تا انتها برای یک شرکت باشد، تحویل رسمی آن یک تا یک و نیم سال طول می کشد و در مورد نیروگاه اتمی بوشهر که استثنایی ترین رآکتور جهان است، زمان بیشتری طول کشیده است.
معاون رییس جمهوری اظهار داشت: البته روس ها نیز از ادغام دو طراحی غربی و شرقی بهره برده اند و با تکنولوژی غرب آشنا شدند و نیروگاههای خود را ارتقای کیفیت دادند اما ترکیب دو فناوری باعث شد مشکلات و مسائل دیگری که از قبل پیش بینی نمی شد، بروز کند. مثلا پمپ یا شیرهای خلاء و ژنراتور مشکل پیدا می کرد که طبیعی است.

*** وقتی براده های پمپ وارد قلب راکتور شده بودند

رییس سازمان انر‍ژی اتمی اظهار داشت: زمانی که سوخت گذاری انجام شد، راه اندازی سرد را آغاز کردیم. راه اندازی سرد یعنی همه چیز طبیعی بوده و فقط قلب رآکتور گرم و فعال نشده است. در این موقعیت، راکتور راه اندازی نشده و تولید انرژی نمی کند اما آب جریان دارد و پمپ ها فعال است.

صالحی توضیح داد: در آن زمان، یکی از پمپ ها یکدفعه خراب و براده های آن وارد قلب رآکتور شد و این براده ها احتمالا روی برخی سوخت ها نشست می کرد و مانع انتقال حرارت به طور طبیعی می شد.
وی اضافه کرد: زمانی که تست گرم را شروع کردیم، ممکن بود انتقال حرارت به درستی صورت نگیرد زیرا «فیلمی» روی میله های سوخت را گرفته بود. یعنی حرارت تولید می شد اما امکان انتقال آن وجود نمی داشت و بنابراین برای رعایت ایمنی و اطمینان بخشی از عملکرد و کارکرد درست رآکتور، قلب آن (رآکتور) را دوباره باز کنیم.

مرد فنی برنامه هسته ای ایران در عین حال تصریح کرد: باز و بسته کردن قلب رآکتور، خود یک تکنولوژی است و این لطف خداوند است که یکسری اتفاقات بیفتد و ما آن را خوب تجربه کنیم.
وی اظهار داشت: معمولا قلب رآکتور را زمانی باز می کردند که رادیواکتیو بود و این بار، قلب رآکتور رادیو اکتیو نبود و ما آن را باز کردیم و کارشناسان ما زیر نظر متخصصین روس یاد گرفتند که چگونه قلب رآکتور را باز کنند و ببندند.
صالحی گفت: همکاران ما میله های سوخت را یکی یکی بیرون آوردند و قلب رآکتور و میله ها را شست و شو دادند و دوباره میله های سوخت را گذاشتند که این کار حدود یک ماه و نیم طول کشید.

رییس سازمان انرژی اتمی گفت: بعد از این اتفاق، دوباره رآکتور شروع به تولید برق در مقیاس های مختلف کرد و در دو ماه اخیر، هزار مگاوات برق به طور مرتب تولید می کرد که وزارت نیرو از سازمان انرژی اتمی تقاضا کرده بود در تابستان که اوج مصرف برق بود، نیروگاه را متوقف نکنیم در حالی که ما می خواستیم برای یکسری از آزمایش ها، نیروگاه را متوقف کنیم که البته متوقف نکردیم.

معاون رییس جمهوری اظهار داشت: بنابراین نمی توان گفت که نیروگاه راه اندازی نشده بلکه سه سال است که راه اندازی شده و برق تولید کرده و طبیعی است که این آزمایش ها انجام شود.
صالحی درباره مشکل ژنراتور نیز گفت: مشکلی هم در ژنراتور نیروگاه پیدا شد که اتفاقا با کمک کارشناسان و شرکت های ایرانی ژنراتور بازسازی شد و اکنون خوب کار می کند و طبق معمول می توانیم نیروگاه را ظرف چند ماه آینده از پیمانکار تحویل بگیریم.

***اتفاقی برای نیروگاه بوشهر بیفتد، خودش خاموش می شود

خبرنگار ایرنا پرسید: دقیقا چه زمانی نیروگاه بوشهر را از روسها تحویل می گیریم؟
صالحی پاسخ داد: نمی خواهم تاریخ دقیقی اعلام کنم اما می توانم بگویم ظرف دو تا سه ماه آینده. ما عجله ای نداریم.
خبرنگار پرسید: چرا عجله ندارید؟

رییس سازمان انرژی اتمی در پاسخ گفت: وقتی شما نیروگاه را از پیمانکار تحویل بگیرید، از آن زمان به بعد، یک سال تحت گارانتی (ضمانت) است و بعد، اگر مشکلی پیدا شود خودتان باید هزینه های آن را بپردازید. بنابراین هرچه با اطمینان بیشتری نیروگاه را تحویل بگیریم، اطمینان بیشتری خواهیم داشت که در آینده با مشکلات کمتری روبه رو شویم.

وی اضافه کرد: بنابراین به این مفهوم، عجله ای نداریم و اولویت ما حصول اطمینان از عملکرد درست تمام تجهیزات نیروگاهی و ایمنی است و این مهمتر از آن است که چه زمانی تحویل بگیریم یا نگیریم.
وی افزود: البته رآکتور به طور ذاتی ایمن است ولی حصول اطمینان از عملکرد مطمئن آن، بسیار مهم است. هیچ اتفاقی مانند چرنوبیل نخواهد افتاد چرا که به صورت ذاتی، نیروگاه بوشهر ایمن است و در شرایط بحرانی خود به خود خاموش می شود.

خبرنگار ایرنا از دکتر صالحی پرسید: آقای عباسی در مراسم تودیع خود گفت نباید انتظار داشته باشیم نیروگاه بوشهر به صورت مرتب و مداوم برق تولید کند و به خاطر اشکال در طراحی ژنراتور باید مدتی خاموش و دوباره روشن شود. با توجه به اینکه سالی یکبار نیز نیروگاه های هسته ای باید به خاطر تعویض سوخت خاموش شوند، این نیروگاه در سال چند ماه می تواند برق تولید کند؟

رییس سازمان انرژی اتمی پاسخ داد: بعد از اینکه نیروگاه را از روس ها تحویل گرفتیم و از عملکرد صحیح تجهیزات اطمینان حاصل کردیم و دوره گارانتی خود را نیز گذراند، این نیروگاه، نیروگاهی مانند دیگر نیروگاه های هسته ای متداول جهان خواهد 
بود که عمدتا به آنها base load گفته می شود. یعنی وقتی هزار مگاواتی هست، به طور مداوم هزار مگاوات برق را تولید می کند و تولید برق آن بالا و پایین نمی شود. مثل ماشین نیست که سرعتش را کم یا زیاد کنید بلکه آن را روی Cruise control می گذارید و به صورت یکنواخت فعالیت می کند و همیشه نیز هزار مگاوات برق تولید می کند و این یکی از ویژگی های خوب رآکتورهای هسته ای است.
صالحی افزود: البته نیروگاههای هسته ای می توانند Load following هم باشند و تولید برق آنها بالا و پایین برود اما عمدتا نیروگاههای هسته ای، نیروگاههایی هستند که پایه برق را تامین می کنند.

معاون رییس جمهوری تصریح کرد: زمانی که نیروگاه بوشهر را تحویل بگیریم، انتظار داریم در سال که حدود هشت هزار و ۶۰۰ ساعت است، قریب به ۶ هزار و ۵۰۰ تا هفت هزار ساعت، این نیروگاه به طور دائم و مداوم کار کند که البته به مسایل مختلف بستگی دارد.

*** آژانس هر تعدادی از سانتریفیوژها را اعلام کند، مورد تایید ماست

خبرنگار ایرنا پرسید: رییس سابق سازمان انرژی گفته است ۱۸ هزار سانتریفیوژ داریم ولی بر اساس گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی تعداد سانتریفیوژها ما ۱۵ هزار و ۴۶۴ است. بالاخره، چه تعداد سانتریفیوژ داریم؟
صالحی پاسخ داد: اینکه منابع مختلف بخواهند عدد ارائه دهند به مصلحت نبوده و درست هم نیست. البته از تاسیسات هسته ای ما بازرسی های دائمی انجام می شود و از این رو، اطلاعاتی که آژانس ارائه می دهد، درست است.
رییس سازمان انرژی اتمی افزود: من هم اگر اطلاعاتی ارائه دهم ممکن است با آخرین اطلاعات متفاوت باشد. ممکن است یکسری از اینها Crash و از رده خارج شده باشد و یکسری جدید آمده باشد. تعداد به طور دائم تغییر می کند.
معاون رییس جمهوری در عین حال گفت: هر تعدادی از سانتریفیوژها را که آژانس منتشر کند، مورد تایید ما است.

*** تفاهم سازمان انرژی اتمی و وزارت خارجه برای تعیین سفیر در آژانس

خبرنگار ایرنا سوال کرد: با توجه به اینکه آقای رضا نجفی سفیر جدید ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی را وزیر امور خارجه منصوب کرده است، برخی معتقدند این امر به منزله کاهش نقش سازمان انرژی اتمی در مذاکرات حتی مذاکرات فنی میان ایران و آژانس است. نظر شما چیست؟

صالحی در پاسخ گفت: من، آخرین فردی بودم که در دولت آقای خاتمی به عنوان نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی منصوب شدم و پنج سال از سال ۱۹۹۸ تا سال ۲۰۰۳ فعالیت داشتم.
وی افزود: آن زمان در وین سه سفیر یا نماینده داشتیم که نماینده ایران در آژانس، لقب سفیر نداشت بلکه عنوان نماینده دائم را داشت و من نماینده دائم بودم و عنوان سفیر نداشتم.
رییس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: در آن زمان، سفیر جمهوری اسلامی ایران در وین را داشتیم که مسوول روابط دو جانبه بود؛ نماینده دائم در آژانس بین المللی انرژی اتمی و نیز نماینده دائم در سایر سازمان های بین المللی مستقر در وین را داشتیم چون در آنجا سازمان های بین المللی فراوانی وجود دارد.

صالحی گفت: البته اغلب کشورها دو نمایندگی و برخی نیز یک سفیر داشتند که آن زمان به آقای مهندس آقازاده رییس محترم وقت سازمان انرژی اتمی گفتم به مصلحت کشور نیست که سه نماینده داشته باشیم و دو نماینده یا سفیر کافی است. یک سفیر برای روابط دو جانبه میان ایران و اتریش و دیگری نیز سفیر و نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی و سایر نهادهای بین المللی در وین.

معاون رییس جمهوری تصریح کرد: بطور قانونی انتخاب نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی برعهده سازمان انرژی اتمی است و این اختیار قانونی را داریم اما با وزارت امور خارجه تفاهم کرده ایم.
صالحی با بیان اینکه در مورد آقایان آخوندزاده و سلطانیه میان سازمان انرژی اتمی و وزارت امور خارجه تفاهم صورت گرفت، اضافه کرد: آقای نجفی از دو سال پیش که آن زمان وزیر امور خارجه بودم، تعیین شده بود تا جایگزین آقای سلطانیه شود.
معاون رییس جمهوری با بیان اینکه سلطانیه هفت سال و نیم سفیر ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی بود، افزود: طبق عرف، سفرای ما سه سال در یک کشور می مانند که یک سال وزیر امور خارجه و یک سال نیز رییس جمهوری می توانند ماموریت آنها را تمدید کنند اما بیش از ۵ سال و نیم، غیرقانونی است و تنها رهبر معظم انقلاب می توانند اجازه دهند.

در این هنگام خبرنگار ایرنا پرسید: یعنی آقای سلطانیه با اجازه مقام معظم رهبری بیش از ۵ سال در وین ماندند؟
صالحی پاسخ داد:چون ادامه حضور ایشان نیاز به مجوز قانونی داشت و سازمان بازرسی کل کشور می توانست اشکال بگیرد، لذا نامه ای به رهبر معظم انقلاب نوشتم که چون نظر دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی این است که وی کار را ادامه دهد و از سویی نیز مشکل قانونی وجود دارد، معظم له اجازه دهید؛ که ایشان(رهبر معظم انقلاب) هم مخالفتی نکردند و فرمودند اگر نظر این است کارشان را ادامه دهند و ما مخالفتی نداریم.


*** برخی از سربازی به سرداری رسیده اند

رییس سازمان انرژی اتمی گفت: وقتی که دکتر ظریف وزیر امور خارجه شد، تصمیم گرفته شد آقای سلطانیه برگردد و آقای نجفی سفیر شوند.
صالحی افزود: البته آقای نجفی طی دو سال قبل به من می گفت این درست نیست که معرفی شده ام اما بین زمین و آسمان معلقم.

وی اضافه کرد: از آنجا که آقای نجفی از آزادگان هستند و چند سال در عراق اسیر بود، حتی یکبار گفت مرا به عنوان سرکنسول نجف یا کربلا بفرستید که من به ایشان گفتم ان الله مع الصابرین شما صبر کنید.
معاون رییس جمهوری اظهار داشت: چند روز پیش که آقای نجفی را دیدم به ایشان گفتم ببین خدا چه قدر شما را دوست دارد. آقای سلطانیه در آنجا کارهایی انجام دادند که زمینه کار شما راحت تر شده است. سفارت و دفتر نمایندگی را بازسازی کرد و یک ساختمان برای اقامت سفیر خرید که واقعا کار مهمی است.

صالحی افزود: جا دارد به سهم خود از تلاش های صادقانه، خالصانه و مجدانه دکتر سلطانیه تشکر کنم. وی در مدت بیش از هفت سال، نهایت تلاش خود را بکار گرفت و بروز و ظهور رسانه ای وی نیز مشهود بود و در ارتباط با رسانه های خارجی، با اقتدار و اعتماد به نفس با آنها صحبت می کرد و به خاطر پیشینه تخصص هسته ای هم که داشت، فرد مفیدی در پیشبرد امور بود.
رییس سازمان انرژی اتمی گفت: الحمدلله جمهوری اسلامی ایران برخوردار از نیروهای مدیریتی قوی در همه عرصه ها شده است که البته متاسفانه برخی ناشناس مانده اند.

وی افزود: آقای نجفی از کارشناسان با سابقه وزارت امور خارجه است و یقینا با موفقیت کار را ادامه خواهد داد. او به اعتبار توانایی و فعالیت های خود به این نقطه رسیده است؛ یعنی از سربازی به سرداری رسیده اما افرادی هم در کشور داریم که یک دفعه سردار و مدیر از آسمان نازل می شوند.

صالحی گفت: در کشور ما پیش آمده که یک دفعه، طرف به خاطر وصل بودن به این و آن و لابی کردن، مدیر می شود و حتی دکتر نیست و دکتر خطابش می کنند.
معاون رییس جمهوری تصریح کرد: آقای سلطانیه نیز از سربازی به سرداری رسید و سال ها در وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی بود و واقعا آدم پرتلاش، با تجربه و با پیشینیه خوبی است.
وی افزود: نجفی و سلطانیه واقعا به اعتبار ذات خود و شایستگی هایشان بالا آمدند نه به اعتبار اینکه وابسته به این جناح یا آن جناح باشند و یا نسبت خویشاوندی با کسی داشته باشند.

*** مسوولیت مذاکرات با آژانس به عهده سازمان انرژی اتمی است

خبرنگار ایرنا درباره نقش سازمان انرژی اتمی در مذاکرات آتی میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی که قرار است پنجم مهرماه در وین برگزار شود، پرسید که صالحی پاسخ داد: آقای نجفی هم نماینده سازمان انرژی اتمی است و هم نماینده وزارت امور خارجه و با اعتمادی که به او داریم با قوت و قدرت در آژانس بین المللی انرژی اتمی از منافع ما دفاع خواهند کرد.

در این هنگام، خبرنگار پرسید: منظورم این است که آیا بین سازمان انرژی اتمی و وزارت امور خارجه در مورد مذاکرات فنی، حقوقی و سیاسی تقسیم کاری صورت گرفته است؟
صالحی پاسخ داد: مسوولیت مذاکرات پنجم مهرماه با آژانس بین المللی انرژی اتمی با سازمان انرژی اتمی است چون که مذاکرات با آژانس، فنی و حقوقی است و بخش دیگر مذاکرات را که سیاسی است با همکاری دوستان دیگری انجام می گیرد.

*** اصول تغییر نکرده اما برای برون رفت، اصل دیگری را هم پذیرفته ایم

خبرنگار ایرنا از رییس سازمان انرژی اتمی پرسید: با توجه به اینکه مذاکرات میان ایران و آژانس در مورد مطالعات ادعایی تاکنون به نتیجه ای نرسیده است، آیا برای این دور از مذاکرات که نخستین دور مذاکره در دولت تدبیر و امید است و با توجه به اظهارات رییس جمهوری مبنی بر شفاف بودن ایران، دستور کار ویژه ای وجود دارد؟

صالحی پاسخ داد: جمهوری اسلامی ایران در بحث مذاکرات هسته ای واقعا بر اساس خرد جمعی عمل کرده است. یعنی این گونه نبوده که یک فرد بخواهد تصمیمات مربوط به شیوه یا محتوای مذاکرات را عهده دار باشد. در واقع، کمیته ای متشکل از سازمان انرژی اتمی، دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و وزارت امور خارجه به یک جمع بندی می رسیدند و فردی که مسوول مذاکرات بود در چارچوب آن جمع بندی پیش می رفت.

رییس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: اصول ما تغییر نکرده و همواره مطالبه حق خودمان را براساس ان. پی . تی و اساسنامه آژانس داریم و از طرف دیگر به تعهدات خود نیز پایبند هستیم.
صالحی اظهار داشت: لیکن برای برون رفت از این موضوع، اصل دیگری را پذیرفتیم و با وجود آنکه می دانیم پرونده هسته ای، تصنعی است و خود آنها نیز می دانند ما فعالیت غیرصلح آمیز نداریم و اگر داشتیم در طول این ۱۰ سال تناقض گویی ایجاد و موضوع عیان می شد، به دنبال برون رفت از این موضوع هستیم.

معاون رییس جمهوری تصریح کرد: ما نگرانی های آنها را می پذیریم و آمادگی داریم با استفاده از مجموعه کنوانسیون ها، مقررات، معاهدات و مکانیزم های بین المللی مورد قبول جامعه بین الملل، نگرانی آنها را رفع کنیم.
رییس سازمان انرژی اتمی گفت: حالا ممکن است بپرسید با پروتکل الحاقی و ترتیبات فرعی کد ۱/۳ ، نگرانی آنها را رفع می کنیم؟
صالحی تاکید کرد: به فرض هم چنین باشد، متقابلا انتظار داریم آنها هم حق ما را آن گونه که در ان.پی.تی و اساسنامه آژانس آمده است، به رسمیت بشناسند.

وی افزود: سه سال متهم بودیم که بالای ۵۰ تا ۶۰ درصد در داخل کشور غنی سازی کرده ایم و هرچه می گفتیم این آلودگی منشا خارجی دارد، قبول نمی کردند تا اینکه در نهایت پذیرفتند منشاء آلودگی از خارج است.
رییس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه اعتماد متقابل کمبود داریم، گفت: رویکرد ما در مذاکرات آینده این است که آماده حل موضوع به صورت برد-برد و رفع نگرانی های غرب و کسب و تامین حقوق خود از طریق اذعان و اعتراف آنها به آن هستیم.

*** مذاکره، داد و ستد است/شرایط و گزینه ها در مذاکره روشن می شود

خبرنگار ایرنا از صالحی پرسید: آقای دکتر! شما در دولت آقای خاتمی پروتکل الحاقی را امضا کردید. آیا پیش بینی می کنید در این دوره نیز شاهد چنین رخدادی باشیم؟
صالحی با خنده پاسخ داد: اگر هم این اتفاق بیفتد، بنده دیگر آن را امضا نمی کنم و باید سفیر ما آن را امضا کند.
خبرنگار دوباره سوال کرد: آیا پیش بینی شما این است که برای جلب اعتماد غرب تا این مرحله هم پیش رویم؟
رییس سازمان انرژی اتمی پاسخ داد: اینها دیگر جزئیات است و در مذاکرات روشن می شود.

معاون رییس جمهوری تصریح کرد: در اینجا، مذاکره یک امر داد و ستدی است که شرایط و گزینه ها طی آن روشن تر می شود و نمی توانیم پیشاپیش درباره گزینه ها صحبت کنیم.

***مگر می شود آلودگی هسته ای را با آسفالت کردن از بین برد؟

خبرنگار ایرنا سوال کرد: آیا مذاکرات سیاسی ایران با ۱+۵ منوط به نتیجه مذاکرات با آژانس است؟
صالحی پاسخ داد: اینها دو مساله به موازات یکدیگر است و الزاما این نیست که مذاکرات با ۱+۵ منوط به نتیجه مذاکرات ایران و آژانس باشد. آژانس یکسری سوالات دارد که ما نیز با حفظ حقوق خود آماده رفع پاسخگویی به آن ها در یک چارچوب معین هستیم.

از رییس سازمان انرژی اتمی سوال شد: هر از گاهی درباره پارچین ادعاهایی مطرح می شود. آیا در این دور از مذاکرات با آژانس، موضوع پارچین را حل خواهیم کرد؟
صالحی پاسخ داد: عموم مردم که در موضوع هسته ای متخصص نیستند. آنها با استفاده از شیوه های رسانه ای به گونه ای مطالب را مطرح می کنند که گویی اتفاقی افتاده است و عموم مردم هم که تخصصی در مسائل فنی ندارند، دچار تردید می شوند.

رییس سازمان انرژی اتمی افزود: به عنوان یک مسوول و کسی که پیشینه فنی دارد، ادعاهای آنها درباره پارچین باطل است. مگر می شود با آسفالت کردن و جابجایی خاک و شستن، آلودگی هسته ای را از بین برد؟

*** کاهش ذخایر اورانیوم با هدف سیاسی نیست

خبرنگار ایرنا پرسید: بر اساس گزارش های آژانس، ذخایر اورانیوم ۲۰ درصد ایران افزایش نیافته که عده ای آن را چراغ سبزی به غرب می دانند. نظر شما چیست؟
صالحی پاسخ داد: آژانس در گزارش اخیر خود کاملا مشخص کرده است که ما چه میزان غنی سازی۲۰ درصد انجام داده و چه قدر یو.اف شش ۲۰ درصد را تبدیل به U۳O۸ بیست درصد کرده ایم که برای صفحات سوخت استفاده شده است.
رییس سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: اینکه چرا ذخایر اورانیوم ۲۰ درصد افزایش پیدا نمی کند به دلیل آن است که اورانیوم غنی شده را به صفحات سوخت تبدیل می کنیم.
خبرنگار ایرنا پرسید: پس اینکه ذخایر اورانیوم ۲۰ درصد افزایش نمی یابد، دلیل سیاسی ندارد؟

صالحی پاسخ داد: نه به هیچ وجه. اگر هدف سیاسی داشتیم هیچ وقت نامه نمی نوشتیم که شما ۲۰ درصد را برای ما تامین کنید.
وی توضیح داد: در زمان ریاست آقای آقازاده بر سازمان انرژی اتمی، برنامه ای برای تولید ۲۰ درصد وجود نداشت و تولید صفحات سوخت را که از تولید میله های سوخت ۳ و نیم درصد سخت تر است، بلد نبودیم. چون تکنولوژی آن سخت تر است و برای ما آن زمان صرف نداشت و می گفتیم که اورانیوم ۲۰ درصد را از خارج می خریم.

رییس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه در آن زمان، تمام هم و غم ما تولید سوخت سه و نیم درصد نیروگاه اتمی بوشهر و سوخت طبیعی نیروگاه اراک بود، گفت: وقتی نخستین بار مسوولیت سازمان انرژی اتمی را به عهده گرفتم، تقریبا یک ماه بود که آقای آقازاده نامه خرید اورانیوم ۲۰ درصد از خارج از کشور را نوشته بودند.
صالحی یادآور شد: در آن زمان به منزل آقای دکتر البرادعی در وین رفتیم که گفت نامه جمهوری اسلامی ایران رسید و این نامه را با کشورهایی که امکان تولید اورانیوم ۲۰ درصد را دارند، از جمله آمریکا و روسیه درمیان گذاشتیم. آمریکا و روسیه با هم آمدند و یک پیشنهاد غیر رسمی یا همان Non-paper ارائه کردند و شروطی گذاشته اند.
رییس سازمان انرژی اتمی گفت: این پیشنهاد در اسناد ما هم هست و من وقتی شنیدم، شوکه شدم چرا که آنها گفته بودند با شرایطی به شما اورانیوم ۲۰ درصد می دهیم که اورانیوم غنی سازی شده سه و نیم درصدی خود را به خارج از ایران منتقل کنید.

صالحی افزود: گفتم این حرف ها چیست؟ ما ۲۰ سال قبل اورانیوم ۲۰ درصد از آرژانتین گرفته بودیم و پول آن را نیز داده بودیم. چه دلیل دارد ما این شرایط را بپذیریم. طبق چه قانون و مقرراتی و طبق چه معاهده ای؟ تازه یک شرط دیگری که گفتند این بود که اگر شرایط ما را بپذیرید تولید سوخت دو سال و نیم طول خواهد کشید.

رییس سازمان انرژی اتمی اضافه کرد: البته در این مورد درست می گفتند چون اورانیوم ۲۰ درصد، کالایی نیست که آن را از سوپر مارکت تهیه کنید.
وی اظهار داشت: موضوع را با دکتر احمدی نژاد در میان گذاشتم و گفتم اینها به ما اورانیوم ۲۰ درصد نخواهند داد و باید خودمان تحت نظارت آژانس اقدامات لازم را برای تامین این سوخت انجام دهیم هر چند، کار بسیار مشکلی است و تا حالا برایش برنامه ریزی نشده است.

صالحی گفت: در واقع، ما در این زمینه منهای صفر بودیم و هیچ نمی دانستیم اما با توکل به خدا شروع کردیم. برآورد هزینه ای انجام دادیم و ایشان هم فوری هزینه ها را تامین کردند. واقعا حمایت آقای احمدی نژاد در این زمینه، مثال زدنی است.
وی افزود: ما هزینه را دریافت کریم و بصورت هفتگی در سازمان انرژی اتمی جلسه ای متشکل از کارشناسان زبده سازمان و کارشناسان رشته های متالوژی، مکانیک، مهندسی شیمی، مهندسی رآکتور و دوستانی که قبلا روی رآکتور تهران کار کرده بودند و سوخت آن را می شناختند از جمله شهید مجید شهریاری که در زمینه محاسبات نوترونیک فعالیت داشت، برگزار کردیم.

وی ادامه داد: پس از جلسات متعدد با توجه به نمونه هایی که داشتیم، فرایند تهیه آن مشخص شد و فهرست تجهیزات را تعیین کردیم و سفارش دادیم. ابتدا یک نمونه صفحه سوخت بدون اورانیوم ساختیم، یعنی صفحه سوخت مجازی را تهیه کردیم که به جای اورانیوم، مس بکار بردیم تا به دنیا بگوییم می توانیم در مدت معقولی این کار را انجام دهیم و اورانیوم ۲۰ درصد را هم تولید کنیم.

صالحی یادآور شد: یادم هست که آن زمان می گفتند ایران بلوف می زند که در مصاحبه ای به آنها گفتم شما صبر کنید، ببینید گزارش آژانس چیست؟ اگر آژانس اعلام کرد ایران این فناوری را بدست نیاورده، حتما دروغ گفته ایم و بی آبرو می شویم و اگر گفت بدست آورده ایم، آنها باید بیایند و عذرخواهی کنند.

وی اظهار داشت: به لطف خداوند و تلاش متخصصان بی بدیل کشورمان از جمله شهید شهریاری، اورانیوم ۲۰ درصد و صفحه سوخت را بدست آوردیم و اکنون راکتور تهران با همین سوخت ساخت داخل کار می کند.

***کیفیت در صنعت هسته ای، حرف اول را می زند

خبرنگار ایرنا از صالحی پرسید: با توجه به اینکه برای دومین بار رییس سازمان انرژی اتمی شده اید اما در دو دولتی که سیاست هایشان متفاوت از یکدیگر است، آیا توسعه کیفی را بر توسعه کمی در صنعت هسته ای ترجیح خواهید داد؟
صالحی توضیح داد: هدف سازمان انرژی اتمی، تولید نیروی برق هسته ای است و این سازمان، قبل از انقلاب نیز برای ساخت نیروگاه های اتمی تاسیس شد.
وی اضافه کرد: بنابراین، هدف ما تولید نیروی برق هسته ای است که انرژی پاک است چون نه مثل برزیل کشور پرآبی هستیم که تولید برق دائم از آب داشته باشیم و نه می توان از انرژی های باد و خورشید، انرزی متراکم و دائم( با راندمان بالا) تولید کرد.

وی گفت: انرژی هسته ای یک انتخاب و گزینه مناسبی برای تولید برق زیاد و متراکم با قیمت مناسب است اما برای اینکه برق تولید کنید، نیاز دارید سوخت آن را هم تولید کنید. شما نمی توانید خودرو بخرید و به فکر بنزین آن نباشید. از این رو، وارد اکتشاف، غنی سازی و تبدیل اورانیوم شدیم و حالا که این سرمایه گذاری ها را انجام داده ایم از این فن آوری استفاده های جانبی در صنعت، کشاورزی و پزشکی نیز داریم.
رییس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد: هدف نهایی ما ارتقا کیفیت صنعت و فن آوری است چرا که توسعه کمی بدون توجه به توسعه کیفی معنی ندارد و کیفیت در صنعت هسته ای حرف اول را می زند و اگر این صنعت با کیفیت کارش انجام نشود، می تواند مشکل آفرین باشد.

وی با توجه به فعالیت های هسته ای در دولت های مختلف گفت: اکنون در صنعت هسته ای موضوع مجهولی نداریم و هر چه جلوتر می رویم، صنعت ما از وضعیت بهتری برخوردار می شود.مثلا ضمن انجام عمل غنی سازی، در حال تحقیقات هستیم تا فرآیند غنی سازی را با راندمان بهتر و ارزان تر انجام دهیم چون هرچه قابلیت ماشین های سانتریفیوژ بالاتر رود، قیمت تولیدی اورانیوم غنی سازی شده ما پایین تر می آید.

*** طراحی چهار رآکتور ۱۰ مگاواتی در مراحل آخر قرار دارد

از صالحی سوال شد: آیا رآکتور تهران کماکان به تولید رادیو دارو می پردازد؟ با توجه به اینکه گفته بودید برای استفاده بیشتر از سوخت ۲۰ درصدی کنونی رآکتور، سرعت آن را پایین می آورید، این رآکتور چند روز در هفته کار می کند؟
آیا برنامه ای برای راه اندازی رآکتورهای تحقیقاتی ۱۰ مگاواتی برای تولید رادیودارو دارید؟

وی پاسخ داد: ما سوخت نیروگاه ها را که می سازیم، نیاز است در رآکتور به صورت آزمایشی قرار بگیرد. یعنی آنها را در معرض تشعشعات قرار می دهیم تا ببینیم این سوخت ها چه میزان قابلیت استقامت و مقاومت در برابر تشعشعات را دارند.
صالحی گفت: اکنون رآکتور تهران کمی از حالت تولید رادیودارو به صورت انبوه فاصله گرفته است و هنگامی هم که این رآکتور ساخته شد در اصل برای تست مواد بود و برای همین هم به آن Material Testing Reactor یا MTR می گویند.
رییس سازمان انرژی اتمی افزود: الان بخش عمده ای از کار رآکتور روی تست سوخت های تولیدی است ولی تولید رادیوداروها نیز داریم. کما اینکه اکنون رادیوداروهای خاص را که سفارشی است، مانند ساماریوم تولید می کنیم.

معاون رییس جمهوری اضافه کرد: ما به راحتی می توانیم رآکتوری مانند رآکتور تهران را بسازیم اما رآکتور تهران ۵ مگاواتی است و ما گفتیم ۱۰ مگاواتی بسازیم تا هنگامی که شارژ رآکتور بالاتر می رود، امکانات بهتری برای فعال سازی پیدا کنیم که قرار شد در چهار نقطه ایران یعنی جنوبی ترین، شمالی ترین، شرقی ترین و غربی ترین نقطه که در کنار مرزها باشد و صادرات رادیودارو به کشورهای اطراف نیز راحت باشد، چهار رآکتور بسازیم.
وی گفت: اکنون این برنامه ها در حال پیگیری است و طراحی آنها در مراحل آخر قرار دارد و برای عملیاتی شدن آن ها احتیاج به بودجه داریم.

*** اتاق فکر هسته ای ایجاد نشده اما ایده خوبی است

خبرنگار ایرنا پرسید: آیا درباره انتقال پرونده هسته ای از شورای عالی امنیت ملی به وزارت امور خارجه تصمیمی گرفته شده است ؟
صالحی پاسخ داد: رییس جمهوری تصمیم گیرنده است و تا جایی که اطلاع دارم ایشان هنوز تصمیمی نگرفته اند.

از رییس سازمان انرژی اتمی سوال کردیم: این روزها بحث اتاق فکر هسته ای مطرح است و از شما نیز به عنوان عضو آن یاد می شود. آیا چنین اتاقی تشکیل خواهد شد و تشکیل آن را ضروری می دانید؟
صالحی پاسخ داد: موضوع هسته ای، یک بحث میان بخشی است و متعلق به یک بخش نیست بلکه مجموعه سازمان انرژی اتمی، وزارت امور خارجه، دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و کمیسیون امنیت ملی مجلس با هم مشورت هایی دارند و وقتی به جمع بندی رسیدند، کار را پیش می برند.

وی تصریح کرد: علت اینکه این مساله تاکنون در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی بوده به دلیل فرابخشی بودن این دبیرخانه است.اکنون، شرایط تغییر کرده است و دیگر ابهامات اولیه مطرح نیست و رییس جمهوری هم به این کار اشراف کامل دارد و خود نیز چیدمان لازم را انجام خواهد داد.

صالحی گفت: تاکنون اتاق فکری که می فرمایید تشکیل نشده است و ما با هم صحبت می کنیم ولی نه تحت عنوان اتاق فکر هسته ای.
رییس سازمان انرژی اتمی افزود: مشورت همیشه خوب است و اگر اتاق فکری هم تشکیل شود، ایده خوبی است ولی مسوولیت تمام این مسائل برعهده آقای دکتر روحانی است و ایشان با هماهنگی با مقام معظم رهبری تصمیم گیری خواهند کرد.

*** دکتر روحانی بهترین راهکار را انتخاب خواهد کرد

خبرنگار ایرنا پرسید: شما از تعامل و حل موضوع هسته ای بصورت برد - برد سخن می گویید اما برخی معتقد به دیپلماسی تهاجمی و مقاومت دربرابر غرب هستند، نظرتان چیست؟
صالحی پاسخ داد: باید تعریف کنیم که منظور از مقاومت چیست؟ اگر مقاومت، تامین منافع ملی در چارچوب عزت، حکمت و مصلحت است، دولت های قبلی و فعلی، همگی تامین منافع ملی را در نظر داشتند. بحث هسته ای مربوط به نظام است و نه دولت ها چرا که دولت ها جابجا می شوند.

رییس سازمان انرژی اتمی افزود: باید ببینیم که منظور برخی از مقاومت و عدم مقاومت چیست؟ نظام از ابتدا تا امروز، یک رویه را پیش گرفته و حالا ممکن است کسی که پشت این فرمان می نشیند، یک راننده کمتر ترمز بگیرد و دیگری بیشتر اما 
همه امور تحت قاعده ای صورت می گیرد.

صالحی تصریح کرد: آقای دکتر روحانی که نگفته اند ما نمی خواهیم مقاومت کنیم بلکه گفته اند که می خواهیم منافع و خواسته های ملی خود را که نظام تعیین کرده است، تامین کنیم.
معاون رییس جمهوری افزود: آیا تاکنون کسی گفته است که ما از حق غنی سازی مان عبور خواهیم کرد؟ یا دیگر نیروگاه هسته ای نمی خواهیم و اکتشاف و سایر فعالیت ها را نمی خواهیم؟ هیچ کس چنین چیزی نگفته است و آنچه در دولت یازدهم اتخاذ خواهد شد، ادامه همان خواسته هایی است که قبلا داشته ایم.

صالحی سپس مثالی زد و گفت: وقتی می خواهیم تابلویی را نقاشی کنیم به نقاش، بوم، رنگ و قلم مو می دهید. حال یک نقاش، تصویر گل را بهتر می کشد. این بستگی به ظرافت کاری نقاش دارد ولی هیچ نقاشی، قلم مو را رها نمی کند و با انگشت نقاشی کند.
وی تاکید کرد: موضوع هسته ای، بحث نظام است و متاسفانه انتقادهایی که از یکدیگر می کنیم، درست نیست زیرا همه واقعا خیرخواهانه زحمت کشیده اند.
دکتر صالحی گفت: متاسفانه این امر در داخل کشور، سیاسی شده و مثلا بنده با شما که مشکل دارم و می خواهم شما را تخطئه کنم یا اینکه بالا ببرم از این حربه استفاده می کنم. یکبار از من سوال شد که آقایان روحانی، لاریجانی و جلیلی، کدام یک بهتر کار کردند؟ که من گفتم همه زحمت کشیدند منتهی استراتژی آنها با یکدیگر متفاوت بود.

رییس سازمان انرژی اتمی افزود: استراتژی آقای روحانی این بود که پرونده ما شورای امنیت سازمان ملل نرود و نرفتیم. استراتژی آقای لاریجانی این بود که بحث فنی پرونده هسته ای حل شود و با مدالیته بخشی از این مساله حل شد و بخش دیگری از آن در زمان آقای جلیلی حل شد. آقای جلیلی نیز بر روی بحث سیاسی کار کرد و تلاش خود را بکار گرفت و حالا آقای روحانی باید بحث سیاسی موجود را ادامه دهند که با پیشینه و اشرافی که دارند، قطعا تصمیمات مقتضی را اتخاذ و بهترین راهکار را انتخاب خواهند کرد.