دیدار روسی ـ سعودی برای جلوگیری از بهبود رابطه ایران و غرب
وزیر خارجه عربستان سعودی، به تازگی با انتقاد از سیاست های روسیه در سوریه، این کشور را به حمایت از «قتل عام» محکوم کرده بود؛ افزون بر این، مقامات سعودی بار ها به اشکال دیگر از سیاست های سوری مسکو انتقاد کرده اند. در این فضا، سفر رئیس سازمان اطلاعات سعودی به روسیه پرسش های زیادی را برانگیخته است.
به گزارش «تابناک»، بندر بن سلطان، رئیس سازمان اطلاعات عربستان سعودی، در حالی به مسکو سفر و با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه دیدار کرد که موضوع سوریه، محور این دیدار را تشکیل می داد. روزنامه «السفیر» لبنان در مطلبی به بررسی اهداف بندر از این سفر و نیز دلایل انجام آن پرداخته است.
السفیر با اشاره به انتقادات شدید عربستان از سیاست های مسکو در قبال سوریه طی دو سال اخیر می نویسد، آنچه مشخص است، این عربستان است که عوض شده، نه روسیه. به باور این روزنامه، سفر اخیر به مسکو برای سعودی ها از اهمیت فراوانی برخوردار بوده است.
شاهزاده بندر در عربستان سعودی یک فرد عادی به شمار نمی رود و در آینده نیز فردی عادی نخواهد بود. وی که ۲۲ سال از عمر خود را سفیر در واشنگتن بوده، نقشی کلیدی در تدوین سیاست های داخلی و خارجی عربستان سعودی دارد.
بنا بر این گزارش، مانند همه حکام سعودی، بندر نیز خواستار توافقاتی است که به ضربه خوردن حزب الله و تضعیف ایران منجر شود و برای این کار، به هر کار از جمله ضربه زدن به بشار اسد متوسل می شود؛ اما چرا عربستان سعودی نظر خود را تغییر داده و تصمیم گرفته شاهزاده بندر را به کشوری بفرستد که پیش از این، آن کشور را به حمایت از قتل عام در سوریه متهم می کرد؟
اما این امر دلایل متعددی دارد:
۱ـ نخست باید به ایران توجه کرد. برخی کشورهای منطقه خلیج فارس جدا نسبت به بهبود روابط تهران و واشنگتن نگرانند. با وجود تصویب تحریم های جدید علیه ایران، نشانه هایی از تمایل دو طرف به بهبود روابط وجود دارد. با وجود فشارهای رژیم اسرائیل و لابی های هوادار این رژیم در آمریکا، گفتمان روشنفکرانه روحانی بازتاب مثبتی در واشنگتن داشته است.
۲ ـ دلیل دوم به مواضع آمریکا و اتحادیه اروپا مربوط است. برخی اطلاعات حاکی از آن است که اوباما شخصاً به روس ها اطمینان داده در حال حاضر، گزینه مسلح کردن مخالفان سوری به طور جدی از سوی آمریکا دنبال نمی شود و یافتن راهکاری سیاسی و دیپلماتیک ارجحیت دارد. فرانسه و انگلیس نیز در همین جهت حرکت می کنند. به این ترتیب، عربستان احساس می کند در این ماجرا تنها مانده، به ویژه با توجه به این که موضع جدید قطر با مواضع پیشینش در قبال سوریه تفاوت دارد و شاید قطری ها در پی توافق با ایران و روسیه باشند.
۳ ـ در درجه سوم باید به مسأله اخوان السلمین توجه کرد. اکنون عربستان سعودی کمپین بین المللی مبارزه با اخوان را دنبال می کند و در این راستا، موفق شد راهبرد قطر برای حمایت از گروه های اخوانی را ناکام بگذارد؛ بنابراین، در شرایط کنونی عربستان حتی حاضر است به قیمت حمایت از گروه های سکولار و لائیک در اپوزیسیون سوریه، جلوی قدرت یابی اخوان را در گروه های مخالف بگیرد.
۴ ـ دلیل چهارم به روابط عربستان با ترکیه مربوط می شود. در پی عدم توافق دو کشور بر سر رخدادهای مصر، روابط ریاض و آنکارا تیره شده است. ترکیه وقایع اخیر مصر را کودتا دانسته و آن را محکوم می کند، در حالی که عربستان به شدت از دولت جدید مصر حمایت کرده است.
۵ ـ پنجمین عامل، تحولات میدانی سوریه است. هم اکنون ارتش سوریه در بیشتر مناطق در حال پیشروی است و برآورد ها حاکی از آن است که در صورت ادامه این اوضاع، دولت اسد موفق خواهد شد تا اوایل سال ۲۰۱۴ کنترل همه شهرهای بزرگ و مناطق راهبردی کشور، از جمله حلب را به دست بگیرد.
۶ ـ دلیل ششم وضعیت کنونی مصر و موضع آمریکا و اتحادیه اروپا درباره این کشور است. آنچه از واکنش های غرب به تحولات مصر برمی آید، نوعی ابهام و سردرگمی را در این زمینه به ویژه در واشنگتن می رساند.
۷ ـ در پایان باید به آنچه آمریکا در قبال مذاکرات صلح اسرائیل و فلسطین انجام می دهد، توجه کرد. در صورتی که اوباما بتواند در این زمینه موفق کار کند، دستاوردی مهم برای دولت آمریکا خواهد بود؛ اما این امر همچنین نشانه ای از ناتوانی آمریکا در پیشبرد دستور کار خود در سوریه و مصر و شاید نشانه ای از ناامیدی این کشور است.
در این شرایط، طبیعی است که عربستان سعودی به دنبال راه برون رفت باشد؛ یکی از راه های معمول، تلاش برای پیروزی نظامی مخالفین در سوریه است. شاهزاده بندر پیش از این به شماری از کشورهای غربی سفر کرده تا آن ها را به فرستادن سلاح برای مخالفان متقاعد کند، ولی نتوانسته در این زمینه موفق باشد. به هر حال، هرچند هنوز هم گزینه نظامی در دستور کار عربستان قرار دارد، گزینه های دیگر نیز مورد توجه قرار می گیرند.
یکی از این گزینه ها، متقاعد کردن مسکو به تن دادن به یک توافق است، ولی پوتین بر سر موضع خود محکم ایستاده است. وی صراحتاً اعلام کرده تا زمانی که ارسال سلاح به سوریه ادامه داشته باشد، هیچ راهکاری در کار نخواهد بود. وی نسبت به خطر اشاعه تروریسم هشدار داده و نیز تصریح کرده که مسکو هیچ گونه مداخله خارجی را نمی پذیرد.
به این ترتیب، عربستان سعودی باید به مخالفان سوریه فشار وارد کند تا حضور در کنفرانس صلح «ژنو ۲» را بپذیرند.
برای پوتین مهم بود که بندر بن سلطان را شخصاً بپذیرد. مسکو می خواهد مهمان سعودی اش بداند که رسیدن به توافق ممکن است؛ اما نه به هر قیمتی. برکناری اسد ممکن نیست، مگر آن که مردم سوریه چنین چیزی را بخواهند. نخشت باید مذاکرات انجام شود، سپس دولت موقت شکل بگیرد و بعد انتخابات برگزار شود. پس از حصول این موارد، هرچیزی را می توان در زمان خودش مورد تصمیم گیری قرار داد.
به هر حال، سفر بندر به مسکو برای هر دو طرف مفید بوده است. این سفر، به بندر امکان می دهد کارت روسیه را به رخ آمریکایی ها بکشد و همچنین به پوتین امکان می دهد تا نشان دهد همه کارت ها در دست خودش است.
نظر شما :