اروپا و امریکا به تعامل با دولت روحانی فکر می کنند

دیپلماسی ایرانی: بدنبال برگزاری هفتمین دور انتخابات ریاست جمهوری و حضور پرشکوه ملت در پای صندوق های رای و پیروزی قاطع دکتر روحانی در دور اول انتخابات ریاست جمهوری، کشورهای غربی اولین کشورهایی بودند که ضمن تبریک، آمادگی خود برای گفتگوی مستقیم با ایشان را اعلام داشتند. مطالعه و بررسی مواضع این کشورها نشان می دهد که این کشورها ضمن رویکرد مثبت خواستار مذاکره و حل اختلافات و مشکلات متعدد فیمابین بخصوص مسئله هسته ای و گسترش مناسبات دوجانبه هستند.

در نگاه اولیه، ارزیابی و تجزیه تحلیل موضعگیری کشورهای بزرگ غربی حاکی از شگفت زدگی همراه با استقبال این کشورها از مشارکت بالای مردم و نتیجه نهایی انتخابات است. خاطرنشان می شود در انتخابات سال 1388 و 1384 مواضع اولیه و بعدی کشورهای غربی به هیچوجه مثبت نبود و جملگی با مواضع و عبارات گوناگون نتایج انتخابات را مخدوش اعلام کردند. در حالی که در انتخابات اخیر به هیچوجه این فضا و مواضع منفی دیده نشد و مواضع کشورهای غربی عمدتا مثبت و همراه با همکاری و تعامل برای حل و فصل سریع مشکلات فیمابین بخصوص پرونده هسته ای از یکطرف و گسترش روابط و همکاری ها از طرف دیگر بوده است. امری که می توان بفال نیک گرفت.

نگاهی گذرا به اولین مواضع کشورهای بزرگ غربی بعد از اعلام جناب آقای دکتر روحانی به عنوان هفتمین رئیس جمهوری اسلامی ایران نشان می دهد که جملگی این کشورها هیچگونه برخورد منفی با نتیجه انتخابات نداشته و خود را در برابر واقعیتی جدید در جامعه ایران یافته که باید رویکرد جدید را در پیش بگیرند. در تحلیل اولیه موضع آنی کشورهای بزرگ غربی که جملگی عضو گروه هشت کشور بزرگ صنعتی هستند (وهم اکنون در نشست سران گروه هشت در ایرلند شمالی بسر می برند)، نکات زیر مشاهده می شود :

            کاخ سفید بر انجام گفتگوهای مستقیم با دولت دکتر روحانی در خصوص پرونده هسته ای و نیل به یک راه حل دیپلماتیک کامل از طریق تعامل تاکید کرد.

خانم کاترین اشتون (که به نمایندگی از اتحادیه اروپا و نه گروه 1+5 بیانیه داد) بر عزم جدی اتحادیه اروپا برای دست یابی سریع به توافق و راه حل دیپلماتیک در مورد برنامه هسته ای ایران تاکید کرد.

لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه ضمن تاکید بر همکاری با دکتر روحانی، جدای از پرونده هسته ای بر حل قضیه سوریه نیز تاکید کرد.

در موضع گیدو وستروله وزیر خارجه آلمان که بنظر می رسد بهترین موضع در بین کشورهای غربی را داشته هم بر آمادگی آلمان برای گسترش روابط دوجانبه با ایران تاکید شده و هم به اهمیت گسترش روابط ایران با کشورهای دیگر و تنش زدایی با جامعه بین الملل اشاره شده که می تواند مشکلات موجود در جهان را حل کند و از این طریق روابط بین المللی از تمامی جهات رو به بهبود خواهد گذاشت. در واقع گیدو وستروله در این موضع گیری، جایگاه و موقعیت بسیار مثبت و تاثیرگذاری برای ج.ا.ایران قائل شده است که این موضع در خور توجه و کاملا قابل بهره برداری است.

وزارت خارجه انگلیس در بیانیه منتشره به نگرانی های بین المللی درباره برنامه هسته ای ایران توجه کرده و فرصت جدید بوجود آمده را برای بکارگیری رویکردی متفاوت و برقراری روابط سازنده ای با جامعه بین المللی قابل بهره برداری توصیف کرد. در این موضعگیری جدای از موضعگیری معمول و پیشین کشورهای غربی در بحث هسته ای برقراری روابط سازنده با جامعه بین الملل مورد توجه قرار گرفته است.

خانم امابونینو وزیر خارجه ایتالیا بر امکان گفت وگوی سازنده جامعه بین المللی با ایران تاکید و گسترش روابط دو جانبه و آغاز بدون تاخیر فصلی از درک جدید و گفت وگوی سازنده میان ایران و جامعه بین المللی را ممکن دانست. بنظر می رسد موضع ایتالیا (بعد از و یا) در کنار موضع آلمان بهترین موضع گیری در بین کشورهای غربی بوده و ایتالیا نیز بر گسترش روابط دوجانبه و گفت گوی سازنده با جامعه بین المللی تاکید کرده است.

اگرچه هنوز بسیار زود است تا بتوانیم شرایط کنونی بعد از انتخابات و مواضع کشورهای غربی و اروپایی را تحلیل کنیم ولی در یک جمله می توان گفت که ما از شرایط و فضای گفتگوهای انتقادی بسیار تند و منفی که در آسمان روابط اروپا امریکا با ایران قبل از انتخابات 24 خرداد ماه وجود داشت وارد مرحله و فضای جدید گفتگوهای جامع، فراگیر و سازنده بعد از انتخاب دکتر روحانی شده ایم. این گام برداشته شده و فضا تغییر کرده است. ما دیگر در فضای قبل از انتخابات 24 خرداد قرار نداریم. شرایط متحول شده است. مشارکت گسترده مردم درانتخابات و پیروزی جناب آقای روحانی در دور اول انتخابات شرایط و ظرفیت جدیدی را بوجود آورده که می تواند برای همه بازیگران ارزشمند باشد و مغتنم شمرده شود. چگونگی مدیریت، هدایت و پیشرفت این فضا قطعا بستگی به سیاست ها و بازی هوشیارانه و مثبت اندیشی دو طرف دارد. اعتمادسازی نقش اساسی دارد؛ باید دیوار بلند بی اعتمادی را کنار زد. با زمینه مثبت بوجود آمده و در بستر یک گفتمان حاکی از حسن نیت متقابل و اعتمادبرانگیز که امروزه مورد نیاز و احترام طرفین این بازی بزرگ (1+1+5) است یک رویکرد سازنده و مثبت بر اساس بازی برد برد را باید تدارک دید. شاید امروز بیشتر از هر زمانی شرایط برای تدارک یک معامله بزرگ فراهم شده باشد. معامله ای که در آن نه فقط قضیه هسته ای بلکه بسیاری از موضوعات و اختلافات طرفین در مسائل دوجانبه، چندجانبه، منطقه ای و بین المللی بتواند مطرح و در جهت حل و فصل آن دیدارها و گفتگوهایی صورت پذیرد. قطعا در این بازی دیپلماسی و دیپلماتها نقش خود را باز می یابند. دوره ای جدید از مذاکره و گفتگو فراهم شده است. دیپلماسی بستر خود را یافته است. فرصت را نباید از دست داد.

انتشار اولیه: جمعه 31 خرداد 1392/ بازانتشار: دوشنبه 3 تیر 1392