تنها یک خط قرمز برای ایران تعیین کنید

دیپلماسی ایرانی : غرب در میانه دو دور از مذاکرات ایران در قزاقستان به سر می برد. دور نخست این گفتگوها آنگونه که در رسانه های کشور و البته جراید غربی منعکس شد موفقیت آمیزتر از قبل بوده است. با اینهمه کم نیستند تحلیل گرانی که امیدواری بیش از اندازه به موفقیت آمیزتر بودن دور دوم مذاکرات باز هم در آلماتی را اشتباهی فاحش می خوانند. با درخواست دولتمردان ایرانی برای لغو پاره ای از تحریم ها و سپس گفتگوهای سازنده تر میان تهران و غرب، اکنون در رسانه های اروپایی و امریکایی ماراتنی از سوی تحلیل گران مخالف دستیابی ایران به برنامه صلح آمیز هسته ای به راه افتاده که هرگونه کوتاه آمدن در برابر تهران را اشتباهی مرگ بار می خوانند. ری تکه از کارشناسان مسائل ایران در نوشتاری کوتاه برای واشنگتن پست ادعا می کند که تهران با زیرکی از تطویل مذاکرات سود می برد و این در حالی است که غرب هر روز خط قرمز های تعیین شده برای ایران را تغییر می دهد . آنچه در زیر می خوانید بخش هایی از نوشتار وی در واشنگتن پست است : (  بدیهی است که انعکاس این مطلب به معنای موافقت با مفاد آن نیست و صرفا در راستای آشنایی تحلیل گران ایرانی با نگاه های متفاوت به برنامه هسته ای ایران و جریان مذاکرات منتشر شده است )

خوش بینی و پیشرفت واژگانی هستند که کمتر در هنگام سخن گفتن در خصوص برنامه هسته ای ایران می توان آنها را با هم تلفیق کرد. اما اشتیاقی که ظاهرا ایرانی ها در نشست با اعضای گروه 1+5 در آلماتی قزاقستان برای مذاکره از خود نشان دادند، بسیاری از تحلیل گران و مقام های غربی را به این باور رساند که شاید تحریم های اقتصادی اندک تاثیری بر ایران داشته و تهرانی ها را به پای میز مذاکره بازگرداند. در حالی که قدرت های بزرگ در اروپا به دنبال راهی برای حل پرونده هسته ای ایران هستند، بی شک در محافل شخصی خود قدرت چانه زنی و توان دیپلماتیک ایران در جریان مذاکرات با غرب را تحسین می کنند. دستیابی ایران به بمب هسته ای منوط به تولید حجم بالایی از اورانیوم غنی سازی شده با درصد اندک و به راه اندازی سانتریفیوژهای جدید است. گفته می شود که هر دو این پیش شرط ها در نیروگاه نظنز عملی شده است. تهران همواره در این سالها با استناد به معاهده منع تکثیر تسلیحات هسته ای موسوم به ان پی تی ، تاکید می کند که حق احداث نیروگاه های صنعتی و غنی سازی اورانیوم 5 درصد را دارد. گفته می شود که میزان تجهیزات و تاسیساتی که در نیروگاه نطنز احداث شده است می تواند راه را برای تولید بمب هسته ای توسط ایرانی ها هموارتر سازد.

در شرایطی که نیروگاه نطنز به حداکثر میزان تولید خود برسد، جمهوری اسلامی ایران هم به تولید تسلیحات هسته ای نزدیک تر خواهد شد. طبیعت بندهای ان پی تی در خصوص بازرسی از تاسیسات هسته ای به گونه ای است که آن را تبدیل به مرجعی غیرقابل اطمینان در مواجهه با تخطی های کوچک از اصل معاهده می کند. در این میان، تسلط ایران در تولید سانتریفیوژهای پیشرفته به این کشور توان ساخت تاسیسات مخفی را که به سرعت غنی سازی اورانیوم از حد مجاز به درصد غیرمجاز را می رساند، مهیا می کند. سرعت و کارآیی این ماشین ها به این معنا است که تنها تعداد محدودی از آنها برای تولید اورانیوم کافی برای بمب مورد نیاز هستند. این دستگاه ها به اندازه ای کوچک هستند که پنهان کردن آنها از تیررس بازرسان چندان سخت نیست. استراتژی تسلیحاتی ایران الزاما نیازمند تاسیسات فردو یا ادامه تولید اورانیوم نیمه غنی سازی شده یا 20 درصد نیست.

نویسنده این مطلب برای واشنگتن پست در ادامه ادعا می کند که مشکل امروز ایران با غرب آن است که پیش از آنکه فعالیت های خام هسته ای این کشور به مرحله جمع آوری و نتیجه گیری مثبت برسد، توجه دیگران را به خود جلب کرده است. تهران به خوبی می داند که با پیشرفته تر کردن برنامه هسته ای خود در حقیقت احتمال توسل غرب به گزینه نظامی را بالا می برد. برای دفع این خطر، دیپلمات های ایرانی در جریان مذاکره با گروه 1+5 بارها تاکید کرده اند که غرب باید حق غنی سازی ایران را به رسمیت بشناسد.
ری تکه در ادامه این نوشتار کوتاه به سبک دیگر تحلیل گران غربی ادعا می کند که پیشنهادهای ایران در جریان مذاکره با غرب تنها پوششی برای برنامه هسته ای این کشور است: امروز میزان برنامه هسته ای ایران از پارامترهای قوانین بین المللی عبور کرده و در برخی از گزارش های آژانس بین المللی انرژی اتمی هم تاکید شده است که برنامه هسته ای ایران به مرحله خطرناک رسیده است. اورانیوم نیمه غنی سازی شده ایران در حقیقت خطرناک ترین محرک این بحران است.این میزان از غنی سازی می تواند ایران را به بمب هسته ای نزدیک تر کند. قدرت های غربی باید تمام تلاش خود را برای متوقف کردن این پروسه به کار بگیرند. اما طولانی تر شدن این مذاکرات یا امتیاز دهی غرب به ایران بر سر درصد غنی سازی می تواند تهران را به هدف خود که همان به تعویق انداختن هدف حمله قرار گرفتن است، نزدیک تر کند.

در جریان ده سال تلاش های دیپلماتیک غرب، جمهوری اسلامی ایران همواره با نظم و عزم خاص خود تاکید داشته که برنامه هسته ای مشخص و قانونی را پشت سر می گذارد. قدرت های غربی نیز بارها و بارها در جریان این مذاکرات جنس تحریم ها، اهداف و غایت نهایی خود از گفتگو با تهران را تغییر داده اند. در حالی که ایران عمدتا از توقف در مذاکرات خرسند بوده است غربی ها همیشه این توقف را نامیمون خوانده و به دنبال ادامه یافتن مذاکرت بوده اند.

ستون نویس واشنگتن پست با اشتباه خواندن تغییر خط قرمزهای غرب در مواجه با ایران در نهایت می نویسد: گروه 1+5 برای مذاکره با ایران باید همان میزان پایمردی را از خود نشان دهد که ایرانی ها در این سالها در مواجهه با غرب خرج کردند. بهترین راه برای متوقف کردن برنامه هسته ای ایران تعیین یک خط قرمز مشخص است: ایران باید به تمامی قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل که تاکنون در خصوص برنامه هسته ای آن صادر شده، تن دهد! این به معنای متوقف شدن تمامی فعالیت های ایران در نطنز است.
ترجمه: تحریریه دیپلماسی ایرانی

انتشار اولیه: سه شنبه 13 فروردین 1392 / باز انتشار: یکشنبه 18 فروردین 1392