اینگونه ایران قدرتی هسته ای شد

اولی هاینونن بازرس پرسابقه تسلیحاتی و معاون سابق البرادعی در آژانس بین المللی انرژی اتمی مدعی است، بعضی احساس همدردی ها با ایران در آژانس به پیشرفت و توسعه برنامه هسته ای ایران کمک کرده است.

به گزارش «تابناک»، وال استریت ژورنال متن مصاحبه ای با هاینونن را منتشر کرده که در آن آمده است:

از زمانی که اوباما رئیس جمهور آمریکا وجود تاسیسات مخفی هسته ای ایران در فردو را علنی کرد، سه سال می گذرد؛ تاسیساتی که در اعماق زمین قرار دارد و با سیلوهای موشک و موشک های ضدهوایی مورد حفاظت قرار دارد. آیا جهان به زودی باز هم غافلگیر خواهد شد؟

اگر یک نفر در این مورد حق گمانه زنی داشته باشد، وی اولی هاینونن است که مدعی است 6 سال پیش از اعلام اوباما، اشاراتی در مورد فردو را دریافت کرده بود. در پاییز 2003، هاینونن در دفتر خود در وین مشغول کار بود، که مردی بدون اعلام قبلی مقابل وی ظاهر شد. آن فرد که هاینونن پیش از آن با وی سخن نگفته بود و هاینونن هنوز هم ملیت وی را فاش نمی کند، مدعی شد ایران در حال تکرار تاسیسات غنی سازی هسته ای خود در یک سایت زیرزمینی در نزدیکی شهر قم است. خبری که بعدا توسط آژانس و سازمان های جاسوسی غربی تائید شد.

اما این همه چیزی نبود که آن فرد به هاینونن گفت. وی مدعی شد، ایران در حال کپی کردن تاسیسات آب سنگین اراک برای تولید پلوتونیوم در جایی دیگر نیز هست. به عبارت دیگر آن فرد مدعی وجود حداقل دو سایت سری شده بود. آیا آن مورد دوم، یک تاسیسات پلوتونیوم است که هنوز هم سری باقی مانده است؟

وقتی که روبروی وی در دانشگاه هاروارد نشسته ایم، وی در این مورد سخنی نمی گوید ولی با توجه به سابقه کار 27 ساله خود به عنوان بازرس اتمی در ایران، کره شمالی، عراق، سوریه و دیگر کشورها می گوید: مردم در مورد چگونگی نفوذ سرویس های جاسوسی به ایران حرف های زیادی می زنند ولی اگر به برنامه های سلاح هسته ای در کشورهای مختلف که بعدا فاش شده اند توجه کنید، همه آنها با یک غافلگیری همراه بوده اند. اگر ایران در حال حاضر، یک تاسیسات هسته ای اعلام نشده نداشته باشد، برای اولین بار در بیست سال گذشته است که چنین اتفاقی می افتد.

تنها در ماه فوریه گذشته، تحولات هسته ای فراوانی اتفاق افتاد. کره شمالی سومین و موفق ترین آزمایش هسته ای خود را انجام داد، ایران تصمیم خود برای نصب سانتریفیوژهای تا سه برابر سریع تر را اعلام کرد، اخبار و تصاویری در مورد کار در اراک منشر شد، بار دیگر گفتگوهای هسته ای با ایران به برنامه ریزی برای مذاکرات بیشتر ختم شد و بار دیگر ایران پیشنهاد آمریکا برای مذاکره مستقیم را نپذیرفت و سنای آمریکا وزیر دفاع جدید آمریکا را تائید کرد که هنوز نمی تواند بگوید ایالات متحده قصد دارد مانع ساخت سلاح هسته ای توسط ایران شود یا این که زندگی با این احتمال را خواهد پذیرفت.

هاینونن تاکید دارد که آژانس وظیفه پیشگیری دارد ولی توضیح می دهد که ایران احتمالا از نقطه غیر قابل گذشته است و آژانس نیز تا حدی در این مساله مقصر است.

هاینونن مدعی است که ایران حتی اگر تاسیسات مخفی هم نداشته باشد می تواند از روش کره شمالی استفاده کند و هر زمانی که تصمیم گرفت بگوید دیگر تحمل کافی است و در یک تا دو ماه کار خود را تمام کند. هر چند زمان کافی برای این کار به توانایی های مهندسان ایرانی بستگی دارد ولی یورش ایران به سوی سلاح می تواند کاملا بر سرعت طرف های غربی برای واکنش نشان دادن به آن پیشی بگیرد.

هاینونن برنامه زمانی چنین اقدامی، جدول زمانی بازرسی های آژانس و مسیر اطلاع آژانس از اقدامات ایران تا گزارش به شورای حکام و سپس شورای امنیت را مرور می کند و می گوید ایران می تواند در عرض یک ماه به سلاح دست یابد و بعد از آن، ایران نهمین کشور مسلح به سلاح هسته ای خواهد بود.

به عبارت دیگر مساله ساخت بمب توسط ایران فقط به اراده ایران بستگی دارد. علی رغم دو دهه تلاش برای جلوگیری از چنین احتمالی چه چیزی باعث شکست طرف مقابل ایران شده است؟

هاینونن از سویی فکر می کند، بدون اقدام نظامی، نمی شد خیلی در جلوگیری از رسیدن ایران مصمم به این سطح از توانایی موفق بود ولی از سوی دیگر فضای آژانس و احساس همدردی با ایران و نیز شخصیت مدیرکل آژانس یعنی رئیس سابق خود محمد البرادعی را در این موضوع موثر می داند. وی مدعی است که نگاه البرادعی به حمله به عراق که آن را غیر عادلانه می دانسته، در نگرش های وی نسبت به مساله هسته ای ایران موثر بوده است و در همین چارچوب وی در سال 2008، نگاهی خوش بینانه نسبت به ایران داشته است.

البته مشکل جدی تر، دیپلماسی ساده لوحانه در برابر ایران بوده است که پیشینه آن نه به سال 2003 و 2004، بلکه به دوران مدیر کلی هانس بلیکس در سالهای 1993 و 1994 باز می گردد.

در آن زمان، مقامات آژانس بعد از نگرانی های ناشی از انتقال دو تن اورانیوم از چین برای شفاف سازی به ایران سفر کردند. هاینون می گوید بازرسان اعلام کردند همه چیز عادی است و ما چیز خاصی ندیدیم ولی در واقع دو آزمایشگاه وجود داشت که پیش از آن اعلام نشده بودند و در این بازرسی ها آشکار شدند. سه سال بعد بود که این تاسیسات تحت پادمان آژانس قرار گرفت. هاینونن مدعی است که بعدها و در طول کار خود در آژانس از موارد متعددی از این سهل انگاری ها مطلع شده است. هرچند وی از چرایی چنین رفتارهایی احساس سرخوردگی دارد ولی اعتراف می کند که ایرانی ها، مذاکره کننده های خیلی خوبی هستند.

تاکنون ایرانی ها به خوبی انتقادات آژانس را تخفیف داده اند. بازرسان سالهاست که در تلاش برای بازرسی از پارچین هستند و 18 ماه است که در تلاش برای بازرسی از اراک نیز ناکام بوده اند. ایرانی ها بازی را خوب بلدند، در ملا عام به آنها امید می دهند که چنین مسائلی در مذاکرات بعدی در ماه های آتی حل خواهد شد و آنها به راحتی گول می خورند.

علی رغم همه این گلایه ها، هاینونن هنوز به یک توافق بزرگ بین ایران و آمریکا امید دارد، هر چند شیوه رفتار ایران در ده سال گذشته، باز هم وی را از پیشرفت های بیشتر ایران می ترساند. اگر چنین توافقی صورت نپذیرد و ایران عملا به عنوان یک کشور دارای سلاح و یا دارای سلاح مخفی شناخته شود، آن گاه از دید هاینونن بعضی کشورهای منطقه از جمله عربستان و مصر هم ممکن است به دنبال سلاح بروند.

در چنین حالتی سریع ترین زمان ممکن برای آنهاپنج تا ده سال خواهد بود. این در صورتی است که آنها کار خود را از صفر شروع کنند. ممکن است عربستان هم اکنون کار را شروع کرده باشد. هاینونن سپس برنامه های هسته ای اعلام شده عربستان، وضعیت روابط آن با پاکستان و شرایط این کشور و نیز شبکه عبدالقدیر خان پدر بمب هسته ای پاکستان را دلیلی برای نگرانی بیشتر می داند.

هر چند وال استریت ژورنال، با توصیف ظاهر مهندسی هاینونن از جمله کراوات و پیراهن آستین کوتاه وی را دارای قدرت درک بالایی از مسائل بین المللی توصیف می کند اما به راحتی می توان ریشه همه این ادعاهای ریز و درشت را فهمید. ایران هسته ای شده است، هیچ خط قرمز تحمیلی را نمی پذیرد و اگر خواسته بود تاکنون بمب هم ساخته بود.

همه حرف های هاینونن معنایی جز این ندارد که غرب در مقابله با خواست ایران برای دستیابی به توانایی هسته ای شکست خورده است و اکنون با مرور خاطرات قدیمی خود به این می اندیشد که کدام اشتباهات باعث این شکست شده است. زمان برای هاینونن و مخالفت با حقوق هسته ای ایران تمام شده است، حتی اگر با زورگویی و لجاجت این واقعیت مورد اعتراف قرار نگیرد.