ایران در انتظار پاسخ چین

 صادق زیبا کلام *
شرق: حضور رضا پهلوی ولیعهد سابق ایران در تلویزیون رسمی دولتی چین، اسباب تکدرخاطر بسیاری از مسوولان و دولتمردان ما را فراهم ساخته؛ زیرا به تعبیر سفارت ایران در چین، این اقدام «کم سابقه و معنادار» و نوعی «مداخله در امور داخلی ایران» تلقی می شود. این ارزیابی، منحصر به ایران نیست زیرا حتی چینی ها هم حساسیت مشابهی دارند. به عنوان مثال، در گذشته هایی نه چندان دور، هر کشوری که با تایپه (چین ملی یا تایوان) مناسبات برقرار می کرد با واکنش بسیار تند و اعتراض آمیز پکن روبه رو می شد زیرا چین، تایوان را بخشی از خاک خود تلقی می کرد و بر این اساس، هر کشوری که تایوان را به رسمیت می شناخت و با آن رابطه دیپلماتیک برقرار می کرد، مشمول اعتراض تند و تیز چینی ها واقع می شد. البته مدت هاست که چین حساسیت خود را نسبت به تایوان تا حدود زیادی از دست داده و حتی روابط تجاری هم با آن برقرار کرده است. اما در مورد دوم که پیرامون «دالای لاما» است، وضعیت به همین گونه است؛ هر کشوری که از «دالای لاما» رهبر بودایی های تبت چین دعوت کند، با اعتراض شدید پکن روبه رو می شود. بنابراین حتی با معیارهای مقبول پکن، دعوت از رضا پهلوی برای حضور در تلویزیون دولتی این کشور، قابل دفاع نیست. رضا پهلوی، خود را رهبر طیفی از مخالفان حاکمیت که به نام سلطنت طلبان مشهور شده اند، می داند و انتظار نمی رفت، رسانه ملی چین؛ پذیرای فردی از اپوزیسیون ایران باشد. چینی ها در وتو نکردن قطعنامه های تحریم ایران در شورای امنیت سازمان ملل، معمولا تاکید می کنند برای حفظ منافع تجاری و سیاسی با اروپا و آمریکا و برای صیانت از منافع ملی شان، ناچار به چنین موضع گیری ای شده اند اما در مورد دعوت از رضا پهلوی دیگر چنین توجیهی هم قابل دفاع نیست. اگر ولیعهد سابق ایران در تلویزیون چین ظاهر نمی شد آمریکایی ها یا اتحادیه اروپا کدامین اعتراض را به چین وارد می کردند؟ البته کل رخداد را نبایستی خیلی بزرگ نمایی کرد. خوشبینانه باید امیدوار بود که این اتفاق، در ضعف شناخت مقامات چینی از حساسیت های ایرانی ها ریشه داشته است. توضیح آتی مقامات رسمی چین می تواند عیار انطباق این گمانه را با واقعیت، آشکار کند.

*تحلیلگر سیاسی و استاد دانشگاه